Chào các bạn,

Trước kia mình nhận thấy các mẹ trong Buôn Làng thật vất vả, gần như việc gì trong gia đình cũng đến tay các mẹ, từ những việc to, việc nhỏ trong gia đình cho đến những việc nặng nhẹ ngoài nương rãy, đều đặt trên đôi vai của các mẹ!

Suốt ngày vừa địu con làm trên nương rãy, chiều về ghé qua suối lấy một gùi nước về lo cơm tối cho gia đình. Ngày nay hiện đại hơn đã có máy xay lúa, xưa kia một hai giờ sáng dậy giã gạo vang trời, công việc đó cũng là công việc của các mẹ.

Chứng kiến các mẹ làm việc, mình mới hiểu được tại sao các mẹ lại địu con mà không bồng bế, vì nếu bồng bế thì không còn tay đâu nữa để làm việc. Địu con vừa có thể chăm dỗ con, vừa có thể làm được mọi việc trong ngoài.

Thời gian đầu mình thắc mắc nên hỏi bố Phen: “Các mẹ làm nhiều việc quá, sao các bố không giúp đỡ các mẹ những việc nặng nhọc như bổ củi?”.

Bố Phen nói: “Đàn ông chỉ phải làm hai việc: Dựng nhà và đi rãy. Đi rãy khi nào cũng phải đi trước các mẹ, không thì sẽ bị người ta cười.”

Mình nói: “Đi rãy các mẹ cũng đi. Dựng nhà thử hỏi cả một đời bố Phen dựng được bao nhiêu cái nhà? Có khi cả đời bố Phen không dựng được cái nhà nào đúng không?”.

Bố Phen gật đầu nói: “Đúng! Nhưng do họ đòi quyền nên họ phải làm tất cả!”.

Tuy vậy với thời gian, khi anh em Buôn Làng tiếp xúc nhiều với người Kinh, mình thấy các bố cũng thay đổi nhiều, biết chia sẻ công việc gia đình với các mẹ, điển hình như bố Lan.

Gia đình bố Lan có ba người con, hai người con gái lớn đã lập gia đình, một người con trai út tên Sơn đang học lớp Mười. Sau buổi chiều đá bóng mừng ngày 20 tháng 11 năm 2013 về, em Sơn bị đau và đã mất sau đó một ngày.

Bố mẹ Lan trên bốn mươi tuổi gia đình ở xã Eauy cách Buôn Làng mình bốn cây số, trước kia người con gái thứ hai tên Nam là học trò lớp Mười Lưu Trú sắc tộc của mình, vì vậy mình cũng thường lui tới gia đình bố mẹ Lan.

Gia đình bố mẹ Lan có hơn hai mươi con bò, bố Lan là Phó chủ tịch xã, vì vậy từ thứ Hai cho đến thứ Sáu, bố Lan làm việc tại Ủy ban xã. Ở nhà không còn ai, mẹ Lan đi chăn bò suốt từ thứ Hai đến thứ Sáu.

Mỗi lần có công việc cần ghé qua nhà bố Lan, thường người hàng xóm lên Ủy ban gọi bố Lan về. Sau này biết như vậy, mình không đến ngày thường nhưng đến ngày thứ Bảy, và cũng không gặp được bố Lan vì bố Lan đi chăn bò. Lần đầu tưởng mẹ Lan bận việc bố Lan đi thay, nhưng sau gặp bố Lan mới biết ngày thứ Bảy và Chúa Nhật bố Lan được nghỉ, nên đi chăn bò thay cho mẹ Lan để mẹ Lan được nghỉ.

Mình nói: “Anh em Buôn Làng quan niệm đi chăn bò không phải là việc của đàn ông?”.

Bố Lan nói: “Mình không quan niệm công việc nào là của ai. Khi thực sự yêu thương ai thì sẵn sàng làm tất cả cho người ấy cả khi về già!”.

 Matta Xuân Lành