Chào các bạn,

Kỳ nghỉ vừa rồi, mình đã tham dự khóa tu mùa đông (winter retreat) tại Làng Mai, Bordeaux, Pháp. Trong khoá retreat, có một thực tập mà mình rất thích và cố gắng giữ tự thực tập và áp dụng sau khoá retreat, đó là việc dừng lại khi có tiếng chuông.

Bạn nào đã đọc cuốn An lạc từng bước chân của thầy Thích Nhất Hạnh sẽ biết là ở Làng Mai có một thực tập là khi nghe thấy tiếng chuông hay tiếng chuông đồng hồ, bất kể khi đang làm, nói chuyện rửa bát, đang đọc sách, đang đi.. thì sẽ dừng lại và theo dõi hơi thở cho đến khi tiếng chuông ngừng, sau đó lại tiếp tục làm.

Ngày đầu tiên, trong buổi hướng dẫn cho các thiền sinh, các sư cô chỉ hướng dẫn rất nhẹ nhàng việc dừng lại. Ban đầu nếu quên thì cũng không sao, nhìn người khác làm là tự khắc mình có thói quen thực tập theo. Và giải thích đây là một cách training để chúng ta tập dừng lại, tĩnh lặng mà không phản ứng ngay tức khắc (re-act) khi có người nói gì, hay đọc được cái gì hay thấy hiện tượng gì.

Khi được thực tập trực tiếp ở Làng Mai, mình đã cảm thấy rằng nếu tất cả nhân loại thực tập được cách dừng lại này thì ngăn chặn được biết bao bao chiến tranh đau khổ. Con người chúng ta rất yếu mềm đến nỗi rất dễ bị những yếu tố bên ngoài “đào tạo” tạo thành thói quen re-active – phản ứng bị động thay vì pro-active – phản ứng chủ động và kiểm soát cái tâm mình. Điều này khoa học tâm lý và thần kinh cũng đã chứng minh. Bạn quan tâm hay có kinh nghiệm ở các môn về tâm lý học trị liệu, khoa học thần kinh (psychology, neuroscience, cognitive science…) chia sẻ thêm về bằng chứng khoa học thì thật hay. Ở khóa retreat này mình cũng gặp nhiều nhà trị liệu và nhà tâm lý học (therapist, psychologist).

Mình nhận thấy rằng thói quen re-active – phản ứng ngay tức khắc rất dễ khiến con người mất tĩnh lặng, và không kiểm soát được phản ứng và cảm xúc của mình lúc đó. Việc dừng lại trước hết để xem có thực sự cần thiết phải phản ứng ngay tức khắc hay nên phản ứng như thế nào sao cho khiêm tốn thành thật và yêu người mà không làm tổn thương người khác.

Trong khoá này mình có gặp một người đã từng là sĩ quan quân đội của Libya. Khi còn trẻ, anh muốn đi học nhưng bị bắt vào quân đội cầm súng từ khi 15 tuổi với lời hứa là sẽ có học bổng cho đi học sau khi vào quân đội. Sau đó thì mọi hứa hẹn là nothing, thay vào đó là phải cầm súng chém giết, bắn nhau. Sau 15 năm, bao nhiêu bắn giết khi chiến tranh kết thúc, anh này bị trầm cảm, bế tắc và cảm giác tội lỗi dằn vặt kinh khủng và muốn tự tử trong khi anh có 4 đứa con nữa. Nhưng rất may có người giới thiệu và anh được tài trợ để đến Làng Mai thực tập theo lối sống chánh niệm. Anh nói, mong ước những người lính của anh đã được học cách sống tĩnh lặng dừng lại này sớm hơn để không phải bắn giết nhau quá nhiều như vậy. Anh hy vọng và mong muốn mang phương pháp thực tập này trở về Libya để hướng dẫn cho trẻ em.

Việc thực tập dừng lại khi nghe tiếng chuông và tập trung vào hơi thở không chỉ là dừng lại cho qua vài giây đó.

Dừng lại là tĩnh lặng.

Dừng lại là bất bạo động, là Gandhi, Mandela.

Dừng lại để thấy Chúa, Phật có ở trong mình.

Dừng lại là khiêm tốn để thấy khi mình khi bị tát một cái, mình có thể đưa nốt má kia cho người ta tát như Jesus dạy hay chưa, hay là mình chỉ muốn tát lại cho người ta vài cái.

Việc thực tập này không quá khó. Các bạn nếu không có tiếng chuông chùa hay chuông nhà thờ, ở trường học có thể nghe tiếng trống. Ngoài đường có thể thay bằng tiếng chuông điện thoại, hay tín hiệu đèn xanh đèn đỏ như Thầy có đề cập trong cuốn sách. Hay gần đây nhất Google đã phát triển mindful bell application, bạn có thể cài đặt cho máy tính của mình. Điều này Thu Hương có giới thiệu trong bài Những tiếng chuông ngân.

Chúc các bạn biết dừng lai trong chánh niệm.

Thân,
Thu Hằng