Chào các bạn,

Nguyên lý bàn tay sạch (clean hand doctrine) là một nguyên lý luật pháp căn bản của khối common law (luật Anglo Saxon – Anh Mỹ). Tuy nhiên nguyên lý này hầu như cũng xuất hiện trong khối civil law (luật La Mã hay luật Napoleon, gồm phần lớn Châu Âu và các nước cựu thuộc địa của họ), và các khối văn minh khác, dưới nhiều hình thức khác nhau. Có lẽ nguyên lý bàn tay sạch có tự nhiên trong tư duy con người khắp thế giới.

Vắn tắt: Nếu bạn kiện tôi làm việc phi pháp hại bạn, thì ít nhất bạn cũng không đang làm chuyện phi pháp. Tức là, nếu bạn kiện tay tôi bẩn, thì ít ra tay bạn phải sạch.

Trong chiến tranh Hamas-Israel, Hamas tấn công và giết người bừa bãi đồng thời bắt cóc con tin. Đó là vi phạm nhân quyền và vi phạm luật chiến tranh. Sau đó Israel, dội bom lên Gaza tràn ngập bừa bãi biến Gaza thành bình địa, bao vây 2 triệu dân bên trong không có chỗ trốn, cắt hết điện nước và thực phẩm. Tính để cả 2 triệu người sẽ chết trong đó. Tức là vi phạm nhân quyền và luật chiến tranh hàng ông cố tổ của Hamas.

Cách nói chuyện của Thủ tướng Do Thái là, chúng mày là côn đồ, chúng ông sẽ đánh mày kiểu 10 lần côn đồ hơn chúng mày, cho chúng mày tởn.

Các bạn, thế giới con người đã qua giai đoạn man dã như thế cả ngàn năm rồi. Ngay cả luật tự vệ, bạn chỉ có thể dùng lực đủ để tự vệ, không thể dùng lực quá đáng. Nó tát bạn một tát, bạn đấm lại nó một đấm sặc máu mũi và nó bỏ chạy. Vậy là đủ. Nếu bạn rượt theo tiếp tục đấm đá cho đến lúc nó ngã ra chết, đó không còn là tự vệ nữa, mà là sát nhân.

Chiến tranh có luật chiến tranh – quân đội đánh nhau với quân đội, tránh người dân và nơi người dân ở, để người dân có đường chạy khỏi vùng giao tranh, không được giết tù binh, ứng xử với tù binh tử tế, cho các tổ chức Hồng Thập Tự làm việc để giúp mọi người thương tích dù là bên nào…

Các bạn có thể đọc bài về Luật Chiến Tranh của Human Rights Watch ở đây.

Cách ứng xử côn đồ hiện tại không chấp nhận được. Đó là chưa nói dân Palestinians lâu lâu nổi điên vì họ bị Israel áp bức họ ngay trên quê hương họ đã mấy mươi năm nay mà thế giới phương Tây nhắm mắt làm ngơ. Bất công căn bản đó sinh ra đủ thứ xung đột mấy mươi năm nay. Nếu bất công căn bản này không được xử lý ổn thỏa, chiến tranh sẽ còn dài dài vài mươi năm nữa.

Mới có thông tin Mỹ làm việc với Ai Cập và Israel để mở cửa trạm biên giới Ai Cập – Gaza để dân Gaza có thể sang Ai Cập tị nạn. Nếu không thì Israel có vấn đề lớn – họ sẽ thành bad guy, mất chính nghĩa, và Liên Hợp Quốc sẽ phải xử họ.

Các bạn, đánh nhau cũng phải có văn minh và nhân hậu thì ta mới thường thắng. Đó là “Lấy chí nhân mà thay cường bạo.” Đánh nhau kiểu côn đồ là stupid, và thường thua, vì mất chính nghĩa.

Chúc mọi chúng ta biết văn minh kể cả trong chiến tranh.

Mến,

Hoành

© copyright 2023
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com