Về quê nghe tiếng chim bắt cô trói cột
Ngỡ ai treo kí ức ở trên cành
Ta mòn gót đi cùng trời cuối đất
Tóc trên đầu hao hết nửa phần xanh
Ta xuống đồng, lúa mừng vui vẫy gọi
Cánh cò chao nghiêng ướm hỏi đôi điều
Ừ, nơi đây ta từng gieo kỉ niệm
Ai gặt hết rồi thuở tóc xanh yêu!?
Ta cứ ngỡ quê nhà xưa vẫn vậy
Còn người thương gội bồ kết ướt lưng ong
Trăng vẫn cũ – con đường xưa lại mới
Hết đá vấp chân- sao lại nhói đau lòng!
Biết sao được chuyện của đời dâu bể
Sông có tự ngàn xưa chừ cũng xoay dòng
Núi sừng sững cũng trọc đầu mỏi mệt
Sá chi ta chỉ một kiếp long đong.
Chim chỉ gọi- chẳng bắt ai trói cột
Mà sao ta vùng vẫy đến rã rời
Đứng giữa vườn xưa buồn vui khôn nói được
Kêu chi hoài não nuột lắm chim ơi!
Trích từ tập TRƯỚC SÔNG THU.- Thơ Dương Quang Anh
Cảm nhận:
Một lần đêm quê, ngồi chơi cữ rượu độ gần tàn, người hàng xóm hứng chí ngâm lên:
Về quê nghe tiếng chim bắt cô trói cột
Ngỡ ai treo kí ức ở trên cành
Ta mòn gót đi cùng trời cuối đất
Tóc trên đầu hao hết nửa phần xanh
Cả bàn rượu lặng im. Còn tôi, câu thơ thứ nhì cứ treo lơ lửng trong đầu. Về sau, tôi đã tìm đọc trọn vẹn bài thơ ấy. Bài thơ tôi giới thiệu ở trên.
Bài thơ có cái duyên ngầm bởi bắt được một điệu quê. Với đa phần người, cái hồn quê thường thức dậy từ cánh diều mùa thu hay điệu lí mỗi chiều. Với Dương Quang Anh, thật đến bất ngờ là cái hồn quê lại dóng lên khắc khoải từ một loài chim chẳng mấy khi được chọn làm thi liệu: Chim bắt cô trói cột.
Và theo âm vang của nốt nhạc lạc loài ấy, khách tình quê đi về với cánh cò, đồng lúa, mùa trăng xưa và con đường cũ. Những bước lang thang mà định hướng cho cả một mùa kí ức.
Bắt được giai âm, tác giả như tình cờ được tặng luôn cả một giai điệu. Toàn bài thơ tuy có đôi chỗ phá cách nhưng chung qui vẫn nền nả mặn mà bằng điệu thơ tám chữ có phần xưa cũ. Ấy vậy mà giọng điệu rất quen thuộc ấy, tôi nghĩ, mới thật là một chọn lọc.
Có tình, có điệu. Chưa hết, tôi muốn bàn đến cái tứ của bài thơ. Phải nói thơ anh vừa xúc cảm vừa chắc trong cấu tứ. Ở mỗi khổ thơ, tác giả đã biết để lại một câu hay, một ý đắc để làm những chiếc đinh giữ vững bộ khung của thơ mình.
Ngang đồng lúa, người thơ tự hỏi:
Ai gặt hết rồi thuở tóc xanh yêu!?
Và trên quê xưa, đường nhựa phẳng lì thay cho những bậc đá ngày nào còn mấp mô trong kí ức, sao lòng lại xốn xang:
Hết đá vấp chân sao lại nhói đau lòng
Và đây là thái độ của người đã quá cái ngưỡng tri thiên mệnh trước mọi ngã đời dâu bể:
Núi sừng sững cũng trọc đầu mỏi mệt
Sá chi ta chỉ một kiếp long đong
Và bài thơ kết lại đúng nghĩa trữ tình. Kết mà không mở ra một cục diện mới nào, kết trong một thủy chung cảm xúc:
Chim vẫn gọi chẳng bắt ai trói buộc
Mà sao ta vùng vẫy đến rã rời
Đứng giữa đường làng buồn vui khôn nói được
Kêu chi hoài não nuột lắm chim ơi!
Tôi cũng thế, vùng vẫy mãi mà chẳng thể thoát ra khỏi những sợi tơ chăng mắc bằng ngôn ngữ trữ tình ấy. Bỡi tôi cũng là một người quê. Cũng đôi lần đi về quê xưa mà nghe thời gian còn phảng phất một màu kí ức. Và như để trả nợ cho một tình quê, tôi giải tỏa bằng một vài cảm nhận. Hẳn cũng quê kệch như tiếng “bắt cô trói cột” kia. Song lại là một điệu quê, có ai người đồng điệu?
Nguyễn Tấn Ái
Đọt Chuối Non 
Thật xúc động bài thơ đọc xốn xang lòng người về những miền quê thanh bình yêu dấu .Câu chử rất tự nhiên. Người phân tích và cảm nhận bài thơ thật hay. Dẫn dắt ta vào mê cung của thôn trang yên lành. Cảm ơn cả hai đã đêm đến cho người đọc những tình yêu cuộc sống. Đẹp .
LikeLike
Cảm ơn Nguyễn Tấn Ái đã chia sẻ bài “Về quê nghe tiếng chim bắt cô trói cột” lên http://www.dotchuoinon.com
Các bạn, các anh, các chị có thể vào địa chỉ: http://duongquanganh.tk/
để xem thêm những bài viết, và chia sẻ cảm nhận cùng Dương Quang Anh nhé!
Thân ái!
Dương Quang Anh
LikeLike
Chị Phượng!
Chị yêu quí là em vui lắm, nhưng chị nói quá e tổn thọ đứa em chị ơi!
LikeLike
Tấn Ái à…
Văn phong của Ái bao giờ cũng làm cho chị có cảm giác muốn được hòa quyện. Nhiều khi chị còn ước được làm học trò học văn của Ái nửa kia.
Cám ơn Ái đã giới thiệu một bài thơ tuyệt kỷ. Quả là một thi tài trong vườn thơ của thi nhân.
Chị thăm cả gia đình đều vui khoẻ nhé :-).
LikeLike
Chào anh Tấn Ái!
– Đọc lời bình của anh, Tâm thấy ai được làm học trò của anh thật có phúc, có duyên lắm! Anh đã giúp Tâm cảm nhận nét đẹp sâu lắng đến ngỡ ngàng của bài thơ! Tâm rất thích cách bình đoạn kết của anh (…Và bài thơ kết lại đúng nghĩa trữ tình. Kết mà không mở ra một cục diện mới nào, kết trong một thủy chung cảm xúc) Cảm ơn thầy giáo Tấn Ái thật nhiều!!!
@ Anh Hoành ơi! hai bài thơ sưu tầm của anh đều có 2 khổ thơ cuối rất vui, em cảm ơn anh thật nhiều!
(Chim kêu “khắc phục khó khăn”
“Bắt cô trói cột” tôi bâng khuâng hoài
Đường chiến dịch bóng trăng soi
Lính con trai tưởng có ai đi cùng) 😛
(Bắt cô trói cột
Nghe mà nóng ruột.
Bắt cô trói cột!
Nghe mà yên tâm.) 🙂 😛
LikeLike
Tấn Ái ơi,
Đúng là văn phong, cái cốt cách của thầy giáo dạy Văn, đã cho em tài hoa để có thể thổi vào các bài viết, hay thơ của em cái hồn riêng.
Chị rất thích bài thơ em giới thiệu cùng những cảm nhận của em,
“Ta cứ ngỡ quê nhà xưa vẫn vậy
Còn người thương gội bồ kết ướt lưng ong
Trăng vẫn cũ – con đường xưa lại mới
Hết đá vấp chân- sao lại nhói đau lòng!
Biết sao được chuyện của đời dâu bể ”
Chuyện dâu bể cuộc đời: “Thương hải biến vi tang điền ” nghe đã nhiều, nhưng cũng hơi chạnh lòng. Chị nghĩ nỗi lòng của em, cái tình quê của người quê ấy rất chân chất, thủy chung và đáng yêu.
Chị cũng thích được trói buộc mình vào “những sợi tơ chăng mắc bằng ngôn ngữ trữ tình ấy” như em, tiếc là kí ức về quê nội và quê ngoại của chị chỉ do ba và má kể. Chị không lớn lên ở 2 nơi đó, nhưng cái hồn quê thì mọi người ai cũng có cho một cõi đi về Ái ạ.
Không chút gì quê kệch, mà rất thơ như thơ không vần.
Chị không làm được thơ hay, và cảm nhận sâu sắc như Ái, nhưng ít nhiều cũng cảm được tình ý của tàc giả, và tâm sự của em.
Câu cuối và khổ cuối thực tha thiết!
Hai bài của anh Hoành giới thiệu cũng hay!
và cả 2 bài đều vui hơn, phải thế không?
😛 😀 😛
LikeLike
Chào Tấn Ái và cả nhà,
Mình Google về chim bắt cô trói cột một ít để tìm hiểu, và thấy hai bài thơ dễ thương nầy về chim bắt cô trói cột. Post đây cho mọi người.
http://nguyenthithuha72.violet.vn/entry/show/entry_id/1021090
NGHE CHIM “BẮT CÔ TRÓI CỘT”* GIỮA RỪNG
(Trích)
“Bắt cô trói cột” tôi nghe
Giữa chiều Tà Ngọ bốn bề cây xanh
Lần theo dấu vết chiến tranh
Gặp Trường Sơn giữa chiều hành quân qua
Tiếng chim như một lời ca
Giữa muôn nghìn tiếng ve… và lá rơi
Nhìn quanh toàn lính trẻ thôi
Có cô đâu để cho tôi trói vào
Chiều lên cao, chiều lên cao
Hơn trăm ngày nhớ xôn xao phum làng
Hành quân giữa mùa ve ran
Nước và nước cứ bay dần lên không
Chiều khô như cái bình tông
Không một giọt nước thấm trong cổ gầy
“Khó khăn khắc phục” là đây **
Đường xa bóc cả đế giày cao su
Thèm gặp một đêm sương mù
Hơn mong nhận được lá thư quê nhà
Tiếng chim như tiếng người xa
Âu yếm nhắc lẫn thiết tha dặn mình
Đường dài lòng nghĩ chuyện tình
Nụ cười con gái và hình bóng em
Mang nỗi nhớ đi vào đêm
Cùng cơn khát cho tôi quên nhọc nhằn
Chim kêu “khắc phục khó khăn”
“Bắt cô trói cột” tôi bâng khuâng hoài
Đường chiến dịch bóng trăng soi
Lính con trai tưởng có ai đi cùng.
-PHẠM SỸ SÁU-04.2009
lần sau giải thích:
“bắt cô trói cột” : loại chim ở rừng già có tiếng gáy như nói :BẮT CÔ TRÓI CỘT
“Khó khăn khắc phục” **:loại chim ở rừng già có tiếng gáy như nói :Khó khăn khắc phục
**************************
Việt Bắc, 5 – 1949, củng có 1 bài thơ:
“BẮT CÔ TRÓI CỘT”
Bắt cô trói cột,
Tiếng của mù ahè trời xanh cao vót.
Qua dốc qua đèo
Qua suối cheo leo
Tiếng gõ nhịp giữa rừng xanh cơn sốt.
Bắt cô trói cột!
Tiếng giục giả lúa chiêm nặng hột
Nhịp thời gian trong gió vi vu
Hồn trung kiên, chim của chiến khu!
Không thấy chim đâu,
Chỉ nghe chim hót.
Khắp các nẻo rừng
Chim đặt dày trạm liên lạc giao thông.
Ngựa về chiều thoăn thoắt chân bon,
Đi xuống lũng sâu heo hút,
Đã lại bắt cô trói cột.
Cái ba lô một nửa mồ hôi
Trưa tháng năm phượng đỏ bồi hồi
Dưới suối sỏi lăn trắng muốt
Chim lại bắt cô trói cột.
Đường xanh um khi rảo bước ra đi,
Nắng xế đổ hồi mệt mề khi đến,
Ngã ba ngã tư cho đến ngã nghìn
Ở giữa rốn rừng giang nửa liên miên
Chim là bạn rừng kháng chiến.
Bắt cô trói cột
Nghe mà nóng ruột.
Bắt cô trói cột!
Nghe mà yên tâm.
LikeLike
Bài thơ này vừa trữ tình, vừa man mác buồn, vừa thân quen bình dị, nhưng lại rất tinh vi trong cách dùng từ và hình ảnh giản dị để diễn tả cảm tính mạnh mẽ và phức tạp. Quả là người có thi tài!
Cám ơn Tấn Ái đã giới thiệu và phân tích.
LikeLike