Chào các bạn,

Các kế hoạch dễ làm nhất, và có lẽ là ngu dốt nhất, thường do các cụ ngồi trong văn phòng vẽ ra, và bắt mọi người làm theo. Kiểu như kế hoạch chỉ một con của Trung quốc, tạo ra biết bao nhiêu thảm sát cho các bào thai và các bé sơ sinh gái, cùng bao nhiêu bất hạnh cho các bé lỡ được sinh ra sau em bé đầu tiên. Hay kế hoạch xây dựng dự án mới của các quý vị phe ta tạo ra bao cuộc biểu tình chống đối về đất đai của người dân, hay phá hủy rừng nguyên sinh và môi trường sinh thái của các loài động vật và thực vật quý hiếm nhiều nơi trong nước.

Các bạn, nếu chúng ta ngồi trong văn phòng, nhìn bản đồ và các con số để làm kế hoạch, thì thực sự đó chẳng là kế hoạch, mà đó là học trò tập làm kế hoạch lần đầu tiên trong lớp. Bất kỳ học sinh nào trên thế giới cũng biết dùng các con số và toán để làm kế hoạch, không cần kế hoạch gia.

Kế hoạch thật sự ở đời, việc đầu tiên là ảnh hưởng đến người. Hầu như nơi nào cũng có người ở hay làm chủ, kế hoạch của mình ảnh hưởng gì đến những người ở đó, họ nghĩ thế nào, họ sẽ bằng lòng không, họ sẽ cần những gì để thích ứng với kế hoạch, họ sẽ được những lợi gì và những thiệt hại gì, họ sẽ đồng lòng với mình hay chống mình, làm sao đế đại đa số mọi người đồng lòng với mình… Tất cả những điều này người làm kế hoạch chỉ biết được nếu thăm dò ý dân trực tiếp.

Rồi môi trường, tức là ảnh hưởng đến các loài sinh vật – động vật và thực vật. Các loài này không nói được, và cần con người nói dùm. Cho nên người làm kế hoạch thông minh phải nói chuyện với các chuyên gia về môi trường sinh thái, về động vật thực vật trong vùng.

Nếu bạn muốn mở một nhà hàng, đừng làm kế hoạch với chỉ các con số cộng trừ nhân chia. Con người – khách hàng – là điểm chính của nhà hàng, không phải mấy con số. Hãy biết chắc rằng mọi người SẼ thích nhà hàng của bạn. Nhưng biết được cái SẼ là chuyện khó khăn. Ít nhất bạn cũng phải có vài khái niệm khá rõ ràng – thử nghiệm các món ăn với bạn bè, thân nhân, một thời gian khá dài với những người bằng lòng cho bạn ý kiến chân thật. Nếu thuê được một chỗ nhỏ xíu để bắt đầu kinh doanh nhỏ xíu là tốt nhất, vì bạn sẽ biết thật món ăn của bạn có khá không. Món ăn ngon, vừa giá, là điều quan trọng nhất của nhà hàng, các thứ khác đều là thứ hai.

Và khi bạn đã bắt đầu kinh doanh, nói chuyện thường xuyên với khách hàng và lắng nghe, rất có thể là bạn sẽ có nhiều ý kiến để cải tiến doanh nghiệp. Rốt cuộc, bạn không thể bán cho khách cái bạn muốn, mà chỉ có thể bán cái khách muốn.

Nói đến những điều này để chúng ta hiểu rõ, mọi kế hoạch làm việc của ta luôn có con người là trọng tâm của kế hoạch. Không phải là những thứ khác, mà là con người. Giản dị vậy.

Khi mình giúp con gái mình mở công ty làm đẹp nhiều năm trước, mình dặn, ngày nay người ta đã rất chán ngán gọi điện thoại không gặp ai mà chỉ có máy computer trả lời, bắt đợi, bắt ấn số này số kia, bắt để lại message, và… tốn thời giờ mà đôi khi chẳng được gì cả. Chúng ta không dùng các loại máy đó, chỉ có để phòng hờ trường hợp như là công ty đóng cửa ban đêm. Điện thoại khách gọi vào là có người trả lời, lịch sự và thông minh, và biết tiếp khách. Và triết lý “touching the clients” này thẩm thấu đến toàn bộ sinh hoạt của công ty – cách chào hỏi, cách nói chuyện, cách giải thích vấn đề, cách chỉnh sửa vấn đề cho thân chủ… Những điều này là mấu chốt cho sự thành công liên tục của công ty 19 năm nay.

Các thứ máy móc tự động, càng dùng nhiều với khách hàng, công ty càng dễ suy sụp. Lúc mình còn là luật sư tranh tụng trong công ty viễn thông số 2 của nước Mỹ. Công ty mình có đủ thứ hệ thống tự động bán cho khách hàng dùng trong công ty của họ. Nhưng trong phòng luật sư của chúng mình, ông boss nói với các luật sư và các phụ tá luật sư lẫn thư ký rất thường xuyên: Chúng ta không dùng hệ thống tự động. Bất kì ai kêu vào cũng có người trả lời. Nếu tôi đi ngang văn phòng mà thấy điện thoại reng và không có ai trả lời, phải vào máy tự động, thì người nào đứng gần máy điện thoại đó lúc đó sẽ bị sa thải tức thì.

Các bạn hãy suy nghĩ kỹ về điểm tréo cẳng ngỗng này. Công ty viễn thông quảng cáo và bán các hệ thống điện thoại trả lời tự động cho các công ty khác dùng, nhưng tuyệt đối cấm người của công ty mình dùng các hệ thống đó. Quảng cáo thường chỉ nói đến cái hay, nhưng chẳng bao giờ nói đến cái dở.

Tập trung vào người. Đó phải là tiêu điểm cho mọi tư duy của chúng ta trong mọi hoạt động – từ kế hoạch của nhà nước, đến kế hoạch kinh doanh tư, đến sinh hoạt của ta mọi nơi mọi lúc – trong lớp học, trong club tiếng Anh, trong một diễn đàn, trên Facebook…

Rất nhiều công ty nhìn vô thì biết là họ sẽ chết. Như là nhà hàng nhắm vào trang trí rất đẹp, rất sang, nhưng từ chủ đến tiếp viên thì khô cứng trong giao tiếp với khách và thức ăn cho khách thì chẳng có gì đáng ấn tượng.

Thiên hạ ngày nay thích nói computer – smart management, smart city, smart airport. Các từ smart đều có nghĩa là dùng kỹ thuật số dữ dội. Các bạn, don’t count on them. Đừng chờ mong chúng nó. Smart city phải là city mà trong đó quan chức và dân gần nhau và hiểu nhau như là anh em một nhà. Sự thân cận thân thiết đó sẽ làm cho cả city smart. Rồi computers sẽ giúp city smart thêm. Thiên hạ thích chạy theo máy móc hơn người, vì sờ vào máy thì dễ, sờ vào người mà không biết sờ là có chuyện lớn.

Nhưng, đừng chạy theo laptop trước khi chạy theo người.

All you, smart people, be people smart.

Chúc các bạn luôn smart.

Mến,

Hoành

© copyright 2017
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com