Chào các bạn,

Buôn Làng chỉ có chợ buổi sáng và chợ chỉ có một lúc khoảng đến chín giờ ba mươi là hết, do những người Kinh từ ngoài thị trấn Phước An mang hàng vào bán. Anh em Buôn Làng mình không có tiền nên chợ thường vắng tanh, nhiều lúc mình đi ngang qua chợ thấy người bán đông hơn người mua.

Mỗi cuối tuần về Buôn Làng, sáng thứ Bảy mình thường đến thăm các gia đình cũng như những người già đau ốm. Nhưng tuần này mình không đi thăm mà lên chợ xem, vì nghe các mẹ kể ở trên chợ mùa này nắng nóng nhiều người Kinh bán nước mía, chủ yếu mang đến bán trong giờ nghỉ trưa cho những người đang làm ở những lò gạch. Các mẹ còn kể:

– “Nhờ những người Kinh cần có nhiều bịch nước mía để mang đến các lò gạch, nên một số mẹ trong Buôn Làng mình có việc mới để làm, việc này làm nhẹ hơn đi bốc chuyển gạch nhưng được nhiều tiền hơn.”

Mình hỏi việc mới là việc gì thì không mẹ nào biết đó là việc tên gì, làm mình tò mò muốn biết nên sáng thứ Bảy này mình lên chợ xem sao.

Từ nhà mình đến chợ khoảng một cây số, dọc đường lên chợ có những xe nước mía của anh em Buôn Làng nhưng không có gì đặc biệt, bởi cũng chỉ xay bán cho các em nhỏ trong Buôn Làng, và cũng chỉ với giá hai ngàn đồng hoặc một ngàn đồng một bịch nước mía như mình đã biết.

Càng lên đến gần chợ có nhiều xe xay nước mía của người Kinh, nhưng có hai xe xay nước mía sát chợ có vẻ đông vui nhộn nhịp nhất, và nhìn hai đống bã mía phía trước máy xay của xe, mình biết từ sáng đến bây giờ là bảy giờ sáng, hai xe nước mía đã xay được rất nhiều mía.

Mình vào quán nước mía của bố mẹ Hoạt người Kinh, đây cũng là gia đình trẻ mới được một người con sáu tháng tuổi, gọi là quán nhưng thực chất là một góc nhỏ xíu ở một góc chợ.

Mình vào không thấy bố Hoạt chỉ có mẹ Hoạt đang đứng ở xe và đang bán. Điều làm mình chú ý là ở một chiếc bàn thấp nhỏ gần xe quay nước mía, có hai người phụ nữ và một em bé gái người sắc tộc đang tích cực làm không ngơi nghỉ. Hai mẹ và em gái nhỏ chào mình, nhưng tay vẫn không ngừng cho đá xay nhuyễn vào mỗi bịch nilon nhỏ, để người khác cho nước mía vào và cột thun lại là mang bán được. Mình đoán đây là việc mới các mẹ kể cho mình nên mình đến ngồi vào ghế gần mẹ Ngọk, mình hỏi:

– “Mẹ Ngọk và mẹ Jik làm ở đây mỗi ngày mẹ Hoạt trả cho bao nhiêu tiền?”

– “Mình và mẹ Jik được trả một ngày một trăm ngàn đồng, còn em Chi em út của mình đang học lớp Bốn rảnh em Chi đến làm giúp, mẹ Hoạt không trả tiền nhưng em Chi muốn uống bao nhiêu nước mía cũng được. Mình với mẹ Jik làm ở đây, mỗi ngày các con muốn uống nước mía hoặc nước đá lúc nào cũng được. Đã thuê mình làm còn cho các con uống nước mía cả ngày mẹ Hoạt thật tốt, mình rất thích khi có người chủ như mẹ Hoạt, và muốn có việc làm này quanh năm.”

Matta Xuân Lành