Phóng sự chân trang

Hoàng Thiên Nga

Đọc lá thư thầy Trần Đăng Khoa hiệu trưởng trường tiểu học Kim Đồng, xã Ia Tul, huyện Ia Pa tỉnh Gia Lai gửi báo Tiền Phong, với nguyện vọng thiết tha mong được báo tiếp sức, chung tay chăm lo cho học sinh lớp 1 dân tộc Jrai được ăn trưa tại trường, chúng tôi về tận nơi tìm hiểu. Và càng hiểu, càng nghẹn lòng cảm động trước tấm lòng của một người thầy vô cùng tận tụy với sự nghiệp trồng người.

Xin góp cả của lẫn công

Từ phố núi Pleiku đi về hướng Đông Nam 100 km, chúng tôi đến huyện Ia Pa. Thêm 17km đường gập ghềnh, hun hút nữa mới tới xã Ia Tul. Một người đàn ông vóc dáng thanh mảnh, gầy gò cầm lái chiếc xe máy cũ chờ sẵn ở ngã ba Cây Xoài trung tâm thị trấn, chạy trước dẫn đường cho chúng tôi tới đúng địa chỉ.

Đó là thầy Trần Đăng Khoa, người đã viết thư gửi Ban biên tập báo Tiền Phong xin gạo, để học sinh lớp 1 được ăn trưa tại trường. Trường tiểu học Kim Đồng nơi thầy Khoa làm hiệu trưởng gồm vài khu nhà cũ và một khối lớp mới xây khá khang trang, sân trường rợp bóng mát nhiều cây Kơ nia cổ thụ. Châm trà mời khách, thầy nhỏ nhẹ kể thầy được điều chuyển về trường này từ cuối năm 2016. Trường hiện có 377 học sinh, 100% là người đồng bào dân tộc Jrai sống rải rác ở 7 bon (làng), trong đó 102 học sinh lớp 1.  

Mới 46 tuổi đã có thâm niên tới 27 năm dạy học tại nhiều trường vùng sâu của huyện Ia Pa, thầy Khoa thấy rõ hiện trạng ở những nơi 100% đồng bào dân tộc thiểu số, việc vận động các cháu ngày 2 buổi tới lớp học để biết đọc, biết nói tiếng Việt là điều vô cùng khó khăn, nhất là đối với học sinh lớp 1. Hầu hết các bậc cha mẹ chỉ cho con đến trường 1 buổi, rồi trưa sẽ đến đón con lên rẫy. Như ở xã này, ngoài giờ học ở trường, các cháu toàn giao tiếp bằng tiếng Jrai. Đã có trường hợp học hết tiểu học vẫn chưa viết đúng, nói sõi, thầy cô bị phê bình gắt gao về việc để học trò “ngồi nhầm lớp”.

Muốn giữ học sinh ở lại trường để học 2 buổi/ngày, chỉ có cách phải tổ chức cho các cháu được ăn và nghỉ trưa tại trường. Ia Tul tuy là xã vùng sâu vùng xa, vùng dân tộc miền núi nhưng không thuộc diện xã đặc biệt khó khăn, nên học sinh ở đây không được hưởng chế độ bán trú theo Nghị định 116. Không có nguồn kinh phí tổ chức nấu ăn tập trung cho các cháu, thầy Khoa về bàn với vợ. Cô Trần Thị Vân Oanh (sn1975) là giáo viên trường tiểu học Trần Phú huyện Phú Thiện, hiểu rõ nỗi lòng chồng mình, đã đồng ý để thầy Khoa hiến cuốn sổ tiết kiệm 100 triệu đồng của gia đình, tạo dựng bếp ăn cho học sinh lớp 1.

Thầy Khoa báo cáo lên Phòng. Thầy Phạm Văn Đức Trưởng phòng GD-ĐT huyện Ia Pa cũng là một nhà giáo đầy tâm huyết với sự nghiệp trồng người, đã nồng nhiệt hoan nghênh và tạo mọi điều kiện cho kế hoạch nhân ái này trở thành khả thi.

Tranh thủ lúc cuối hè, thầy Khoa đã xin phép các bên liên quan cho khai thác 9 cây xà cừ trong sân trường, rồi nhờ một ông bạn có xưởng mộc giúp miễn phí, điều thợ đến cưa xẻ, đóng thành hàng chục bộ vạt giường chất vào các phòng học cũ đang dôi dư sau khi có khối nhà mới, đủ để cả trăm trò nhỏ cùng thầy cô quản lý có chỗ nằm nghỉ trưa. Cô Oanh giúp chồng đặt mua dụng cụ nấu ăn, mua khay nhựa số lượng lớn từ TP Hồ Chí Minh chuyển lên. Còn thầy Khoa mua sơn tự phết lại phòng thư viện cũ để cải tạo thành nhà bếp, chuyển thư viện lên phòng Hiệu trưởng, đặt xưởng cơ khí làm xe đẩy cơm, mua cả tấn lúa chất trong sân nhà trữ sẵn, để bếp trường cần tới đâu sẽ cho xay xát tới đó.

Tuy nhiên, tính chi li mọi khoản, thì thấy 100 triệu đồng vợ thầy đã hiến vẫn chưa đủ để triển khai bếp ăn bán trú trọn năm học đầu tiên cho học sinh lớp 1 toàn trường. Nghĩ mãi, thầy đành “liều” viết thư trình bày mọi lẽ, mong báo Tiền Phong ủng hộ mỗi tháng từ 50-100kg, hoặc tùy lòng hảo tâm để cùng thầy giúp đỡ các cháu.

Chỉ mong để lại tình thương

Bắt tay thầy Trần Đăng Khoa, tôi giật mình. Bàn tay cứng quèo, đốt ngón khô cong, lạnh buốt. Hỏi chuyện, mới biết thầy mắc căn bệnh hiếm “xơ cứng bì” đã 12 năm. Hai vợ chồng nhà giáo nuôi 2 con ăn học, của nả chẳng có gì nhưng đã nhiều lần vợ thầy phải vét hết những khoản tiền chắt chiu dành dụm được để đưa chồng đi chữa bệnh. Qua hết các bệnh viện trong nước, sang tận Singapore, bác sĩ vẫn lắc đầu không thể chữa dứt, chỉ khuyên về uống thuốc đều đặn, bồi dưỡng thể trạng để chặn đà tiến triển của bệnh.

Cơ ngơi của vợ chồng thầy Khoa, vì thế, chỉ là một căn nhà cấp bốn đơn sơ. Cô Oanh kể: Anh ấy nói mình có 2 đứa con, thì thằng đầu nay đã có lương nhân viên chuyển phát Bưu điện, thằng sau có lương Công an nghĩa vụ ở Đà Nẵng. Hai vợ chồng lương hơn hai chục triệu, phụng dưỡng bố già vẫn đủ tiêu. Anh bệnh thế này chẳng biết “đi” lúc nào, nên ngày nào còn khỏe thì phải làm gì thật xứng đáng với trọng trách được giao, để đời mình dù ngắn hay dài cũng để lại được thật nhiều tình thương.

“Hiểu chồng, chia sẻ mọi nỗi lo toan cùng chồng, lại còn là đồng nghiệp, nên em ủng hộ hết mình mọi kế hoạch chăm lo cho học sinh của anh ấy. Toàn bộ giàn béc tưới khắp vườn hoa trong sân trường tiểu học Kim Đồng là tiền túi anh ấy bỏ ra. Cuốn sổ tiết kiệm 100 triệu đồng là khoản tiền lớn nhất từ trước tới giờ nhà em có được, chúng em cũng cho đi không hề tiếc. Là nhà giáo, chúng em chỉ mong tất cả những học sinh nghèo của mình đều được nuôi dưỡng chu đáo để tập trung học cho tốt, chị ạ”- Cô Oanh chia sẻ.

Trước sân trường Kim Đồng, đại diện báo Tiền Phong hỏi các học trò nhỏ: Cháu nào muốn được ăn trưa tại trường để chiều học tiếp? Tất cả học sinh đều giơ tay đồng thanh: Cháu ạ ! Tôi phỏng vấn nhanh các giáo viên, về việc thầy cô có ngại quá mệt nhọc khi nhà trường triển khai thêm bữa cơm bán trú này, vì sẽ phải chia ca ở lại trường chăm sóc cả trăm học sinh lớp 1 buổi trưa? Từ thầy hiệu phó người dân tộc Jrai sắp về hưu Nay Heal cho đến cả chục thầy cô giáo khác đều cho biết rất sẵn lòng góp công cho nghĩa cử quá tốt lành này của thầy hiệu trưởng.

Từ trường tiểu học Kim Đồng, đại diện báo Tiền Phong liên hệ với nhà báo Trần Đăng Tuấn – Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Trò Nghèo Vùng Cao, và nhà báo Nguyễn Anh Tú – Giám đốc Quỹ. Nhà báo Trần Đăng Tuấn đồng ý kết nối, để Quỹ Trò Nghèo Vùng Cao đồng hành với báo Tiền Phong triển khai chương trình “Cơm Có Thịt” trên khu vực Tây Nguyên, mà điểm mở đầu là trường tiểu học Kim Đồng, với bữa ăn đầu tiên vào ngày 1/10/2018. Sự hỗ trợ mỗi điểm trường có thể kéo dài trong nhiều năm, tùy nhu cầu và hiệu quả tổ chức. Nhà báo Nguyễn Anh Tú cho biết sau 4 năm thành lập với sự đồng ý của Bộ Nội vụ, Quỹ TNVC đã quyên góp được hơn 80 tỉ đồng từ các nguồn tài trợ trong, ngoài nước. Hiện Quỹ đang triển khai chương trình “Cơm Có Thịt” cho 105 trường, chủ yếu ở vùng cao Tây Bắc, với số tiền hỗ trợ khoảng 2 tỉ đồng mỗi tháng.  

H.T.N.