Chào các bạn,

Đây là truyện Vậy à trong 101 Truyện Thiền bình giải của anh Hoành.

Thiền sư Hakuin được láng giềng ca tụng là sống một cuộc đời tinh khiết.

Gần nơi thiền sư ở có một cô gái đẹp con của ông bà chủ tiệm thực phẩm. Đột nhiên bố mẹ cô gái khám phá là cô đang có thai.

Bố mẹ cô rất giận. Cô chẳng thú nhận ai là bố đứa bé, nhưng sau nhiều áp lực, cuối cùng cô khai tên thiền sư Hakuin.

Cực kỳ giận dữ, bố mẹ cô đến gặp thiền sư. “Vậy à.” thiền sư chỉ nói vậy.

Sau khi đứa bé chào đời, nó được mang đến cho Hakuin. Đến giờ này thiền sư đã hoàn toàn mất hết tăm tiếng, nhưng ngài chẳng thấy phiền toái gì, và ngài lo cho đứa bé rất tốt. Thiền sư xin hàng xóm sữa và các thứ mà đứa bé cần.

Một năm sau cô gái mẹ đứa bé chịu hết nổi. Cô thú thật với bố mẹ rằng bố thật của đứa bé là một cậu làm việc trong chợ cá.

Bố mẹ cô gái đi gặp Hakuin ngay và xin lỗi, năn nỉ kể lể dài dòng, và xin đứa bé lại.

Hakuin bằng lòng. Và khi giao đứa bé lại, thiền sư chỉ nói “Vậy à.”

Sống “Vậy à” là sống như thiền sư Hakuin.

Sống “Vậy à” không phải là bắt chước nói “Vậy à”, mà là sống với tâm tĩnh lặng như thiền sư.

“Thiền sư Hakuin được láng giềng ca tụng là sống một cuộc đời tinh khiết.” Rồi đột nhiên có người nói thiền sư làm con gái nhà người ta mang bầu. “Cực kỳ giận dữ, bố mẹ cô đến gặp thiền sư. ‘Vậy à.’ thiền sư chỉ nói vậy.”

Thiền sư chẳng giải thích hay đính chính đến một lời, ví dụ: “Tôi vô tội.” “Tôi không làm chuyện đó.” “Tôi chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra.” “Chúng ta cần ba mặt một lời, và tốt hơn là, ngàn mặt một lời.”… Thiền sư chẳng nói gì.

Thiên hạ thấy thiền sư chẳng nói năng chi, lại thấy thiền sư nhận nuôi em bé (con của cô gái có bầu) thì càng tin chắc chắn thiền sư là cha em bé. Tăm tiếng của thiền sư tiêu tan hoàn toàn. Thiền sư mất tất cả học trò, tín đồ, người đi theo, danh dự, nhân phẩm… Ấy vậy mà, thiền sư “chẳng thấy phiền toái gì, và ngài lo cho đứa bé rất tốt.”

Lo cho em bé sơ sinh, với cha mẹ ruột (là người có liên hệ máu mủ và có chuẩn bị tinh thần và vật chất nuôi con suốt 9 tháng 10 ngày và hơn thế nữa) mà còn nhiều vất vả, huống chi với người chưa chuẩn bị tinh thần sẽ lo cho em bé, và là em bé sơ sinh, và lo cho em bé khi đã mất tăm tiếng (nghĩa là có nhiều khó khăn khi lo cho bé). Ấy vậy mà, thiền sư “chẳng thấy phiền toái gì, và ngài lo cho đứa bé rất tốt. Thiền sư xin hàng xóm sữa và các thứ mà đứa bé cần.”

Thiền sư chẳng nói gì, chính xác hơn, trong lòng thiền sư chẳng xung động. Thiền sư tĩnh lặng.

Gặp vu oan giáng họa, thiền sư không nổi điên, không tức giận, không uất ức, không lo giải thích cho hết người này đến người kia, không lo cho danh tiếng cả đời tinh khiết của mình, không lo bảo vệ danh dự và nhân phẩm của chính mình… Thiền sư tĩnh lặng.

Thiền sư tĩnh lặng và sống ở đây lúc này. Lúc này đang có em bé sơ sinh cần mình chăm lo thì mình chăm lo.

“Ngài lo cho đứa bé rất tốt. Thiền sư xin hàng xóm sữa và các thứ mà đứa bé cần.” – Em bé sơ sinh cần rất nhiều thứ, cả vật chất và tinh thần. Bé cần đủ sữa và tã; bé cần sạch sẽ, từ em bé đến người nuôi và nhà cửa; bé cần người nuôi vui chơi vui vẻ và chăm lo đầy tình yêu với bé… Một người khi có nhiều xung động trong lòng thì có thể lo bé tốt về vật chất (lo ăn lo mặc đầy đủ) nhưng về tinh thần (nuôi bé với tĩnh lặng và tình yêu) thì không đủ tốt. Thiền sư Hakuin lo cho bé rất tốt, cả vật chất và tinh thần, chứng tỏ thiền sư tĩnh lặng và sống ở đây lúc này.

Rồi khi cô gái mẹ đứa bé “thú thật với bố mẹ rằng bố thật của đứa bé là một cậu làm việc trong chợ cá. Bố mẹ cô gái đi gặp Hakuin ngay và xin lỗi, năn nỉ kể lể dài dòng, và xin đứa bé lại. Hakuin bằng lòng. Và khi giao đứa bé lại, thiền sư chỉ nói ‘Vậy à.’”

Khi sự thật được sáng tỏ, thiền sư tĩnh lặng. Thiền sư không vui mừng khi được minh oan, không hả hê khi cuối cùng sự thật cũng chiến thắng, không khinh lại những người đã buộc tội thiền sư lúc trước… Thiền sư tĩnh lặng.

Nhìn bề ngoài thiền sư có vẻ rất nhẫn nhục. (Nhẫn là nhịn. Nhục là sỉ nhục. Nhẫn nhục là nhịn những điều sỉ nhục.) Trong lòng, thiền sư chẳng nhẫn nhục một chút nào, vì có thấy “nhục” đâu mà “nhẫn”. Tâm tĩnh lặng tự nhiên có nhẫn nhục mà không cần nhẫn nhục.

Sống “Vậy à” là sống như thiền sư Hakuin sống – sống với tâm tĩnh lặng.

Phạm Thu Hương bình