Chào các bạn,

Ở các nước Âu Mỹ mình học, các trường đại học thường hay tổ chức những buổi trò chuyện chia sẻ của các CEO – Chief Executive Officer – các giám đốc điều hành trẻ tuổi thành công trong nhiều lĩnh vực khác nhau ở các công ty khởi nghiệp.

Một lần mình gặp một CEO trẻ tuổi rất thành công trong lĩnh vực công nghệ tại Châu Á có lời khuyên cho các bạn trẻ là các bạn cố gắng học cái gì khó rồi sau đó sẽ thấy làm gì cũng dễ dàng hơn. Đây là lời khuyên khuyến khích các bạn trẻ dấn thân khám phá và không ngại làm việc khó, không sợ dấn thân vào những chỗ chưa ai vào.

Tuy nhiên, thực thà mà nói mình cảm thấy vị CEO trẻ tuổi đó cũng có hơi chút gì tự kiêu. Vì mình biết là có rất nhiều CEO trẻ tuổi học khoa học và công nghệ và sau này làm kinh tế rất giỏi và thành công. Lúc đó thì mình cũng cảm thấy hơi tự kiêu một tẹo vì mình cũng đang học về công nghệ kỹ thuật.

Bản thân mình thấy rằng càng học lên, nhiều thứ bằng cấp và kiến thức thì có một điều là càng dễ cho người ta tự kiêu về kiến thức của mình. Và mình nhận ra rằng sợ môn học khó, sợ làm việc gì khó không phải là do nó hóc búa quá như cái tảng đá vài tấn mình không di chuyển được mà là tâm lý sợ những việc nhỏ đơn giản vụt vặt. Cái sợ đến từ việc ngại đi lại cơ bản ban đầu hay đúng hơn là ngại làm, ngại bắt đầu vì nghe nó tầm thường quá. Bởi vì khi chúng ta trẻ (có lẽ chẳng riêng người trẻ), thường bị hấp dẫn bởi những thứ nghe hoành tráng và đao to búa lớn như là kinh tế toàn cầu, thị trường chứng khoán, tình hình chính sự thế giới và các tin giật gân hơn là nghe chuyện người tốt việc tốt hàng ngày.

Khi bọn mình mới bắt đầu chạy công ty, bạn nào cũng trẻ và giỏi giang dễ thương. Ai cũng đam mê, nhiệt huyết sáng tạo nhưng có một điều giúp bọn mình tiếp tục bước đi là sự khiêm tốn và thành thật với chính mình và với các bạn trẻ khác vì nếu không thì sẽ không làm việc được. Sự thành thật và khiêm tốn là thực sự mình phải bắt đầu từ những việc đơn giản nhất từ cách học viết email, tra cứu thông tin, nhập dữ liệu, nghe điện thoại, nói chuyện với khách hàng giống như việc nấu cơm rửa bát hàng ngày vậy. Và mọi việc đều quan trọng như nhau, mọi vị trí đều quan trọng như nhau, ai cũng là giám đốc và ai cũng là nhân viên. Người biết nhiều hơn điều gì sẽ dạy lại người khác.

Và điều này cũng đúng khi mình học các môn khác. Mình học Thiền, các thầy chẳng dạy gì huyền bí ngoài thở và cười xung quanh việc nấu cơm, rửa bát, dọn vệ sinh hàng ngày. Mình chơi thể thao, huấn luyện viên chẳng dạy chiêu thức gì cao siêu ngoài vài động tác lặp đi lặp lại nhiều năm tháng. Mình chưa học âm nhạc một cách tử tế nhưng mình tin là nó cũng vậy, đi từ các nốt cơ bản mà ra. Thế nên khi học môn gì, chơi môn gì gặp các amateur nào nói cái này khó lắm, không phải ai cũng học được đâu thì mình không tin và bạn cũng đừng tin. Và nó hoàn toàn đúng với học tư duy tích cực vậy. Vài năm trước mình đọc hàng ngày và thực hành. Bây giờ vẫn đọc và thực hành, cộng thêm viết.

Quay lại việc học và làm khởi nghiệp, khi bọn mình tuyển các bạn thực tập sinh là sinh viên hoặc các bạn mới ra trường, bọn mình rất thành thật với nhau là ở đây không ai là chuyên gia để hướng dẫn các bạn vì tất cả mọi điều về kinh doanh đều mới với bọn mình và không ai có kinh nghiệm trước đó cả. Đây là cơ hội để cho chúng ta cùng học và phát triển, và nếu các bạn có đủ đam mê, dấn thân thì sẽ khám phá ra khả năng vượt qua mọi nỗi sợ hãi của mình mà trước đây mình không hề nghĩ là mình có.

Tinh thần khiêm tốn và thành thật giúp mình bước tiếp đi trên con đường làm NCS hiện nay. Khi ở Việt Nam, ngành học của mình cũng là một ngành mới. Khi mình học tiếp lên làm NCS ở nước ngoài đi vào lĩnh vực còn mới hơn nữa và mình đã bị một cảm giác rất lo sợ như là cả một núi kiến thức khổng lồ mới trước mắt mà không có người hướng dẫn mình cụ thể.  Bạn cứ tưởng tượng là như là bạn học xong 5 năm đại học và bây giờ bắt đầu học lại một ngành rất mới và phải đào sâu về nó trong khoảng thời gian rất hạn hẹp và chưa có nhiều chuyên gia thực sự hiểu sâu về nó. Và nó đã khiến cho mình có một nỗi sợ hãi là “Trời! Các thầy còn chưa rõ thì ai sẽ dạy mình đây?”.

Các giáo sư hướng dẫn của mình và các giáo sư trong ngành cũng đều thành thật chia sẻ với những nghiên cứu sinh trẻ như bọn mình rằng các bạn đã chọn lĩnh vực này thì chấp nhận và linh hoạt với sự hỗn độn của nó, vì đây không phải là một ngành nghiên cứu cơ bản bày sẵn cho bạn mọi thứ. Các bạn cứ học và làm việc, chúng tôi cũng đang học cùng các bạn. Và mình quay lại bài học về khiêm tốn và thành thật, không ngại bắt đầu từ những điểm cơ bản nhất để học và làm.

Và mình không chỉ tin mà thực tế đã cho mình thấy rằng, với sự khiêm tốn và thành thật giúp vượt qua sợ hãi khi bắt đầu khám phá những thử thách mới. Bởi khi mình khiêm tốn và thành thật với chính mình sẽ có người đến giúp đỡ, chỉ đường và cùng bước đi với mình.

Thu Hằng