Trong tất cả các nhạc cụ của Việt Nam, có lẽ cây đàn bầu là chính thống Việt Nam nhất. Các cây đàn khác thì người ta có thể nói có nguồn gốc từ nơi khác, nhưng chẳng thấy học giả nào nói là cây đàn bầu không phải là cây đàn của người Việt sinh ra.
Tiếng đàn bầu, dù có thể chơi nhạc vui, nhưng sở trường là ở nhạc buồn. Tiếng đàn bầu khi buồn nghe như tiếng than khóc của người phụ nữ hằng đêm nhớ chồng nơi chiến trường xa. Người ta truyền rằng thuở xưa cây đàn bầu ra đời với một người đàn bà mù hát giữ chợ để kiếm tiền nuôi gia đình trong khi chồng đang đánh trận phương xa. Dù đúng hay sai, thì tiếng đàn bầu buồn thảm thường gợi nên những hình ảnh buồn như thế.
