Hoàng Khương (ở giữa) là tác giả của nhiều phóng sự điều tra xông xáo

Nhà báo Hoàng Khương của báo Tuổi Trẻ, được biết đến qua nhiều bài báo điều tra khiến một số cảnh sát giao thông (CSGT) bị đình chỉ công tác, đã bị bắt tạm giam.

Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế tiến hành khám xét nhà và tống đạt quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt khẩn cấp tại chỗ vào lúc 12h00 ngày 02/01/2012. Đến 14h00, ông Hoàng Khương bị đưa đi, có sự chứng kiến của đại diện báo Tuổi Trẻ và luật sư Phan Trung Hoài.

Trước đó, Công an TP.HCM đã có văn bản gửi đến Cục Báo chí – Bộ Thông tin – truyền thông và tổng biên tập báo Tuổi Trẻ đề nghị “kiểm điểm và thu hồi thẻ nhà báo của Nguyễn Văn Khương” (tức PV Hoàng Khương). Ngày 28.11, Báo Tuổi Trẻ đã tạm đình chỉ công tác Hoàng Khương vì “sai sót nghiệp vụ” khi viết loạt bài “Đồng tiền xóa sạch hồ sơ” và “CSGT giải cứu xe đua trái phép”.Nguồn tin trong nước cho biết liên tiếp, trong hai ngày 30 và 31/12/2011, công an đã đến nhà riêng của Hoàng Khương tại quận Phú Nhuận tìm phóng viên này. Sau đó một người đã đến tòa soạn báo Tuổi Trẻ đưa giấy mời Hoàng Khương lên cơ quan điều tra làm việc, theo lịch hẹn này tức là vào 7h30 sáng thứ ba ngày 03/01/2012.

Tuy vậy, lệnh bắt đã được thực hiện trong ngày 02/01. Được biết đây là vụ án điểm có sự chỉ đạo từ Bộ Công an tại Hà Nội.

Quá trình tác nghiệp
Vào khoảng tháng 5-2011, phóng viên Hoàng Khương được tòa soạn Tuổi Trẻ phổ biến kế hoạch triển khai tuyến bài ngăn chặn hiểm họa tai nạn giao thông (TNGT).

Trong quá trình thực hiện, Hoàng Khương tiếp cận các đối tượng đua xe thì biết một người tên Hòa đang bị CSGT Bình Thạnh tạm giữ xe máy. Cùng thời điểm, phóng viên này có quen ông Tôn Thất Hòa, chủ DN vận tải và là cò xử lý vi phạm, quen biết rất nhiều CSGT và Khương đã giới thiệu cho ông Hòa để nhờ lấy xe ra.

Trong một lần đi cùng ông Tôn Thất Hòa và Tuấn, một chủ đầu máy kéo bị giữ xe, Hoàng Khương đã tiếp cận và chụp hình được CSGT Huỳnh Minh Đức đang ra giá tiền. Cũng ở lần gặp này ông Tôn Thất Hòa có kêu Khương nói Hòa mang tiền tới “chạy xe” luôn. Lúc người nhà Hòa mang tiền tới, Hoàng Khương đã cầm tiền đưa ông Tôn Thất Hòa để đưa cho CSGT Đức. Hình ảnh và quá trình làm việc này đã được đăng tải trên Tuổi Trẻ.

Ngày 18/11, công an TP. HCM quyết định khởi tố vụ án đưa và nhận hối lộ, đồng thời khởi tố bị can đối với các ông Huỳnh Minh Đức (nguyên cán bộ Đội CSGT trật tự – phản ứng nhanh), Tôn Thất Hòa và Trần Anh Tuấn. Vụ án này xuất phát từ hai bài viết của Hoàng Khương, “Đồng tiền xóa sạch hồ sơ” và “Giải cứu xe đua trái phép” được thực hiện vào đầu tháng 6-2011.

Sau đó, phóng viên này cũng bị cơ quan điều tra mời lên làm việc để hỏi về những vấn đề liên quan đến vụ án. Được biết, Hoàng Khương, trong tường trình gửi Ban Biên tập Tuổi Trẻ, tự nhận rằng trong quy trình tác nghiệp do nóng lòng và những tình huống, hoàn cảnh nảy sinh đột xuất cần phản ứng và xử lí kịp thời, nên có một số hành vi có thể bị ngộ nhận là can dự quá sâu vào sự việc, chứ không “gài bẫy công an” như một số kết luận trước đó.

Phóng viên này cho rằng, trong quá trình làm việc, một số vấn đề phía công an “có những nhận xét chưa phù hợp với bản chất hành vi” của anh. Cũng trong tường trình, Hoàng Khương có nhấn mạnh: “Trong quá trình tác nghiệp, mặc dù có thể nguy hiểm đến tính mạng, uy tín cá nhân và sự an nguy của gia đình, vợ con nhưng xuất phát từ nhận thức nghề nghiệp là phải phản ánh sự việc trên mặt báo đúng sự thật nên có lúc đã nôn nóng. Nếu động cơ của Khương là để trục lợi cá nhân hoặc có những mục đích không chân chính thì chắc chắn Khương đã không nộp bài để đăng báo công khai. Cũng chính từ loạt bài của báo Tuổi Trẻ thì cơ quan điều tra mới có căn cứ khởi tố vụ án đưa và nhận hối lộ.”

Bản tin chính thức của Tuổi Trẻ ngày hôm nay, khi đưa tin vụ bắt ông Hoàng Khương, nhận định phóng viên này “đã thiếu sót về nghiệp vụ khi can dự vào quá trình chung chi cho Huỳnh Minh Đức”. Tờ báo xác nhận: “Ban biên tập báo Tuổi Trẻ đã kỷ luật khiển trách, tạm đình chỉ công tác đối với Hoàng Khương.”

‘Nhập vai’ đến đâu?

Từ chuyện của Hoàng Khương, nhiều nhà báo trong nước đang đặt ra vấn đề: Phóng viên “nhập vai” đến đâu thì không phạm luật?

Trên báo Pháp Luật & Xã hội, luật sư Vũ Lợi cho rằng: “Phóng viên Hoàng Khương không có động cơ phạm tội.”

Theo ông, “Hoàng Khương đã thâm nhập vụ việc với mục đích chống tiêu cực.”

“Tôi xin lấy ví dụ, một PV khi đi điều tra để viết bài về một tụ điểm đánh bạc chẳng hạn. Để bài viết có hồn, để nhận diện được các mánh khóe của chủ sới, để ghi hình các con bạc để làm bằng chứng, PV phải nhập vai một con bạc.”

“Nếu việc đó đã được báo cáo Ban biên tập thì không thể nói rằng PV đó vào sới để đánh bạc. Nếu Hoàng Khương không báo cáo Ban biên tập thì cũng chỉ là sai sót về qui trình…”.

Tờ báo này cũng dẫn lời một người khác, luật sư Trịnh Anh Dũng từ Hà Nội, nói: “Việc làm này của PV Hoàng Khương không có dấu hiệu phạm tội Đưa hối hộ, mà còn cần phải biểu dương như là tấm gương tiêu biểu trên mặt trận phòng, chống tham nhũng.”

Nhưng cũng có một số ‎ ‎bình luận – thể hiện qua các bài trên các báo của ngành Công An – chỉ trích cách thức tác nghiệp của ông Hoàng Khương, đồng thời đề nghị xử lý theo pháp luật hành vi “gài bẫy CSGT” của nhà báo này.

Báo Công an Nhân Dân dẫn lời ông Mã Diệu Cương, Chủ tịch Hội Nhà báo TP. HCM, phê bình phóng viên Hoàng Khương là “tỏ ra rất ‘thông cảm’ cho kẻ đua xe và khai thác triệt để những biểu hiện tiêu cực của người CSGT”.

Theo ông, “nhà báo có quyền sử dụng nghiệp vụ để điều tra thu thập thông tin, nhưng nếu anh lợi dụng nhiệm vụ được giao, cố tình vi phạm pháp luật và bị phát hiện thì tùy theo mức độ vi phạm cũng phải bị xử lý như bao người khác”.

Trên các blog và mạng xã hội như Facebook, giới nhà báo người Việt trong ngoài nước cũng đang có những thảo luận khác nhau quanh vụ án này.

Ông Hoàng Khương đã viết nhiều bài về hiện tượng tham nhũng và tiêu cực trong ngành công an

Những cây viết trong thế giới ảo đã có nhiều bình luận trái ngược nhau về vụ nhà báo có tiếng Hoàng Khương Bấm bị bắt trong ngày 2/1/2012 vì cáo buộc “đưa hối lộ”.

Nhà báo này trước đó thừa nhận có sai sót nghiệp vụ nhưng khẳng định anh đang trong quá trình “tác nghiệp” và vụ việc đã được đưa lên báo Tuổi Trẻ.

Trong diễn biến mới nhất, em vợ của ông Hoàng Khương, Nguyễn Đức Đông Anh, cũng đã bị bắt hôm 3/1/2012 vì cùng cáo buộc “đưa hối lộ”.

Công an cáo buộc ông Anh đã đưa 15 triệu đồng cho anh vợ để chuyển cho một người môi giới hối lộ công an nhằm lấy giúp xe của người bạn tham gia đua xe.

Báo chí trong nước nói bạn của ông Anh nói với cơ quan điều tra rằng có nhờ lấy xe ra nhưng chưa đưa tiền trong khi ông Anh nói ông ứng trước số tiền cho bạn và sẽ lấy lại khi công an trao trả xe.

Bình luận về vụ này, nhà báo Hồ Thu Hồng viết trên blog:

“Thời buổi này mà vác tiền túi ra cho hoạt động tác nghiệp, có lẽ Hoàng Khương là hiệp sĩ sót lại cuối cùng của làng báo.

“Nhưng Khương làm sai phương pháp và sai chỗ, vung rìu ngay trước mắt thợ cả.”

Bà Hồng cũng nói “không phải tất cả cảnh sát giao thông đều ra ngoài đường chặn xe làm tiền trắng trợn như mấy vụ ở miền Trung vừa rồi” và bình thêm về đồng nghiệp Hoàng Khương:

“Thời buổi này mà còn yêu nghề đến sống chết như Khương, hẳn nhiên sẽ xao lãng tình yêu với đứa con mới 7 tháng trong bụng mẹ, xao lãng tình thương với bà mẹ liệt giường ở quê.”

Nhưng blogger này cũng nói chính quyền không nên “đánh đồng những sơ xuất của hành động nghĩa hiệp với dã tâm của những kẻ bất lương”.

Blogger Huy Đức hôm 3/1 nói “Hoàng Khương bị bắt trong hoàn cảnh mà vợ anh đang có bầu tháng thư 5 và một đứa con nhỏ của anh bị bệnh bẩm sinh” và tiếp:

“Điều 8, Bộ Luật Hình sự quy định: “Những hành vi có dấu hiệu của tội phạm, nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể, thì không phải là tội phạm.”

Blogger Huy Đức

“Tôi nghĩ, điều mà gia đình anh cần không chỉ là việc được Tuổi Trẻ thuê giùm luật sư mà còn đứng bên cạnh anh như một cơ quan ngôn luận.

“Cái câu mà Hoàng Khương viết trong tường trình – “Tôi cam đoan những biện pháp nghiệp vụ và tình huống cấp bách buộc phải xử lý nêu trên chỉ nhằm mục đích hoạt động nghiệp vụ báo chí, thu thập thông tin, chứng cứ chứ không hề có động cơ vụ lợi nào khác” – cho đến nay vẫn không thấy xuất hiện trên Tuổi Trẻ.”

Mặc dù nói rằng các nhà báo không nên “sử dụng gài bẫy như một công cụ”, Blogger Huy Đức nói “nếu gài bẫy để lật mặt hành vi tham nhũng của những kẻ có chức, có quyền, thì cho dù không khuyến khích cũng không nên coi đó là tội phạm.

Ông Huy Đức viết: “Điều 8, Bộ Luật Hình sự quy định: “Những hành vi có dấu hiệu của tội phạm, nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể, thì không phải là tội phạm.

“Hành vi của Hoàng Khương chỉ nguy hiểm cho những kẻ tham nhũng chứ không hề nguy hiểm cho xã hội.”

“Tạm giam”

Trong khi đó blogger Mẹ Nấm trích đăng bài của Cô Gái Đồ Long trên Facebook nói Thiếu tướng Phan Anh Minh – Phó Giám đốc Công an thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên bố trong một cuộc họp giao ban báo chí hồi tuần trước rằng “sẽ khởi tố Hoàng Khương.”

Cô Gái Đồ Long dẫn lời nhà báo Hoàng Khương nói: “Làm điều tra chống tiêu cực; lại là tiêu cực trong ngành công an mà không bị các chú công an nay mời, mai dọa mới lạ. Viết làng nhàng không thấy chú nào hỏi thăm sức khỏe thì mới nhục.”

Cây viết này cũng nói thêm: “Khi Hoàng Khương xảy ra chuyện, gọi cho một bạn Tuổi Trẻ hỏi thăm, bạn ấy cười khà khà sau đó phán một câu xanh rờn: “Yên tâm đi, báo này cứ vài năm là có người ngồi tù”.

Blogger Đào Tuấn nhắc lại phản ứng dữ dội của Tuổi Trẻ khi nhà báo Nguyễn Văn Hải của tờ này và Nguyễn Việt Chiến của báo Thanh Niên bị khởi tố và bắt giam hôm 12/5/2008 và so sánh với “bản tin 619 chữ, tính cả tên tác giả” của Tuổi Trẻ về chuyện nhà báo Hoàng Khương bị bắt.

Nhà báo Đào Tuấn bình luận: “Tuổi trẻ giờ “khác quan” đến nỗi đưa tin PV của mình bị bắt mà tưởng đó là câu chuyện xảy ra ở Campuchia.

“Tuổi trẻ giờ “dấu quan điểm” giỏi đến mức không ai, không ai có thể biết quan điểm của họ.”

Blog Quê Choa trích đăng bài của một nhà báo với tít “Tôi đã từng có thể bị bắt như Hoàng Khương”.

Nhà báo này nói về cuộc điều tra của một số nhà báo về tình trạng “mãi lộ, cướp đường” của công an mà trong đó các nhà báo cũng đã đưa tiền hối lộ, cho dù chỉ ở mức cao nhất là 500.000 đồng cho cảnh sát hồi năm 2006.

Cựu nhà báo này nói khi đó vụ việc cũng có nguy cơ bị khởi tố nhưng nói “chắc vì lo ngại, chuyện đó có đem ra xử, bung bét ra thì cũng xấu mặt ngành nên bộ Công an chỉ chỉ đạo cong an các tỉnh liên [quan] kiểm điểm, xử lý nội bộ”.

Bản thân nhà báo Hoàng Khương đã viết hàng loạt các bài viết chống tham nhũng, tiêu cực với nhiều bài nhận được hàng trăm phản hồi từ độc giả.

Khi google tên Hoàng Khương, bài viết Nhức nhối nạn mãi lộ: Ghê hơn cướp cạn với 200 bình luận đứng đầu danh sách tìm kiếm vào cuối ngày 3/1/2012.

Cũng trong ngày này, một đồng nghiệp khác của ông Hoàng Khương, nhà báo Nguyễn Thông, viết trên blog: “Hoàng Khương chỉ bị bắt tạm giam. Ở cái xứ này, việc bắt tạm giam xảy ra như cơm bữa… Chỉ mong cơ quan pháp luật sớm làm rõ trắng đen, khởi tố truy tố kết án tuyên phạt đúng quy định pháp luật, chớ tạm giam vô hạn định khiến dân chúng hoang mang, chả biết đâu mà lần.

“Kiểu tạm giam như với các ông Trần Dần, Vũ Thư Hiên trước kia, hay bà Bùi Hằng vừa rồi khiến dư luận bức xúc lắm lắm. Mong sao nhà báo Hoàng Khương không rơi vào cảnh ngộ ấy.”