Chào các bạn,

Đi ngang nhà thầy Yoang, thấy hai vợ chồng thầy Yoang đang đứng ở máy xay lúa của gia đình, mình ghé vào thăm.

Nhà thầy Yoang mới xây khá đẹp ngay mặt đường, phía sau nhà là những đám ruộng của gia đình, sát bờ ruộng có những bụi mía rất nhiều cây và cây nào cũng to mập, cho thấy chủ nhà là người rất cần cù, biết tận dụng đất vườn, chăm chỉ làm ăn nên cây cối trong vườn được chăm bón rất tốt.

Hai vợ chồng thầy Yoang còn rất trẻ, khoảng ba mươi tư tuổi, có năm người con trong đó có hai bé gái nhỏ nhất sanh đôi, năm nay học Lớp Hai.

Người vợ ở nhà chăm lo việc gia đình, thầy Yoang giáo viên Cấp I dạy mỗi ngày một buổi sáng, tại nhà văn hóa cộng đồng thôn Năm trong Buôn Làng.

Mình dừng xe, sau khi chào nhau, thầy Yoang đi vào nhà mở cửa nhà khách và mời. Vào nhà nói chuyện hỏi thăm gia đình con cái, công việc làm ăn… sau đó mình hỏi thầy Yoang một số tập tục trong đám cưới anh em sắc tộc Sêđăng. Thầy Yoang tuy còn trẻ nhưng hiểu biết nhiều những tập tục bản sắc của sắc tộc mình. Cách đây hai tuần gặp thầy Yoang trong bữa cơm gia đình người quen ở xóm Đào, thầy Yoang đã chia sẻ cho mình biết về tập tục đi đón dâu ban đêm của người Sêđăng, cũng như những lễ vật buộc phải có khi đi đón dâu, cùng với những ý nghĩa của những lễ vật và tập tục đó.

Vì vậy trong khi nói chuyện mình hỏi thầy Yoang: “Đối với sắc tộc Sêđăng khi vợ chết trước, chồng có phải trở về gia đình bố mẹ mình trong tình trạng không của cải, không con cái? Nghĩa là mất hết quyền quản lý của cải, cũng như mất luôn những người con mình đang có, trừ khi bên gia đình, họ hàng người vợ quá cố cho được cái gì mình mới có cái đó, kể cả những người con của mình! Như một số sắc tộc khác mình được biết không?”.

Thầy Yoang cho biết vấn đề này người sắc tộc Sêđăng cũng giống người Kinh, khi người vợ chết mọi thứ vẫn thuộc quyền của người chồng như khi người vợ còn sống, không có gì thay đổi!

Sau đó thầy Yoang đi vào gian phòng kế bên đưa ra cuốn Album nhỏ, cho mình xem một tấm hình chụp chung ngày ra trường của lớp Sư Phạm và kể: “Trong những năm học sư phạm, mình quen và yêu một cô bạn gái cùng khóa, cô người yêu của mình người sắc tộc Êđê. Gần đến ngày uống rượu hỏi, cô người yêu cho mình biết tập tục của người Êđê: Sau khi vợ chết, người chồng sẽ không còn gì giống như Yăh hỏi lúc nãy! Khi biết điều này, nhiều ngày suy nghĩ cân nhắc, cuối cùng mình với cô bạn gái chia tay!

Mình nói với cô bạn gái: Mình không chê tập tục của sắc tộc cô, nhưng mình và bố mẹ mình chưa quen sống với tập tục này!”.

“Chia tay mối tình thuở học trò đó đến bây giờ thầy Yoang có buồn hoặc nuối tiếc gì không?”.

Thầy Yoang cười nói: “Khi mới chia tay mình rất buồn, cứ tưởng không thể quên được! Nhưng không có gì tồn tại với thời gian! Bây giờ mình rất hạnh phúc với hiện tại.”

Matta Xuân Lành