Chào các bạn,

Chiều Thứ Bảy mình đang xem lại bài để lên lớp, Yăh trong nhà báo có em nhỏ đến gặp, mình đi ra thấy em Kim Cương con trai của mẹ Hreng đứng đợi trên hiên nhà. Sau khi vào phòng khách mình hỏi em Kim Cương đến tìm mình có chuyện gì, em Kim Cương nói:

– “Mình đến xin Yăh giúp mẹ Hreng có tiền lo cho mình được đi học vào năm học mới.”

Mình rất ngạc nhiên khi thấy em Kim Cương đến và nói chuyện đi học với mình. Bởi trong Buôn Làng thường đây là chuyện của các bố mẹ, còn hầu hết các em không quan tâm đến việc các em còn được đi học nữa, hay phải nghỉ học vì gia đình bố mẹ không có điều kiện. Tất cả bắt đầu từ trong ý thức về việc học của các em. Đối với phần lớn các em trong Buôn Làng, hiện tại việc đi học không phải là quan trọng số một, chưa là ưu tiên hàng đầu đối với tuổi trẻ của các em. Việc học còn đứng hàng thứ yếu sau việc đi chăn bò, sau việc đi làm thuê kiếm tiền, sau cả việc ngày ngày lên nương rãy với bố mẹ kiếm củi kiếm rau rừng… Vì vậy, mình ngạc nhiên nghe em Kim Cương nói chuyện muốn tiếp tục đi học, không muốn nghỉ học sớm với mình.

Năm nay em Kim Cương mười bảy tuổi, đầu năm học mới em Kim Cương vào lớp Bảy. Những năm học cấp I em Kim Cương học rất kém, thường mỗi lớp em Kim Cương học hai năm, có năm lớp Hai em Kim Cương học đến ba năm. Nguyên nhân em Kim Cương bị nói ngọng, nhưng rất may càng lớn bệnh nói ngọng của em Kim Cương bớt dần, và đến năm lên học cấp II em Kim Cương học khá hơn, nổi trội môn Toán.

– “Nhà mẹ Hreng đang gặp chuyện gì em Kim Cương kể Yăh nghe xem có giúp được gì không?”

– “Mình biết lâu rồi, mẹ Hreng mượn Yăh ba triệu đồng để mua hai con heo về nuôi. Mẹ Hreng đã nuôi hai con heo được hai tháng. Ngày nào mẹ Hreng cũng như mình đi tìm thức ăn cho hai con heo. Cách đây ba ngày mẹ Hreng đã bán hai con heo cho người Kinh đến mua, mình nghe mẹ Hreng nói với mẹ Ngal gần bên nhà mình:

– ‘Mình bán hai con heo nuôi hai tháng không lời đồng nào, do người Kinh mua ép giá mà mình không nói lại với họ được. Trong khi gia đình bố mẹ Sali nuôi sáu con heo ba tháng bán lời được chín triệu đồng, bởi bố mẹ Sali khôn hơn mình, biết đi hỏi giá bán heo trước khi gọi người Kinh đến bán. Mình đã không khôn để người Kinh lừa ép giá. Đầu năm học không biết kiếm đâu ra tiền đóng tiền trường cho em Kim Cương đi học.’

Lần trước mẹ Hreng cũng bị người Kinh dụ đổi con bò đực lớn lấy con bò cái nhỏ xíu và đưa thêm một triệu đồng, mẹ Hreng nghe mừng quá đã đổi, đến lúc cậu biết nói mẹ Hreng đã đổi con bò lỗ ba triệu đồng.

Mấy lần mẹ Hreng buôn bán xong mình đều thấy mẹ Hreng không vui. Thương mẹ Hreng, mình nghĩ chỉ có đi học cái đầu mới mở ra để tính toán, có như vậy mới mong giúp được mẹ Hreng trong những lần buôn bán.”

Matta Xuân Lành