Chào các bạn,

Nói đến chuyện buôn bán của anh em đồng bào trong các sóc thì có rất nhiều chuyện cười, bắt nguồn từ tính thật thà không quen buôn bán của anh em đồng bào. Chẳng hạn trên một đám rãy điều gần hai mươi mẫu điều của nhiều gia đình, nếu một gia đình ở trên đám rãy trồng điều đó bán được một mẫu điều với giá hai trăm hai mươi triệu đồng một mẫu, thì những người Kinh khác sẽ không mua được mẫu điều nào ở chung quanh đó với giá ít hơn hai trăm hai mươi triệu đồng, với lý do người ta cùng làm với mình hoặc ở gần rãy điều mình họ đã bán với giá đó mình cũng bán với giá đó. Nghĩa là anh em đồng bào không cần biết đất rãy điều của mình có vuông vắn, những cây điều của mình có đạt được sản lượng hay không mà chỉ cần biết người ta bán được với giá đó, thì mình cũng bán với giá đó không bớt một xu! Và một lần mình đến sóc Bù Có thăm gia đình mẹ Thăng, đúng lúc người nhà mới nhận tiền bán chiếc xe công nông.

Gia đình bố mẹ Thăng có năm người con, bố Thăng đi với ông bà cách đây ba năm sau vụ tai nạn xe công nông. Trước đó gia đình bố mẹ Thăng có năm mẫu điều và một chiếc xe công nông lớn, nhưng sau khi bố Thăng đi với ông bà, mẹ Thăng phải bán bốn mẫu điều bông và bán luôn chiếc xe công nông để trả nợ. Do sau khi bố Thăng đi với ông bà đã để lại số nợ lớn là ba trăm triệu đồng, tất cả số nợ đó đều có giấy nợ và chữ ký của bố Thăng.

Anh em đồng bào có đặc điểm rất hay là hễ người nhà mắc nợ chưa kịp trả đã đi với ông bà, thì những người còn lại sẽ trả số nợ đó bắt đầu từ những người thân nhất như vợ chồng hoặc cha mẹ, nếu cha mẹ cũng không còn thì ông bà. Do vậy khi bố Thăng đi với ông bà mẹ Thăng và các con đứng ra trả số nợ đó cho bố Thăng.

Mẹ Thăng bán năm mẫu điều bông trong bốn năm vẫn chưa trả hết số nợ, đã quyết định bán luôn chiếc xe công nông. Chiếc xe công nông bố Thăng mua một trăm tám mươi triệu đồng, đã sử dụng trong hai năm nên mẹ Thăng bớt xuống bán với giá một trăm sáu mươi triệu đồng, người ta trả một trăm hai mươi triệu đồng mẹ Thăng không bán. Để hơn một năm không ai mua mà nợ người ta cứ đòi, cuối cùng có người bày cho mẹ Thăng đem đến công ty nơi bố Thăng đã mua xe, ở đó người ta thẩm định và mua lại với giá chín mươi bảy triệu đồng và hôm nay mẹ Thăng mới nhận tiền.

Mình biết chuyện hỏi sao không bán cho người trả một trăm hai mươi triệu đồng, mà bán cho công ty chỉ trả với giá chín mươi bảy triệu đồng? Mẹ Thăng nói:

– “Mình không bán chiếc xe công nông cho người trả một trăm hai mươi triệu đồng, bởi chiếc xe công nông trước đây là của công ty. Nó cũng giống đứa con trong gia đình của họ, nó xấu hay tốt công ty biết rõ. Vì vậy mình không bán cho người kia, lỡ nó xấu họ không biết sẽ tội họ!”

Matta Xuân Lành