
Chào các bạn,
Bạn có tin chính mình không? Có lẽ là mọi người chúng ta sẽ nói “Có.” Vậy bạn tin chính mình đến mức nào? Bạn có tin là ngày mai bạn sẽ ăn không? Có. Bạn sẽ cố gắng làm tốt không? Có. Bạn sẽ không làm điều gì ngu không? À… à… không chắc, nhiều khi giận mất khôn, hay gặp tình thế khó khăn nào đó, nói bậy làm bậy không biết chừng. Cám ơn bạn đã thành thật. Bạn sẽ không nói dối câu nào ngày mai không? À… à… tùy theo…
Nếu chúng ta thành thật với chính mình thì chúng ta chỉ có thể chắc chắn vào hy vọng và ước muốn của mình thôi. Chúng ta có thể tin là chúng ta luôn luôn muốn và cố gắng để hoàn thiện. Nhưng ta không thể tin được mình sẽ làm được mọi việc tốt và sẽ không làm điều ngu dốt hay sai lầm, phải không các bạn? Việc chưa đến thì chưa biết được. Khi gặp cám dỗ của tiền bạc, địa vị, danh tiếng, quyền lực–hay khi phải bảo vệ tiền bạc, địa vị, danh tiếng và quyền lực—ta có thể làm những việc mà ta khuyên người khác không nên làm.
Nói như vậy không có nghĩa là ta chấp nhận sống như vậy là đúng. Đúng sao được? Dù mìnhcó một triệu ly’do để bào chửa, thì nói dối để thâm lạm công quỹ vẫn sai, nói dối để bơm mình to thêm một tí vẫn sai. Tuy nhiên, điểm chính ở đây là chúng ta phải nhìn thẳng vào con tim yếu đuối của mình, để mình có thể mạnh hơn.
Một hệ luận tất yếu tại đây là: Nếu ta không dám tin là ngày mai mình sẽ hành động không lầm lỗi, thì mình còn dám tin ai trên thế giới là sẽ không làm lỗi ngày mai? Ai sẽ không lừa dối, phản bội? Kể cả những người mình yêu thương giúp đở hôm nay?
Để mình trả lời thẳng với các bạn nhé. Bạn có thể rất tốt với một người hôm nay, và ngày mai người đó có thể đâm sau lưng bạn. Đó là thực tế ở đời. Bời vì vậy mà Phật Thích Ca mới có Đề-Bà-Đạt-Đa và Chúa Giê-su mới có Juda và bị đóng đinh.

Thế thì làm sao tôi “yêu người” được? Yêu vài người coi bộ đã khó lắm rồi, làm sao mà yêu mọi người được?
Đây là câu hỏi cốt lõi vào căn bản của tình yêu, và như vậy là cốt lõi vào căn bản của toàn diện liên hệ con người, bởi vì nhìn kỹ lại thì mọi liên hệ cá nhân, gia đình, kinh tế, chính trị của con người, đều chỉ nằm vào một chữ “Yêu” (hay là mặt trái của nó, “Ghét”).
Chúng ta thường suy nghĩ lầm lẫn là phải “tin” thì mới “yêu”, không tin thì không yêu. Chúng ta thường tưởng rằng tin tưởng là căn bản của tình yêu.
Nhưng, tình yêu thực ra độc lập hoàn toàn. Tình yêu chẳng lệ thuộc gì vào lòng tin, chẳng lệ thuộc vào thiện ác, chẳng lệ thuộc vào ai sai ai đúng cả.
Vì con người phá hoại môi trường sinh thái dữ quá, cho nên ngày nay có nhiều sinh vật đã tuyệt chủng và gần tuyệt chủng. Có những loài cọp, voi, rắn… quí hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng. Bạn có thương xót chúng không? Có thể nói lên một câu trong blog của bạn về số phận chúng không? Có sẳn sàng hy sinh một buổi ăn sáng để góp tiền lo cho chúng không? Dĩ nhiên là tất cả chúng ta sẽ nói “Có.” Đúng là chúng ra rất yêu các loài vật này. Nhưng bạn có tin chúng đủ để vào chuồng vuốt đầu chúng không?
Ra đường bạn gặp một thanh niên bị tai nạn rất nặng, không ai đưa chàng đi cấp cứu, bạn có sẳn sàng bỏ ra tí tiền nhờ ông taxi chở chàng ta vào bệnh viện không? Dĩ nhiên là “Có”. Thế giả sử chàng ta không bị thương nặng, bạn có dám cho chàng ta về nhà ngủ một đêm không?
Có một học sinh rất ngỗ nghịch, bạn rất yêu mến và tội nghiệp, và luôn luôn tìm cách làm điều gì đó giúp em khá hơn. Nhưng bạn có dám cho em về nhà ở lại vài bửa trong nhà bạn không?
Bây giờ ta hãy quan sát chiều ngược lại. Bạn làm trong ngân hàng, xét hồ sơ ông thân chủ này và bạn quyết định có thể tin ông ta đủ để ngân hàng cho vay tiền. Nhưng bạn có cần phải yêu ông ta không?
Bạn tin công ty này đủ để bỏ tiền ra mua cái tủ lạnh về dùng, vậy chứ bạn có cần phải yêu công ty này hay yêu ai trong công ty không?

Tình yêu và lòng tin là hai vấn đề hoàn toàn biệt lập. Chúng có thể đi chung với nhau trong nhiều trường hợp, như bánh mì thịt. Nhưng không cần phải đi chung và thường không đi chung, như khi ta ăn bánh mì không có thịt hay ăn thịt không có bánh mì. Căn bản này chúng ta phải nắm vững, nếu không thì liên hệ của chúng ta với mọi người và với thế giới không thể nào phát triển cao độ được.
Chúng ta “Yêu người” vì mọi người là anh em ta, dù là nói theo khoa học DNA, hay nhân chủng học của sự phát triển các chủng tộc, hay nhất nguyên của Phật gia, hay “con Thượng đế” của truyền thống Moses (Do thái giáo, Thiên chúa giáo, Hồi giáo) hay các truyền thống tâm linh khác.
Yêu người vì yêu người là căn tính tự nhiên có sẳn trong ta, như Trời ban mưa ban nắng trên tất cả chúng sinh, kể cả thánh nhân và kẻ giết người.
Yêu người vì mình đã có hạt giống toàn thiện của Thượng đế ở trong tâm mình, và “Thượng đế là tình yêu.” 1 John 4:8.
Yêu người vì mình và người là một–thực tại đầu tiên và cuối cùng mà ta gọi là Phật tính.
Yêu người vì chỉ có như thế thì mình mới thấy được “hình ảnh thương đế” trong mình, mới thấy được “bản lai diện mục”—mặt mũi thật—của mình.
Yêu người vì chỉ có như thế thì mình mới có thể làm cho thế giới này tốt đẹp hơn một tí, dù là chỉ một milimét.

Còn tin hay không lại là chuyện khác. Đó là quyết định thực tế hàng ngày cho cuộc đời hiện tại. Nếu mình làm ngân hàng, người có đủ tiêu chuẩn để ngân hàng tin thì mới cho vay được. Nếu tiền riêng của mình, mà mình không cần lấy lại, thì muốn cho mượn thì cứ cho mà không cần tin.
Nếu người hút sách mựợn tiền nói là để mua thuốc cho con, để đó hỏi lại đã.
Đi chơi với anh thì em rất vui, và em rất yêu anh, nhưng tụi mình có làm chồng vợ được không thì để em suy nghĩ thêm tí nữa.
Ông là bạn lâu năm của tui và tui rất thương ông, nhưng ký tên tui vô đây để tui và công ty của tui đứng tên bảo đảm cho ông việc này, thì để tui suy nghĩ thêm xem có trở ngại gì không.
Chúng ta đừng lẫn lộn tình yêu và những sắp xếp trong những liên hệ hàng ngày. Tình yêu vô điều kiện. Các sắp xếp hàng ngày đòi hỏi lòng tin, đến mức độ cần thiết cho loại sắp xếp đó.
Thế thì tình yêu vô điều kiện đó có liên hệ gì đến đời sống hàng ngày? Thưa, có rất nhiều, vì nó là căn bản cho thái độ sống và làm việc của mình. Dạy học trò mà yêu mỗi em, hay yêu em này mà ghét em kia, hay không yêu không ghét em nào–cứ dạy như cái máy, hoặc dạy học mà ghét trường ghét thầy và ghét tất cả học trò, đây là các thái độ cực kỳ khác nhau mà ai trong chúng ta cũng có thể thấy được.
Yêu người dù có quen biết hay không. Yêu người dù tốt hay xấu. Yêu người dù người làm lợi hay làm hại mình. Yêu người dù người xem mình là bạn hay thù.
Yêu người dù người yêu lại hay ghét lại.
Yêu người không phải vì ta tin vào người, mà vì ta tin vào “hình ảnh thượng đế” hay “tính Phật” trong tâm mình.
Còn các sắp xếp mỗi ngày, thì hãy tùy theo từng trường hợp mà quyết định, luôn luôn với tình yêu và sự quan tâm làm nền tảng sâu thẳm nhất trong tư duy.
Chúc các bạn một ngày vui.
Mến,
Hoành
Các bài liên hệ: Yêu mình, Yêu người, tin người, Người và tôi.
© copyright TDH, 2009
www.dotchuoinnon.com
Permission for non-commercial use