Mọi năm, để có được một tấm vé tàu hỏa về quê đón tết, hành khách hoặc là phải chịu cảnh chen lấn, xô đẩy, “ăn chực nằm chờ” xếp hàng mua vé hoặc là chấp nhận mua lại giá cao từ dân phe vé. Vậy mà năm nay, dù ngành đường sắt tổ chức bán vé tàu tết trước khoảng 3,5 tháng, nhưng đến nay Ga Sài Gòn vẫn còn ế khoảng 13.000 vé chiều TPHCM – Hà Nội. 

Giá vé tàu … trên trời!

Năm nay, ngành đường sắt chủ động bán vé tàu tết từ ngày 10.10.2013. Nếu những năm trước, vào thời điểm hiện nay vé tàu chiều đi TPHCM – Hà Nội của 10 ngày cao điểm trước tết (20-29 tháng chạp) đã được bán sạch thì năm nay, số lượng vé còn tồn khá nhiều: 9.000 vé trước tết chiều TPHCM – Hà Nội đi vào các ngày 20-22.1 và ngày 29.1.2014; ghế phụ tàu Thống Nhất cũng còn 4.000 chỗ đi vào các ngày từ 20-23.1 và từ 28-29.1. Riêng sau tết, còn tồn 12.000 vé đi các ngày 3- 4-5.2 và từ 9-15.2 của các ga từ Hà Nội đến Thanh Hóa đi TPHCM.

Ngày 19.1, có mặt tại ga Sài Gòn, PV ghi nhận có đến 8 cửa bán vé tàu tết trên lầu 1, nhưng chỉ có lèo tèo vài hành khách. Không khí bán vé tàu tết cũng trầm lắng, không còn cảnh chen lấn, xô đẩy như thường thấy của những năm trước đây.

Theo nhận định của ông Nguyễn Văn Thành – Trưởng ga Sài Gòn – do sinh viên của nhiều trường đại học, cao đẳng trên địa bàn TPHCM phải học, thi đến khoảng 23.1 mới được nghỉ, nên số lượng vé tàu đi từ 20-23.1 còn tồn nhiều.

Nhưng thực tế, theo ghi nhận của PV thì nhu cầu đi lại của khách trong dịp tết vẫn tăng cao. Bằng chứng là những ngày qua, rất đông khách  mua vé xe giường nằm của những hãng xe chất lượng cao từ TPHCM đi các tỉnh miền Trung, miền Bắc. Nhiều hành khách cho biết, giá vé tàu tết hiện tăng cao hơn nhiều so với xe khách chất lượng cao, thậm chí cao hơn cả vé máy bay giá rẻ chính là nguyên nhân khiến vé tàu bị ế!

Tham khảo bảng giá vé tàu trên web http://www.vetau.com.vn, chẳng hạn đối với tàu SE4 từ TPHCM đến Hà Nội đi vào 20.1, có giá thấp nhất 1.502.000 đồng (loại ghế cứng điều hòa), vé có giá cao nhất lên đến 2.115.000 đồng (giường mềm tầng 1 điều hòa). Trong khi đó, vé xe ôtô chất lượng cao cùng tuyến chỉ có giá 1.500.000-1.600.000 đồng, vé máy bay giá rẻ khoảng 2.600.000 đồng.

Ông Nguyễn Văn Phương (quê Hà Nội, hiện sống tại Q.12, TPHCM) chia sẻ: “Vé tàu đi Hà Nội lên 2.115.000 đồng, đó là chưa kể tiền ăn uống trên tàu cho hành trình dài suốt 30 giờ. Mức giá cao như vậy, tôi thà thêm chút nữa để mua vé máy bay đi cho khỏe, chỉ mất 2 giờ bay mà không phải chịu cảnh nhếch nhác, vật vờ trên tàu”!

Báo động cho chất lượng dịch vụ và sự cạnh tranh

Dù còn ế hơn chục nghìn vé tàu tết, nhưng ngày 19.1 chỉ lèo tèo hành khách mua vé tại ga Sài Gòn.

Theo thạc sĩ Phạm Sanh – giảng viên ĐH GTVT – những năm gần đây, vận tải đường sắt bị cạnh tranh khốc liệt với vận tải hành khách đường bộ, khi ngày càng có nhiều hãng xe khách chất lượng cao. Tuy đi lại bằng tàu hỏa an toàn hơn, nhưng chất lượng phục vụ còn kém, giá vé lại cao hơn xe khách. Ngoài ra, khách đi tàu lửa chỉ có thể lên xuống tại một số ga cố định, còn đi xe, khách có thể được phục vụ đến tận nhà.

Chất lượng đã không hơn xe khách, song phương án điều chỉnh tăng giá vé tàu trong dịp tết cũng cho thấy chưa có sự phân đoạn về thời gian tăng giá hợp lý cũng là nguyên nhân khiến khách quay lưng với ngành đường sắt…

Hầu hết các hãng xe tăng giá vé tết từ ngày 15 hoặc 17.1 trở đi (mức tăng 20% so ngày thường) và trong khoảng 10 ngày cao điểm giáp tết cũng phân ra từng thời điểm nhỏ áp dụng mức tăng 40%, sau đó là 60%. Trong khi đó, do “một mình một chợ” nên ngành đường sắt  án tăng giá khá sớm.

Từ ngày 14-19.1 đã áp dụng tăng giá vé giai đoạn 1, có loại vé tăng đến 30% như ghế ngồi cứng điều hòa tàu SE4 (từ 910.000 đồng lên 1.176.000 đồng). Giai đoạn 2, ngành đường sắt cũng áp dụng một mức giá tăng xuyên suốt trong 10 ngày (từ 20-29.1) mà không chia nhỏ thời điểm áp dụng mức tăng như xe khách.

Cụ thể: Vé ghế ngồi cứng điều hòa tàu SE4, từ 20-29.1 đều có mức giá là 1.502.000 đồng (tăng 65% so trước ngày 14.1), vé giường tầng 1 điều hòa đều có giá 2.115.000 đồng; hay ghế ngồi cứng không điều hòa tàu SE2 có mức giá 1.138.000 đồng (tăng 46%)…

Thạc sĩ Phạm Sanh cho rằng: “Với chất lượng dịch vụ  kém như hiện nay, ngành đường sắt muốn cạnh tranh với đường bộ thì phải giảm giá vé tàu ngang bằng, hoặc thậm chí rẻ hơn giá xe chất lượng cao thì mới mong tồn tại”.