Nhớ ngày nào khi nó còn đang học cấp 2, năm đó nhà quyết định tự nấu bánh chưng chứ không nhờ họ hàng nấu hộ như mọi năm nữa.

Đó cũng là lần đầu tiên nó biết các công đoạn làm bánh từ mua lá dong, đến ngâm gạo, ngâm đỗ, ướp thịt và thú vị nhất là gói bánh. Đứa lít nhít nhất nhà như nó thì chưa đủ tin tưởng để người lớn giao cho ngồi gói bánh mà chỉ làm chân phụ vặt, đưa lá cho mẹ, đưa lạt cho bố gói, hô gì làm đó thôi. Như thế là nó cũng thích lắm rồi. Cứ nhìn mọi người ai cũng vừa làm chăm chú vừa cười nói vui vẻ, thấy không khí ngày Tết sao mà ấm cúng đến thế.

Năm đó nhà gói gần 20 cái thì phải. Thấy mẹ cứ gói được hai cái thì chập lại làm một cặp. Cả bố, mẹ và anh đều gói nên nhanh lắm, nó lau lá còn thấy không kịp nữa. Thấy tay mẹ thoăn thoắt đổ một lớp gạo nếp trắng thơm, một lớp đỗ xanh đã đãi vỏ vàng ươm, rồi đặt một miếng thịt ướp gia vị và hạt tiêu to ơi là to vào giữa, rồi lại thêm một lớp đỗ, một lớp gạo nếp nữa. Thế rồi mẹ làm thế nào đó mà chỉ một lát sau là dựng được bốn góc bánh vuông vắng thẳng tưng cứ như là cho vào khuôn.

Đến gần khuya ngày hôm đó thì công đoạn gói bánh cũng xong. Chỉ còn lại một ít nguyên liệu, mẹ bảo anh gói cho nó hai cái bánh chưng cua. Chu choa, cái này là nó mong nhất đấy. Ngày trước về quê nội năm nào bà cũng làm cho nó một cặp bánh chưng cua, chỉ nhỏ bằng một phần ba cái bánh bình thường thôi. Nó thích đến nỗi mà cứ cầm cặp bánh đi chơi khắp các nhà hàng xóm mà chẳng dám ăn. Rồi cứ để dành chơi mãi đến mấy ngày bà giục ăn kẻo hỏng, mới dám bóc ra thưởng thức. Hôm nay thì được tận tay xem gói bánh, lại có bánh chưng cua anh gói cho nữa. Thế là chẳng lo bị lẫn với đám bánh chưng to kia, mà có khi bánh của nó lại được cho “ra lò” đầu tiên ý chứ. Ôi thích quá thích quá.

Bố bảo luộc bánh mất hơn một ngày gì đó. Nhà có cái nồi quân dụng chắc là để lại suốt từ hồi bố đi bộ đội, cả năm cứ để đựng đồ linh tinh, bữa nay được đưa ra kì cọ sạch sẽ. Nó cảm thấy anh chàng nồi quân dụng có vẻ khoái chí lắm khi được tắm táp sạch sẽ như thế, lại chả mấy khi đang ở trong góc nhà tối om nay lại được chịu một trọng trách đặc biệt. Ai cũng phải quây quần xung quanh anh ta mà bàn tán. Chắc là anh sẽ làm rất tốt nhiệm vụ giữ nhiệt cho nồi bánh đây.

Củi thì bố đã chuẩn bị đây rồi. Mấy cây gỗ khô từ hồi làm nhà còn sót lại được đem ra trưng dụng hết. Hôm đó mệt quá rồi nó ngủ thiếp đi lúc nào không biết. Sáng dậy thấy bố và anh vẫn đang thức trông. Lửa đỏ rực dưới đáy nồi. Nó nghe tiếng nước sôi ùng ục, khói từ nắp bốc lên nghi ngút, và mùi thơm của lá dong và bánh đang chín tới lan khắp cả nhà.

Sáng sớm ngày 30, bánh chín. Mẹ gắp từng cặp bánh ra, xếp lên tấm phản rộng dưới bếp thành từng hàng ngay ngắn, rồi sau đó bố lấy thêm một tấm gỗ lớn đặt lên, rồi tiếp tục cho cả cái thớt gỗ lim và cái cối đá mẹ hay giã cua đè lên tấm gỗ để ép bánh ra hết nước. Nó thắc mắc “Sao con thấy nhà bạn Ánh luộc xong là đem đi cúng luôn được rồi, mà bố phải ép bánh nữa”. Bố giải thích với nó là “Ép thế thì bánh mới chắc và ngon. Nếu không ép thì bánh sẽ nhão nhìn xấu lắm”.

Năm đó là năm nó ăn nhiều bánh chưng nhất. Sáng nào nó cũng đòi mẹ cắt nguyên một cái bánh mới ra thành 5-6 lát rồi cho vào chảo rán vàng hai mặt. Đó là kiểu ăn bánh chưng mà nó vẫn thích đến giờ. Cứ triền miên như thế suốt mấy ngày Tết mà không biết chán. Không biết có phải vì năm đó bánh do nhà làm nên thấy ngon hơn hẳn hay không nữa.

Mấy năm sau kinh tế khá hơn, nhiều dịch vụ cung cấp bánh chưng ngày Tết nở rộ nên bố mẹ cũng không nấu bánh mà chỉ đặt khoảng chục cái ở chỗ quen. Thi thoảng về quê ngày cuối năm lại được các ông chú bà thím gói cho mấy cái làm quà ăn chẳng xuể. Bánh chưng quê vì cứng ơi là cứng, ít đỗ, nhiều gạo, nói chung là chẳng thể so với bánh ở thành phố làm được. Có lần nó nháy bố “Thôi bố đừng có lấy về làm gì nữa, của nhà ăn còn chẳng hết mà”. Nhưng bố nhắc khẽ: “Đối với những người ở quê, chiếc bánh chưng ngày Tết vẫn còn quí giá lắm con ạ. Khách xa đến họ quí nên là kiểu gì cũng phải gửi cho được một hai cặp bánh chưng đem về làm quà. Mình không thích đi nữa cũng phải trân trọng mà nhận lấy tình cảm của họ, con hiểu không?”. Nó không cự nự chuyện cái bánh chưng quê nữa. Giờ nghĩ lại, nó hiểu ra có lẽ vì các gia đình ông chú bà thím ở quê vẫn duy trì việc gói bánh ngày Tết, nên chiếc bánh với họ là biết bao tình cảm, niềm vui ngày Tết được sum vầy, nên quí giá lắm.

Giống như nó năm nào, cũng thấy chiếc bánh nhà mình bỗng ngon một cách lạ thường, mấy năm sau nữa thì nó chẳng còn có được sự hào hứng khi ăn bánh chưng nữa.

Lại một cái Tết nữa sắp đến rồi, nó thèm được gói bánh chưng biết bao nhiêu.

Hoàng Khánh Hòa