Chào các bạn,

Ở Bù Đăng những tháng hè các em nghỉ học ở nhà đi chăn bò thay bố mẹ, bởi vậy những tháng này mình vào sóc thường gặp các bố mẹ ở nhà, và hôm nay trời nắng ráo mình vào sóc Bù Xa bởi gần hai tháng nhà có nhiều công việc mình không vào sóc Bù Xa.

Vào sóc Bù Xa người đầu tiên mình đến thăm là mẹ Khươi bị bại liệt nằm một chỗ đã bốn năm, được mẹ Yai người con gái kế út chăm sóc rất tốt. Hiện tại mẹ Khươi ở một mình trong một ngôi nhà ván cũ nhưng vẫn còn chắc chắn, năm người con của mẹ Khươi đã lập gia đình ra ở riêng cùng trên một đám với nhà mẹ Khươi. Vì vậy mẹ Khươi ở riêng cũng giống ở chung, bởi lúc nào cũng có con và các cháu đến chơi trong nhà, chính vì các cháu đến chơi trong nhà mà mình đã không nhịn cười được khi nghe chuyện của em Đom và em Điệp, khi hai em cãi nhau về chuyện con bò.

Em Đom là con trai út của bố mẹ Đen, là cháu nội của mẹ Khươi. Em Điệp là con trai lớn của mẹ Yai là cháu ngoại của mẹ Khươi. Trong tất cả gia đình các người con của mẹ Khươi, chỉ có gia đình bố mẹ Đen con trai lớn nhất của mẹ Khươi là có chín con bò, còn các gia đình của những người con khác chỉ có rãy điều không có trâu bò. Do vậy trước đây những mùa trong năm bố Đen ngày nào cũng đi chăn bò, để các con đi học, nhưng hơn một năm nay bố Đen không phải đi chăn bò nữa mà em Đom đi chăn bò thay cho bố Đen, bởi em Đom đã nghỉ học khi mới học hết lớp Ba.

Lý do khiến em Đom nghỉ học sớm là do mỗi lớp em Đom học hai hoặc ba năm, cho đến khi học xong lớp Ba em Đom đã mười lăm tuổi, to cao nhất lớp nên em Đom mặc cảm không muốn đi học nữa, ở nhà đi chăn bò cho bố.

Trong năm em Đom đi chăn bò một mình nhưng mùa hè em Đom có em Điệp, người em con cô con cậu với em Đom đi theo chăn bò cho vui. Do vậy đã xảy ra chuyện cãi nhau giữa em Đom và em Điệp, nguyên nhân con bò cái trong đàn có chửa.

Sáng hôm đó mình đang ở trong nhà thăm mẹ Khươi có cả mẹ Đen và mẹ Yai cùng ngồi nói chuyện, mình với hai mẹ nói chuyện với mẹ Khươi được khoảng mười phút, em Điệp chạy qua đến bên cạnh mẹ Yai. Mẹ Yai ngạc nhiên hỏi:

– “Sáng nay con không đi chăn bò với anh Đom?”

– “Không, mình không chơi với anh Đom nữa!”

– “Tại sao? Hai anh em lại cãi nhau?”

– “Mình không cãi, mình chỉ nói đúng thôi!”

– “Nói đúng chuyện gì?”

– “Đúng chuyện con bò! Nhà bác Đen có con bò mẹ đang có chửa bụng bự mình hỏi anh Đom: ‘Ai dựng nên con bò con trong bụng con bò mẹ? Anh Đom nói: ‘Con bò mẹ’. Mình nói: ‘Con bò mẹ ngu sao dựng được con bò con?’ Anh Đom nói: ‘Có mày ngu thì có!’ Và mình không chơi với anh Đom nữa! Bởi anh Đom không có tốt nói không đúng. Mình không có ngu vì mỗi năm học mình vẫn được lên lớp!” 🙂

Matta Xuân Lành