Chào các bạn,

Sáng thứ Hai mình ra nhà Lưu Trú sớm, muốn mang theo một số cải để nấu canh và muối dưa cho các em học sinh Lưu Trú ăn trong tuần, vì vậy năm giờ chiều Chúa Nhật, mình nhờ mẹ Hreng và mẹ E xuống nhà phụ nhổ ba luống cải xếp vào bao, để sáng thứ Hai mình ra nhà Lưu Trú sớm kịp giờ các em đến trường.

Trong khi làm, mẹ Hreng và mẹ E hỏi mình cách muối cải. Mình chỉ cho các mẹ và cũng cho các mẹ biết với cách muối này, các mẹ có thể dùng để muối măng hoặc muối lá mì, dễ làm và ngon hơn kiểu các mẹ vẫn thường muối lá mì xưa nay.

Nhổ xong ba luống cải dài sắp xếp vào bao gọn gàng, mình lấy hai cái xô nhỏ muối cho mẹ Hreng và mẹ E mỗi mẹ nửa xô cải đem về nhà. Mình làm có ý cho các mẹ học trực tiếp để về nhà các mẹ có thể tự làm được. Trong khi làm mình và các mẹ nói chuyện.

Mình nói: “Mỗi ngày mẹ E đi làm về vui hơn mẹ Hreng, vì mẹ E có bố E còn mẹ Hreng không còn bố Hreng, nên đi làm về không có ai mong mình chắc cũng buồn, đúng không?”. Mẹ E nói: “Đúng đó Yăh!”. Nhưng mẹ Hreng nói: “Không còn bố Hreng nhưng còn có hai đứa con nên đi làm về cũng vui!”.

Mình nói: “Con còn nhỏ không biết quan tâm bằng bố, hay là năm nay mẹ Hreng kiếm cho mình bố khác hể?”. “Mình gần ra đi rồi còn tìm bố khác làm gì nữa Yăh!”. Nghe mẹ Hreng nói, mình mắc cười quá nói: “Năm nay mẹ Hreng mới trên bốn mươi tuổi mà đã thấy mình gần ra đi rồi sao?”. Mẹ Hreng cười không nói gì.

Mẹ E: “Tìm thêm bố khác khổ lắm Yăh! Thôi cứ ở như vậy với các con sướng hơn!”. “Sao lại khổ?”. “Khổ vì người thứ hai không thương mình được nhiều như người thứ nhất!”.

Mình nghe mẹ E nói ngộ quá nên hỏi: “Sao mẹ E lại nghĩ người thứ hai không thương được nhiều như người thứ nhất?”. “Vì người thứ nhất chưa thương ai nên cái thương đó nó cho mình hết, còn người thứ hai nó thương người thứ nhất hết rồi! Với lại lỡ đi tìm người thứ hai đúng người thích uống rượu, mỗi ngày về nó đánh mình là khổ hơn!”. Mẹ Hreng cũng nói: “Ề! Đúng đó Yăh!”.

Mình nói: “Ai nói các mẹ đi tìm người uống rượu làm gì để về nó đánh, tìm người không uống rượu mà lấy!”. “Trong Buôn Làng này làm gì tìm ra người không uống rượu!”. Nói xong, mẹ E và mẹ Hreng cùng cười, sau đó mẹ Hreng nói: “Từ trước đến bây giờ, người đàn bà sắc tộc Sêđăng mình, chồng chết là ở với con, không đi lấy chồng thứ hai. Không ai cấm mình đi lấy chồng thứ hai, nhưng thường các mẹ ở như vậy với con”. Và mẹ Hreng kể ra một số mẹ trong Buôn Làng còn trẻ, chồng chết bốn năm năm nhưng vẫn ở như vậy và những mẹ đó mình cũng biết!

Khi kết thúc câu chuyện, mẹ Hreng nói: “Niềm vui và hạnh phúc của mình là các con, các con biết thương mình và tốt bụng với mọi người như vậy là đủ rồi! Mình không muốn đi tìm bố khác khi mình gần ra đi!”.

Matta Xuân Lành