Cuộc triển lãm thành công ngoài dự tưởng.

Suốt một tuần liền không ngày nào gian sảnh lớn không chật ních người. Khách đến thuộc mọi tầng lớp, đủ mọi lứa tuổi. Từ bậc trí thức cao niên đến lớp học sinh còn quàng khăn đỏ, từ công chức cổ cồn cà vạt đến dân lao động áo đẫm mồ hôi, từ các cô gái tóc nâu môi trầm đến những bà giáo đã nghỉ hưu dáng vẻ lịch sự. Phải nói chưa có cuộc triển lãm nào -dù là của câu lạc bộ nỗi tiếng gồm những nghệ sĩ tên tuổi bời bơi – thu hút nhiều người xem, ghi lại cảm tưởng chân thành như thế. Đặc biêt họ đều đến bằng nét mặt tươi tắn và ra khỏi phòng với nét mặt khác – bàng hoàng, ngơ ngác, xót xa, căm phẫn. Có người khóc.

Chắc các bạn đang muốn biết đây là cuộc triển lãm gì, do ai tổ chức, những ai tham gia.

Xin thưa: triển lãm ảnh, hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh tổ chức và chỉ một tác giả tham gia.

Nói cách khác là toàn bộ tác phẩm trưng bày đều do một tay máy thể hịên, lại là một tay máy nghiệp dư, chưa từng nhận tước hiệu nào về loại hình nghệ thuật gần gũi nhưng quá tốn kém này và chỉ toàn ảnh đen trắng thực như cuộc sống, không hề có dấu vết của kỷ thuật kỷ xảo.

Các bức ảnh có nội dung thế nào mà tác động đến vậy ?

Có lẽ các bạn đang nóng lòng muốn biết, nhưng xin hãy làm quen với tác giả trước đã.

Đó là một bác sĩ, du học Hoa Kỳ từ năm 1970 rồi định cư bên ấy và đã có gia đình.

Sau nhiều năm bằn bặt ông về thăm quê hương. Một lần rồi nhiều lần. Sang đầu thế kỷ mới ông cùng gia đình xin về hẳn. Hiện ông đang sống tại thành phố này.

Về ông, thông tin tôi mới chỉ có vậy.

Khi có cuộc triễn lãm khác lạ nói trên, bị ám ảnh bởi những tấm ảnh, bị thu hút bởi ý tưởng của tác giả tôi nảy ý muốn gặp ông để tìm hiểu thêm, viết một các gì đó nhưng công việc linh tinh của một phóng viên tập sự như tôi đã chiếm hết quĩ thời gian ít ỏi khiến tôi không sao thực hiện được. Sau buổi khai mạc, viết tin xong tôi về miền Tây rồi sau đó theo đoàn các nhà báo và doanh nhân lên cao nguyên trong chương trình 500 phần quà cho người nghèo ở Đắc Lắc. Mọi tin tức ở thành phố, cả chi tiết về cuộc triển lãm tôi kể trên đây đề nhận từ bạn bè qua mobile.

*

Tôi là người gặp nhiều may mắn. Đường học vấn suôn sẻ, gia đình yêu thương.Thích kiến trúc nhưng xui khiến thế nào tôi lại thi và đỗ khoa báo chí. Học với nhiều thầy là những nhà báo giàu kinh nghiệm, đầy tâm huyết, tôi đâm say mê ngành học này. Tốt nghiệp loại giỏi, cộng với những bài viết được đánh giá cao khi đang là sinh viên tôi được nhận làm phóng viên tập sự cho một tờ báo có uy tín. May mắn cũng theo tôi lên cao nguyên và tôi được biết thêm nhiều về ông.

Ngày thứ hai trong chương trình, đoàn đến một làng nghèo của huyện vùng sâu. Sự nghèo khó hiện ngay trên cây cỏ ven đường. Đất cằn khô. Dường như lâu lắm rồi không có hạt mưa nào. Người già khô quắt, trẻ nhỏ gầy gò đen nhẻm đi ngơ ngác dưới nắng. Lác đác vài con bò trơ xương uể oải qua. Đón gói quà gồm hai mươi cân gạo, hai lít dầu ăn, hai cân đường và năm hộp thịt mọi người mừng ra mặt..

Sinh ra, lớn lên học hành bây giờ đi làm việc ở thành phố tôi không ngờ có nơi nghèo đến thế. Quen thấy cao nguyên qua hình ảnh các cô gái duyên dáng mặc váy thổ cẩm; các chàng trai khoẻ mạnh ngực trần vấn khố nhảy múa trên sân khấu hoặc thấy trong phim ảnh những chú voi đủng đỉnh đưa khách du lịch dạo hồ ; những ngôi nhà Rông cao vút ; nhà dài hoành tráng ;những buổi uống rượu cần đông vui, lần đầu tiên chạm thực tế một cao nguyên khác tôi hết sức ngỡ ngàng.

Ngồi giữa khoảnh sân gió bụi cạnh những con người thiếu thốn mọi thứ, cảm xúc của tôi thật khó tả. Tôi thấy mình quá đầy đủ, quá may mắn.Phải làm gì đây – cô gái qua tuổi hai mươi chưa lâu, một phóng viên mới tập tểnh vào nghề trong tôi tự hỏi – để giúp đỡ họ để có thêm nhiều người cùng quan tâm đến vùng đất này theo kiểu nói hiện nay là “đưa cần và bày cách câu cá” chứ không chỉ là “cá” – những gói quà có tính chất cấp cứu dù rất ý nghĩa này?

Trên đường về đoàn ghé thăm Trung tâm Y tế huyện. Với con mắt của một phóng viên mới vào nghề, tôi tranh thủ nhìn ngó ghi chép may ra thu luợm chút gì cho bài phóng sự đang hình thành. Bất chợt tôi gặp nét quen quen trên một tấm ảnh treo trong phòng. Thấy tôi chăm chú nhìn một người phụ nữ dân tộc có mặt ở đó chỉ vào người đàn ông cười hỏi :

_ Co quen không? Co biet ai đây không?

Tôi lắc đầu và nhìn lại lần nữa. Bức ảnh gồm một bé trai gầy ốm, tay che miệng nhưng tôi biết đang cười vì ánh mắt rạng rỡ đang ngồi trên chân một người đàn ông. Vây quanh là ba đứa trẻ khác. Người ấy cũng cười. Nụ cười dễ mến. Tôi ngớ người nhận ra chính là ông, liền bấm ngay mấy kiểu.

Người phụ nữ đến bên tôi, chỉ vào ảnh giải thích bằng tiêng Kinh thiếu dấu :

– Bac si Tâm. Va miêng cho may đưa đo. Ơ xa lam. Lên đây lâu roi.
( Bác sĩ. Tâm.Vá miệng cho mấy đứa đó. Ở xa lắm. Lên đây lâu rồi )

Quay lại văn phòng trạm, tranh thủ lúc mọi người nghỉ ngơi tôi tìm trạm trưởng hỏi thì được biết bức ảnh đó chụp cách đây ba năm trong lần ông lên phẫu thuật cho trẻ bị hở hàm ếch. Ông rất tốt, rất giản dị và rất thương bọn trẻ, lên đây nhiều lần. Hiện ông vẫn đỡ đầu cho cả mấy đứa trong ảnh.

Ngồi trên xe về lại thị trấn, hình ảnh buôn làng cằn cỗi; cả hình ảnh ông giữa bọn trẻ cứ quấn lấy tôi. Thấy tôi lắng lại mọi người xúm nhau trêu :

– Chắc là nhớ phố rồi. Hay đang cảm anh chàng nào đây. Khai mau. Tên gì? Ở đâu ?

Tôi cười nhập cuộc bằng giọng nói bắt chước người phụ nữ lúc nãy khiến họ cười rầm :

_ Tên kho đọc lăm. Chưa quen miêng. Không noi được.

Chợt mobile reo. Nhỏ Hương nheo nhéo rồi dập máy tức khắc:

– Chàng của mày cũng đang đi cao nguyên đấy. Tìm đi. Bye.

Tôi gọi lại, gắt:

– Đồ con khỉ. Chàng nào vậy ?
– Thì chàng triển lãm ảnh đó.
_ Đồ quỉ sứ. Mai nữa về tau cho mày biết tay.

Tôi quát Mai tắt máy cười thầm. Con quỉ Ròm này dám gọi ông là “ chàng của mày” chỉ vì hôm khai mạc tôi dại miệng hé cho nó kế hoạch tìm hiểu thêm về những gì dẫn tới cuộc triển lãm và khi theo đoàn công tác, gọi cho nó tôi thường hỏi thăm về phòng ảnh.

*

Điểm đến cuối cùng sẽ đến là một huyện phía đông bắc.

Đoàn nghỉ đêm tại Buôn Ma Thuột. Theo chân nhóm doanh nghiệp thăm phố, tôi có một đêm lang thang khắp chốn với gió thật thú vị.

Khác với hình dung trước khi lên đây, Buôn Ma Thuột có dáng dấp của người trai vâm váp. Mới, rộng, khoáng đạt, đẹp, sạch và cả xanh nữa.

Gió thì khỏi kể. Thành phố nơi tôi ở suốt ngày sùng sục xe cộ, không khí nóng sực, ra đường chỉ muốn thật nhanh đến nơi để tránh khói bụi. Tại đây,tôi được thả bộ dọc theo các vỉa hè lát gạch bóng loáng, được hít thở không khí mát mẻ thoảng mùi cà phê. Theo anh Hải một doanh nhân gốc ở đây thì Buôn Ma Thuột có rất nhiều cơ sở chế biến đang hoạt động ngày đêm. Mặc cho gió đùa nghịch thổi tung mái tóc, tôi chân sáo hát “Có cái nắng, có cái gió, có nỗi nhớ …” bài hát quen thuộc về thành phố này.

Cả nhóm ghé lại một quán cà phê vườn. Quả thật là vườn. Cây tự nhiên rất nhiều toả bóng từ trên cao che đỡ cho bao nhiêu chậu cảnh đặt đây đó , bên các bộ bàn xinh xắn. Chị chủ quán tươi tắn là người quen của anh Hải tiếp chúng tôi sau câu chào thân mật.

Câu chuyện bên ly cà phê xoay quanh các vụ tiêu cực báo chí vừa phanh phui, chẳng biết từ lúc nào lại quay sang văn học nghệ thuật . Hoá ra các doanh nhân cũng rất quan tâm đến lĩnh vực này chứ không phải chỉ biết thương trường với sản phẩm thị phần thuế khoá, hoặc những tiêu cực của xã hội.

Tôi ngồi nghe, thỉnh thoảng góp lời. Chợt chị chủ quán sực nhớ :

– Hải ơi ! Ông Tâm vừa “rinh” một giải về ảnh đấy. Bức ảnh gây xúc động lắm.
– Tâm “hàm ếch” hở chị ? , anh Hải nhướng mắt hỏi,
– Thì còn Tâm nào nữa. Lâu rồi chị không thấy anh ấy lên đây. Đọc báo thấy nói ông vừa có một triển lãm cá nhân ấn tượng lắm.

Chi chủ quán xác định khi cho thêm hạt dưa vào đĩa.
Tôi mừng thầm. Vậy anh Hải là người rất quen với ông, tôi sẽ khai thác từ anh Hải.
Quả thật may mắn theo tôi trên mọi chặng đường.
Đêm đó tôi không cho anh ngủ bằng cách gọi thêm một tách cà phê nữa và tại nhà khách anh kể đầy đủ với tôi về ông.

*

Quê ông ở Quảng Nam trong một làng nhỏ thuộc huyện miền núi. Làng nghèo. Nhà ông cũng nghèo. Dân ở đó sống bằng nghề đốn củi bán cho thương lái đem về phố chợ. Chính ông khi còn là học sinh trung học đệ nhất cấp trường huyện cũng tranh thủ vào rừng giúp cha mẹ những hôm cuối tuần về thăm nhà. Ông học rất giỏi, vì vậy gia đình cương quyết bắt ông theo học tiếp trung học đệ nhị cấp tại Đà Nẵng sau khi thi đỗ trung học đệ nhất cấp với số điểm tối đa. Bất chấp khó khăn thiếu thốn, ông vượt hẳn các công tử tiểu thư thành phố về sức học. Đỗ ưu hạng Tú tài hai, ông được cấp học bỗng du hoc tại Hoa Kỳ. Phần sau là như tôi đã kể ở trên.

Mất liên lạc từ sau 1975, khi được phép về thăm lần đầu nhiều năm sau đó ông đau đớn hay tin bố đă qua đời vì ung thư gan, mẹ cũng luôn đau ốm. Ngôi làng của ông khác nhiều -gần như bị san thành bình địa – so với năm ông sang nước người

Bà con mất nhiều, số do đạn bom, số do bệnh tật. Sửa sang nhà cửa cho mẹ. gửi lại một ít tiền để mẹ sinh sống, ông trở lại Mỹ.

Những lần về sau, ông đi thăm thêm nhiều nơi hơn nửa như tìm lại kỷ niệm nửa để ngắm nhìn quê hương đổi thay. Ông sững sờ thấy có quá nhiều trẻ dị dạng. Nhẹ là hở hàm ếch. Nặng hơn là đầu to chân tay teo quắt không đi lại được. Có trẻ chỉ nằm u ơ một chỗ. Có những em ở độ tuổi hai mươi mà như em nhỏ lên bảy gần như không có nhận thức, ngu ngu ngơ ngơ. Cả thằng bạn tuổi nhỏ lấy vợ Đà Nẵng, nghe đâu cũng sinh con như vậy, mà những hai đứa. Người lớn thì mắc chung một chứng là suy gan , nặng nữa là ung thư rồi chết. Ông rất buồn.

Ông biết họ bị nhiễm Đi – ô – xin. Tìm đọc sách báo ông mới hay suốt những năm từ 1968 đến 1974, huyện núi quê ông là nơi bị máy bay Mỹ phun thuốc khai quang cho cây trụi lá để dễ bề kiểm soát “ Cộng quân. “

Thảo nào.

Ông nhớ lại những khu rừng hàng loạt rụng lá trái mùa ông đã chứng kiến thuở đang học ở Đà Nẵng về thăm nhà theo cha vào rừng đốn củi và mùi ổi chín váng vất trong không khí mỗi khi nghe tiếng máy bay bà già ù ù trong rừng xa. Ông còn nhớ hồi đó ông cũng như bao người đi cùng đã lấy làm ngạc nhiên nhưng không kém phần thích thú khi thoải mái đốn chặt cây đã chết. Nhiều tờ báo khác cũng nói rằng còn rất nhiều thùng hoá chất chôn trong lòng đất. Dân đi khai hoang phát hiện thấy. Một số được lấp lại, mộy số khác bị người dân cạy nắp đổ ven suối, lấy thùng đựng nước uống.

Vậy là đã rõ. Ông đau xót quay về Mỹ. Và ông lâm bệnh.

Nền y học tiên tiến của nước giàu có nhất thế giới đã nhanh chóng xác nhận ông bị nhiễm thứ hoá chất chết người đó. Nó tàng ẩn từ lâu và đang dần huỷ hoại lá gan của ông.

Đau đớn nhưng bình tĩnh, ông điều trị bằng phương thức nghiêm ngặt với sự hổ trợ của các dược phẩm tốt nhất mong khống chế bệnh.

Đầu năm 2000, ông xin hồi hương.

*

Nhớ đến biệt danh chị chủ quán nhắc hồi tối, tôi hỏi anh Hải :

– Vậy cái tên Tâm “hàm ếch” là do đâu ?
– Ngốc ơi ! Vậy mà cũng là nhà báo.

Cốc đầu tôi rõ đau, anh Hải kêu lên rồi tiếp :

– Sau khi về nước ông đi nhiều nơi. Những nơi mà ông được biết thêm cũng chịu tình cảnh như quê ông. Ông gặp thêm nhiều những trẻ em như thế, đa số tập trung ở các tỉnh Miền Trung và Tây Nguyên nơi đời sống hiện còn rất nhiều khốn khó.

Nhớ đến bức ảnh ở trạm y tế, tôi sáng dạ hẳn :

– Vậy là ông ra tay giúp người không may, cụ thể là phẫu thuật cho trẻ nhỏ hở hàm ếch và mang biệt danh đó luôn.
– Khá rồi đấy. Bây giờ thì có thể là nhà báo rồi.

Anh Hải châm thuốc cười trêu tôi và lên giọng hài hước :

_ Là bác sĩ phẫu thuật, ông làm mấy việc đó dễ dàng nhanh chóng như ta khâu chỗ áo bị rách.Điều đáng nói là ông không lấy một xu nào của người bệnh lại còn cho thêm thuốc men nữa.
_ Một mình ông làm sao tập trung bọn trẻ từ những nơi rất xa nhau như thế ? Kinh phí đâu cho ông thực hiện các chuyến đi đó.

Tôi băn khoăn.

_ Thì nhà báo tự tìm ông mà hỏi. Khai thác tui nhiều quá rồi đấy cô ơi. Số phone đây.

Anh đọc cho tôi lưu vào máy, ngáp rõ to rồi đứng dậy vươn vai. Biết đến lúc
phải “tha” cho anh, tôi cũng đứng lên thu xếpđồ đạc ngày mai đi tiếp.

_ Mà nhóc ơi ! Tìm hiểu hơi bị kỷ đấy nhé. Liệu đấy. Con gái ông cỡ tuổi em đó. Đừng có mà tơ tưởng.

Chao ôi ! Anh Hải cũng về phe với quỉ Ròm mà trêu tôi. Sao lúc này anh không chịu nhớ tôi là phóng viên, lại là phóng viên tập sự chuyện gì cũng muốn cặn kẽ. Thu thập, lượm lặt là một trong nhiều mẹo tôi học được ở các thầy, các anh chị kinh nghiệm trong nghề. Chả lẽ anh không biết vậy sao. Theo hướng anh vừa khuất,tôi hét lên :

– Quỉ tha ma bắt anh đi. Anh Hải ơi.

*

Chưa kịp gọi, tôi đã gặp ông. ( Lại may nữa )

Xã cuối cùng nơi đoàn đến nằm sát ranh giới hai tỉnh. Đường đi đã bắt đầu hẹp lại, Rừng khộp lùi dần. Rừng le tiếp nối. Rồi xe qua những cánh đồng bông cằn cỗi, những ruộng ngô khô cháy. Thỉnh thoảng hiện ngôi làng ẩn dưới tầng cây xanh, nhà cửa khá khang trang Có lẽ đây là nơi trù phú nhất huyện.

Đã đến nơi cần đến. Một vùng lưa thưa cây lá, tuềnh toàng những gian nhà gỗ. Nắng như đổ lửa. Không một ngọn gió. Người dân đã tập trung tại khoảng sân nhếch nhác cỏ dại của trường tiểu học.

Nỗi mong chờ hiện rõ trên từng gương mặt gầy xạm. Có lẽ được thông báo trước nên họ đến từ sớm. Thấy bóng xe họ tươi tắn linh hoạt hẳn. Trẻ em túa ra tò mò háo hức nhìn ngó chỉ trỏ. Trông chúng chỉ có mắt và mắt. Thấy tôi đưa máy ảnh chúng xấu hổ chạy lại túm áo mẹ cười lỏn lẻn. Tôi bấm mấy kiểu và chợt nhớ đến ông với các tấm ảnh được trưng bày. Có lẽ từ những chuyến đi, từ những pô ảnh ngẫu nhiên trên bước rong ruổi ông đã nảy ý định dùng số ảnh này vào một mục đích cụ thể : dùng ảnh như phương tiện kêu gọi sự sẻ chia của cộng đồng đối với bao người, nhất là trẻ em đang gánh chịu bất hạnh từ chất độc màu da cam. Đó cũng là bằng chứng xác thực tố cáo với thế giới về sự dã man thâm độc của kẻ thù. Ảnh cũng giúp ông trả nợ quê hương, nợ tình làng nghĩa xóm.

Sau khi trao quà nhân lúc nghỉ uống nước, vị chủ tịch xã cho biết có một bác sĩ cũng vừa tới, đang tiến hành phẫu thuật đợt vét cho trẻ hở hàm ếch vì đợt đoàn về huyện các gia đình ở đây không được thông tin kịp thời. Công việc đang tiến hành tại nhà ông phía sau trường.
“ Chắc chắn là ông rồi”, tôi nhủ thầm và cương quyết không bỏ lỡ cơ hội được tận mắt nhìn ông thao tác, tôi báo anh Hải rồi vào trong.

Lần này tôi không được may mắn hổ trợ. Ông đã xong việc đang lúi húi dọn đồ đạc. Tôi tiếc hùi hụi. Thế là không thể có được kiểu ảnh ông đang ra tay đem lại nụ cười cho các em nhỏ. Nhưng dù sao cũng có mấy kiểu chụp các em xúm xít quanh ông, miệng còn ngậm chặt. Nhận ra tôi, ông có vẻ ngạc nhiên :

_ Chào cháu ! Sao cháu lại đến được đây ?
– Chú không biết đấy thôi. Cháu đi bằng con đường chú đang đi.

Tôi tinh nghịch đáp lời và nhận được một tràng cười vang của ông.

– Cháu cũng không biết đấy thôi. Đường chú đi vất vả lắm ít ai chịu nỗi. Tuổi trẻ lại càng hiếm.
– Người nhiều tuổi có sự kiên trì bền bỉ thì ngược lại tuổi trẻ có sự hăng hái và lòng quyết tâm. Cháu thuộc nhóm thứ hai.
_ Ghê nhỉ. Thôi. Ra ngoài uống nước đi cô bé.

Khoác túi. Xoa đầu mấy đứa trẻ. Cười vẫy chào bố mẹ chúng đang hồi hộp chờ đợi, ông vui vẻ gọi tôi đang loay hoay bên bọn nhỏ.
Đưa tôi một chai nước suối lấy từ túi xách, ông ngồi nhả khói nghĩ ngợi.
Tôi nói lên những suy đoán của mình về cuộc triễn lãm của ông.

_ Cháu hiểu chú rồi đấy. Chú không biết làm sao để kêu gọi mọi người khi chú chỉ là một bác sĩ, lại là bác sĩ về nước chưa lâu, chưa đóng góp công lao gì cho tổ quốc. Liệu mọi người có tin thiện ý, ủng hộ việc làm của chú sau bao năm tháng sống đầy đủ nơi xứ người khi đất nước là một chiến trường đẫm máu hay chìm trong nghèo đói thiếu thốn.

Giọng ông chùng lại. Tôi chen lời :

_ Nhưng mọi người rất ủng hộ chú, phải vậy không ?
_ Quả đúng vậy. Thoạt đầu là các bạn học hồi nhỏ. Người có chuyên môn Y thì góp tay, người ngoài ngành thì góp tài chính, liên hệ chính quyền địa phương. Dù làm điều tốt đôi khi cũng không thể tự mình, chỉ có mình mà được đâu cháu. Dần dà chú kêu gọi thêm các bạn đang ở nước ngoài.
_ Thế còn triễn lãm ?
_ Thì cũng là được ủng hộ. Các anh chị ở hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh thành phố đồng tình với ý nguyện của chú và họ đứng ra lo khâu thủ tục, rồi khâu tổ chức.
– Theo thông tin cháu có được thì cuộc triễn lãm gây xúc động trong lòng công chúng. Đấy là sự ủng hộ rộng rãi sâu sắc phải vậy không chú ?
– Chú rất vui vì điều đó. Các nạn nhân khó lòng nói lên tiếng nói đòi quyền lợi – cho dù là quyền lợi chính đáng của chính họ – một khi họ thiếu mọi thứ kể cả phương tiện sống tối thiểu. Đòi quyền lợi, nhất là đòi công lí là một hành trình gian nan cháu ạ! Rất may hiện giờ hành trình này được toàn xã hội quan tâm góp sức.

Cả đoàn đề nghị ông cùng chung xe về thành phố. Ông hoan hỉ nhận lời.

Câu chuyện của ông và tôi tiếp tục suốt chặng đường dài. Các nhà báo khác,các doanh nhân cũng hăng hái không kém. Tất cả náo nức với tin tức về việc thu thập chữ ký ủng hộ vụ kiện của các nạn nhân chất độc màu da cam, về số tiền giúp đỡ họ ngày một nhiều mà theo tôi cuộc triễn lãm của ông đã góp phần không nhỏ , về đề tài làm thế nào để mọi người đều được sống đúng nghĩa và sống có ý nghĩa.

Ông bảo ông là người may mắn từ thuở còn là học sinh đến khi thành đạt và may mắn vẫn còn theo ông đến lúc này khi được bao người ủng hộ. “Sống thích đáng với may mắn đời cho là một cách trả ơn” ông nói.

Tôi cũng là người may mắn. May mắn mới nhất là bài viết sau chuyến đi này _ với tư cách là phóng viên – về những phận đời và cả những tấm lòng mà ông là người đầu tiên tôi nhắc tới đang chín dần trong đầu. Tôi cũng sẽ như ông: trả ơn đời bằng chính cuộc sống mình.

“ Thế naò mình cũng phải rủ Quỉ ròm cùng mời ông đến Thềm Xưa uống cà phê nghe nhạc. Bài đầu tiên, bài thứ hai, thứ ba cho đến cuối cùng sẽ chọn tặng ông phải là những ca khúc sâu lắng của nhạc sĩ tài hoa họ Trịnh”, tôi tự nhủ.

*

Tôi có nhiều người theo đuổi. Không ít chàng bảnh trai, sành điệu. Gặp tôi họ không ngần ngại nói về những chuyến du lịch trong và cả ngoài nước tốn kém mà họ vừa thực hiện với bạn bè hay người nhà hoặc về những cuộc nhảy nhót thâu đêm suốt sáng bằng giọng khoe khoang không giấu diếm. Tôi ngồi nghe họ, nghe cả nỗi dửng dưng ngập tràn lòng mình trước những lời tỏ tình hoa mỹ, những hứa hẹn ngọt ngào

Mọi người bảo tôi khó, quá kén chọn. Đúng là họ đầy đủ nhưng sao tôi thấy họ vẫn thiếu. Thiếu gì ? Tôi cũng từng tự hỏi mình mà vẫn chưa có câu trả lời thoả đáng. Quỉ Ròm bảo tôi hâm, thiếu I – ốt.

Bây giờ, trên chiếc xe bụi bặm trở về từ cao nguyên khô xát, bên những gương mặt xạm nắng gió sau chuyến đi đầy ý nghĩa, bên cạnh tác giả của những tấm ảnh lay thức lòng người ; làm nhói lòng người để rồi kéo tay mọi người lại với nhau vì một mục đích chung là đem lại những gì có thể cho những phận đời bất hạnh, tôi đã hiểu ra thứ những chàng trai đó thiếu.

Chợt anh Hải quay nhìn tôi cười ý nhị :

– Này cô bé. Sao như kẻ tương tư vậy ? Có “vấn đề” rồi phải không ?

Tôi nháy mắt với anh, thầm nói :

– Anh Hải ơi ! Bây giờ thì chưa nhưng rồi em sẽ yêu. Vâng.Người em yêu sẽ là người mang trái tim giàu có. Như anh, như những người đang ngồi trong xe này, như ông.

*

Chắc các bạn đã không còn thắc mắc về nội dung các bức ảnh được triễn lãm ?

Tôn Nữ Ngọc Hoa