‘Ép’ mua bảo hiểm: Không mua, chấm dứt khoản vay

TT – BÔNG MAI – 13/02/2023 09:52

Dù Ngân hàng Nhà nước đã cấm ép khách mua bảo hiểm, nhưng gần sáu tháng tìm hiểu và đồng hành cùng bạn đọc, phóng viên Tuổi Trẻ vẫn ghi nhận được hàng loạt góc khuất trong việc “gài” thế buộc phải… tự nguyện mua bảo hiểm nhân thọ khi vay vốn.

Theo quy định, trong vòng 21 ngày cân nhắc – kể từ ngày nhận được hợp đồng bảo hiểm, bên mua có quyền từ chối tiếp tục tham gia và được hoàn lại phí đã đóng, sau khi trừ chi phí hợp lý. Để tránh “đêm dài lắm mộng”, hàng loạt chiêu đã được người bán tung ra.

Sắp tới một số khoản chi của bảo hiểm cho ngân hàng sẽ được khống chế. Mục đích là hạn chế lợi nhuận trả cho ngân hàng khi tham gia hoạt động bán bảo hiểm.

Bộ Tài chính

Muốn hủy bảo hiểm… phải tất toán khoản vay

Cần tiền trả nợ, chị Hoa (đề nghị được đổi tên) cùng chồng tới Ngân hàng Quân đội (MB) chi nhánh Hà Nam vay 750 triệu đồng và dùng mảnh đất ở để thế chấp. Tuy nhiên để được ưu tiên giải ngân phải mua bảo hiểm nhân thọ có mức phí 15 triệu đồng/năm của Công ty bảo hiểm nhân thọ MB Ageas.

Sau khi tự tìm hiểu và biết người mua có 21 ngày cân nhắc, chị Hoa quyết định sẽ hủy hợp đồng bảo hiểm. Bất ngờ là ngay sau đó, chị bị đặt vấn đề: nếu hủy hợp đồng bảo hiểm thì phải tất toán khoản vay (trả nợ trong một lần) dù đã được giải ngân.

Phóng viên (ẩn danh) đi cùng khách hàng này tới ngân hàng trên để tìm hiểu. Tới nơi, chị Hoa gọi thì người đại lý bảo hiểm báo đã đi ra ngoài, có gì cần cứ gặp đại diện ngân hàng.

Thông qua điện thoại, người này nói nếu hủy hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thì phải: “Tất toán ạ, tất toán khoản vay. Vì khoản vay của anh chị được hỗ trợ dựa trên khách hàng tham gia sản phẩm bổ trợ của ngân hàng để ưu tiên giải ngân sớm”.

Đặt vấn đề trong hợp đồng vay vốn không ghi nội dung bắt buộc phải mua bảo hiểm nhân thọ, đại lý bảo hiểm nói: “Em nói thật nhiều khi bọn em phát uất, phát khóc lên luôn. Chị biết bọn em bị áp lực với sếp như thế nào không, với ngân hàng như thế nào không” và đề nghị khách hàng vào gặp ông Tùng – được giới thiệu là trưởng phòng tín dụng của chi nhánh ngân hàng.

Khi chị Hoa trình bày kinh tế đang khó khăn, giờ tham gia bảo hiểm lại thêm một khoản nợ nữa, nên cảm thấy “rất mệt, quá sức”, vẫn trong 21 ngày cân nhắc nên chị mới làm đơn hủy bảo hiểm, ông Tùng kiên quyết: lúc trước đã cho vợ chồng chị “quyền quyết định” không tham gia, đổi lại “anh chị có thể đợi giải ngân, có thể một vài ngày giải ngân hoặc sang năm giải ngân”. Còn mua bảo hiểm là “điều kiện tiên quyết để ưu tiên giải ngân” khoản vay.

“Nếu anh chị cần hủy không tham gia được, yêu cầu tất toán khoản vay của bọn em. Quan trọng là bây giờ có rất nhiều khách hàng bọn em không giải ngân được do anh chị chiếm dụng của người ta thì bây giờ anh chị xử lý như thế nào?”, ông Tùng lớn tiếng chất vấn.

“Thế là anh chị sai à?”, khách hàng hỏi. Ông Tùng trả lời: “Vâng, chính xác. Em bảo luôn đấy là anh chị sai”.

Không mua bảo hiểm: tăng lãi suất

Mặc dù đã hủy hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, nhưng không phải khách hàng nào cũng được yên.

Cùng khách hàng Linh (nhân vật đề nghị đổi tên) tới Vietinbank (TP Biên Hòa, Đồng Nai), chúng tôi ghi nhận được cuộc trao đổi trực tiếp với ông Lê Quang Sang – phó giám đốc.

Ngồi đối diện ông Sang, khách hàng cho biết vì đã đặt cọc tiền mua đất nên trước đó có tới ngân hàng này để vay, sau đó bị đề nghị mua gói bảo hiểm 40 triệu đồng mới được nhận ưu đãi lãi suất và được giải ngân. “Vì tình hình quá cấp bách, sợ không được giải ngân nên chị chấp nhận mua bảo hiểm dù không có nhu cầu”, chị Linh cho biết.

“Trong quá trình mua bảo hiểm, thời gian tư vấn chỉ diễn ra 30 phút tại quán cà phê chòi ngay chỗ lô đất”, chị nói thêm.

Sau một thời gian, chị cảm thấy lấn cấn khi chưa nhận hợp đồng bảo hiểm. Liên hệ mới biết biên bản bàn giao hợp đồng đã được người đại lý nộp cho Manulife từ lâu, trong khi chị lại chưa từng thấy và chưa từng ký vào. Như vậy, chị không có đầy đủ 21 ngày để đọc hợp đồng và cân nhắc theo quy định.

“Tôi cảm thấy không hài lòng và cực kỳ tức giận”, khách hàng bức xúc, đồng thời thẳng thắn khẳng định mình đã bị “lợi dụng thời điểm khó khăn” để mua bảo hiểm, còn bị giả chữ ký.

Dù sau đó được hủy hợp đồng bảo hiểm nhưng chị vẫn phải tới gặp đại diện Vietinbank để giải quyết vụ lãi suất.

Ông Lê Quang Sang cho biết đã làm việc “rất gay gắt” với đối tác Manulife và người đại lý bảo hiểm liên quan đã “không được cung cấp dịch vụ” tại ngân hàng.

Vì mua bảo hiểm của Manulife tại Vietinbank, nên khách hàng đặt vấn đề trách nhiệm của ngân hàng ở đâu khi đại lý bảo hiểm giả chữ ký. Ông Sang trả lời: “Không biết Vietinbank chịu trách nhiệm gì, tại vì việc này chưa xảy ra rủi ro cũng như thiệt hại về tài chính”.

Đáng chú ý, ông Sang cho biết nếu vẫn muốn nhận lãi suất ưu đãi, khách hàng không nhất thiết mua bảo hiểm nhân thọ, nhưng cần chọn cái khác thay thế như: sản phẩm tiền gửi kỳ hạn, sản phẩm tài trợ thương mại, tài khoản số đẹp…

Nếu khách hàng kiên quyết không mua bảo hiểm cũng không sử dụng dịch vụ khác như đã đề nghị, ông Sang “xin phép” tăng lãi vay là 11,5%.

Thủ tục vay vốn đã hoàn tất từ lâu, giờ đột ngột bị đề nghị cắt lãi suất ưu đãi do hủy hợp đồng bảo hiểm và không có nhu cầu dùng sản phẩm khác của ngân hàng, chị chất vấn ông Sang căn cứ vào đâu để hành động như vậy. Câu trả lời được đưa ra là căn cứ vào các… tư vấn ban đầu.

Sau khi đề nghị gửi văn bản chính thức qua mail, nêu rõ các căn cứ tăng lãi vay, ông Sang đồng ý và hứa sẽ “viện dẫn điều nào khoản nào”.

Với cách giải quyết cứng rắn, cuộc trao đổi kết thúc, khách hàng về chờ nhưng ông Sang không gửi văn bản như đã nói.

Theo tìm hiểu của phóng viên, dù trong “hợp đồng cho vay” không thỏa thuận “bán bia kèm lạc”, tuy nhiên vợ chồng khách hàng này đã ký kết với phía ngân hàng một “giấy nhận nợ”. Cụ thể, trong “giấy nhận nợ” có ghi: lãi suất cho vay ưu đãi tại ngày nhận nợ là 9,5%/năm, theo chương trình “Vay ưu đãi, lãi tri ân”, áp dụng trong vòng một năm, kéo dài đến 11-5-2023 hoặc đến khi có thông báo mới của bên cho vay.

Đáng chú ý, bên cạnh các điều kiện tham gia chương trình như bên vay xếp hạng tín dụng A trở lên tại kỳ chấm điểm gần nhất so với thời điểm giải ngân, còn có điều kiện: bên vay sử dụng tối thiểu bốn sản phẩm dịch vụ khác ngoài sản phẩm cho vay của Vietinbank, bao gồm: tài khoản thanh toán, bảo hiểm VBI/Manulife (với số phí tối thiểu 40 triệu đồng), IPAY, thẻ tín dụng quốc tế.

Đại lý không được khuyến mãi các quyền lợi mà doanh nghiệp bảo hiểm không cung cấp

Nhằm đảm bảo quyền lợi của khách hàng, đã có quy định cấm đại lý bảo hiểm thực hiện hành vi làm tổn hại đến lợi ích chính đáng của khách hàng và cạnh tranh không lành mạnh.

Cụ thể, mục 6 điều 47 điểm 4 thông tư 124/2012 của Bộ Tài chính quy định: đại lý bảo hiểm (một số ngân hàng có hoạt động đại lý bảo hiểm, được hưởng hoa hồng) không được khuyến mãi khách hàng dưới hình thức bất hợp pháp như hứa hẹn giảm phí bảo hiểm, hoàn phí bảo hiểm hoặc các quyền lợi khác mà doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài không cung cấp cho khách hàng.

Báo Tuổi Trẻ tiếp nhận phản ảnh bị “ép” mua bảo hiểm tại ngân hàng

Bạn đọc muốn phản ảnh từng bị “ép” mua bảo hiểm khi vay tại ngân hàng có thể gửi thông tin cùng bằng chứng về sự việc tới địa chỉ email: bandoc@tuoitre.com.vn, hoặc gửi tới ban bạn đọc báo Tuổi Trẻ, 60A Hoàng Văn Thụ, phường 9, quận Phú Nhuận, TP.HCM. Chúng tôi sẽ xem xét để có thể xử lý thông tin.

Trong hồ sơ xin gửi kèm số điện thoại để chúng tôi liên lạc khi cần thiết.

TUỔI TRẺ

7 tháng khiếu nại mới được hoàn tiền

Vào cuối năm 2022, chị Giang tìm đến trung tâm phục vụ khách hàng Prudential Plaza (quận 8, TP.HCM) với mong muốn gặp lãnh đạo cấp cao giải quyết sự việc.

“Tôi muốn hủy hợp đồng”, chị Giang nói thẳng nguyện vọng với ông Trương Quốc Tuấn (quản lý kinh doanh) tại khu vực tiếp khách.

Chị Giang cho hay ngày 4-3-2022 mới nhận được hai hợp đồng bảo hiểm nhân thọ (bản giấy). Sau quá trình hỏi han, chị biết mình có 21 ngày cân nhắc. Đến ngày 23-3, chị lên văn phòng Prudential (quận 3) để hủy hợp đồng, nhưng bị từ chối với lý do đã quá hạn một ngày. Trong khi đó, tính từ ngày nhận hợp đồng giấy, chị vẫn còn trong thời gian cân nhắc.

Nghi đại lý bảo hiểm đã lén tự ý kích hoạt tài khoản online và nhận bộ hợp đồng online trước khi chị nhận bản giấy, chị Giang giả vờ nhắn tin hỏi và được người đại lý gửi cho tên đăng nhập và mật khẩu vào PruOnline (tài khoản này thuộc quyền sở hữu của cá nhân khách hàng, không liên quan đến đại lý bảo hiểm).

Nắm được nguyện vọng của khách, ông Trương Quốc Tuấn xin phép đi kiểm tra thông tin. Một lúc sau quay lại và nói: “Xử lý chưa xong, ráng đợi thêm”. Đồng thời hứa sẽ gửi mail thúc các bộ phận liên quan.

“Bây giờ tôi không muốn đợi nữa, tôi làm tới”, chị Giang lớn tiếng bức xúc khi đã chờ nhiều tháng ròng, không thể tới tận nơi mà chỉ nhận thêm chữ “chờ”, đề nghị được gặp cấp cao là bà Hồ Thị Thu Ba – quản lý bộ phận giải quyết khiếu nại và nâng cao trải nghiệm khách hàng của Prudential.

Khi chị Giang nói lớn tiếng, các nhân viên bảo vệ lập tức xuất hiện. Sau đó người bên công ty bảo hiểm dẫn chúng tôi vào căn phòng nhỏ có lắp camera lớn và ngồi chờ. Bà Thu Ba và một nhân viên tới, đề nghị một mình chị Giang ngồi lại, tất cả người đi cùng chị phải ra ngoài.

Chị Giang đã trình bày: vào tháng 2-2022 có đến Ngân hàng VIB làm thủ tục vay tiền mua đất (2,7 tỉ đồng). Sau đó, được đề nghị muốn giải ngân khoản vay phải mua hợp đồng bảo hiểm khoảng 30 triệu đồng/năm, chị đồng ý. Tuy nhiên, lúc thủ tục giải ngân sắp hoàn tất, chị lại bị nhận đề nghị phải mua gói bảo hiểm hơn 150 triệu đồng/năm mới “phù hợp” với khoản vay. Sợ không vay được sẽ mất 300 triệu tiền cọc mua đất, nên chị đồng ý.

“Từ đầu tới cuối nói tham gia 30-36 triệu, tại sao không bán?”, chị chất vấn. Chị cũng nghiêm túc đặt vấn đề về việc đại lý bảo hiểm đã lén tự ý kích hoạt tài khoản online và nhận bộ hợp đồng online trước khi chị nhận bản giấy.

Bà Thu Ba chia sẻ một số ý kiến rồi hướng dẫn điền vào phiếu yêu cầu để được hủy hợp đồng bảo hiểm.

Để được hoàn tiền, chị Giang đồng ý ghi lý do như sau: “Thực tế tôi chưa an tâm tham gia hai hợp đồng bảo hiểm này. Tuy nhiên do ở xa văn phòng công ty và không sắp xếp được thời gian, nên đã phản ánh và yêu cầu về công ty trễ hơn một ngày – quy định 21 ngày cân nhắc. Vì vậy mong công ty hỗ trợ và xem xét để tôi hủy hai hợp đồng này và nhận lại toàn bộ phí đã đóng ban đầu cho hai hợp đồng này. Chân thành cảm ơn công ty”.

Tuy nhiên sau khi về nhà, chị lại nhận được tin nhắn của đại lý bảo hiểm gửi đến với nội dung nhờ chị cung cấp lại những hồ sơ bệnh án về những bệnh của chị và chồng trước khi tham gia bảo hiểm, “để công ty có xem xét tái thẩm định, nếu đủ cơ sở công ty sẽ có hướng hoàn phí”.

Lo ngại nếu làm theo sẽ thể hiện “ý chí tham gia bảo hiểm”, chị Giang không làm. Gần một tuần sau chị chính thức được Prudential hoàn trả hơn 150 triệu đồng.

“Nếu hôm đó tôi nghe theo họ và đi về nhà để chờ thì không biết khi nào lấy lại được tiền, có khi mất trắng”, chị Giang nói.

Về trường hợp chị Giang, ngày 3-1-2023, VIB cho biết hồ sơ yêu cầu bảo hiểm đã được thiết lập dựa trên thông tin khách hàng cung cấp có chữ ký xác nhận của khách hàng. Khách hàng đã đăng ký nhận ưu đãi tham gia sản phẩm bảo hiểm với lựa chọn ưu đãi “Hoàn tiền phí bảo hiểm và miễn phí thường niên thẻ tín dụng”, đã nhận được ưu đãi khi hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực. Trước đó ngân hàng có làm việc với khách hàng, khách hàng không có khiếu nại gì thêm.

Trong khi đó, theo chị Giang, sở dĩ không khiếu nại thêm với VIB vì trong quá trình vay vốn và mua bảo hiểm nhân thọ chị đã không ghi lại bằng chứng nội dung tư vấn. Sau đó với nghi vấn nhân viên bảo hiểm làm sai quy trình, nên chị tìm hiểu và chuyển sang làm việc với Prudential.

3 lần gửi đơn khiếu nại, gần 7 tháng chờ đợi nhưng vẫn không được Prudential hủy hợp đồng bảo hiểm nhân thọ… là câu chuyện đầy nỗi niềm của chị Giang (TP.HCM).

B.MAI

Không được bắt khách vay phải mua bảo hiểm

Trả lời câu hỏi của báo Tuổi Trẻ về tình trạng một số cán bộ ngân hàng thương mại khi người dân cần vay tiền đã có nhiều giải pháp để khách hàng phải tự nguyện mua bảo hiểm, thậm chí đòi tất toán khoản vay khi khách không mua bảo hiểm nữa… có phải là hành vi ép mua bảo hiểm hay không, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẳng định: việc tham gia bảo hiểm là tự nguyện, trên cơ sở nhu cầu và khả năng tài chính của khách hàng, ngân hàng không được bắt buộc khách phải mua bảo hiểm.

Ngoài ra, các hợp đồng đại lý bảo hiểm ký với ngân hàng cũng không yêu cầu sản phẩm bảo hiểm phải được bán kèm hay gắn với các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng. Việc ký kết và thực hiện hợp đồng đại lý bảo hiểm theo thỏa thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm với ngân hàng và phải đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.

Thời gian qua, NHNN cho hay cơ quan quản lý tiền tệ đã nhận được phản ảnh về tình trạng một số nhân viên ngân hàng bắt khách hàng mua bảo hiểm khi vay vốn, chỉ giải ngân nếu khách mua thêm gói bảo hiểm nhân thọ. Do đó, NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng rà soát toàn hệ thống, xử lý nghiêm những trường hợp bắt buộc khách hàng phải mua các loại bảo hiểm không thực sự cần thiết khi cấp tín dụng, trong đó bảo đảm quá trình phê duyệt hồ sơ, giải ngân cho khách hàng được thực hiện đúng quy định.

Với các hợp đồng bán bảo hiểm qua ngân hàng, NHNN yêu cầu các ngân hàng chào bán, giải thích điều kiện, điều khoản của bảo hiểm cũng như các hoạt động đại lý bảo hiểm khác cho khách hàng có nhu cầu, giúp khách hàng hiểu đúng/đủ quyền và lợi ích, các điều kiện/điều khoản thanh toán của hợp đồng. Đồng thời, NHNN cũng chỉ đạo NHNN chi nhánh các tỉnh, TP tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm, đại lý bảo hiểm của các ngân hàng thương mại trên địa bàn.

LÊ THANH

***

‘Ép’ mua bảo hiểm – Kỳ 2: Tiền gửi tiết kiệm bỗng thành… bảo hiểm nhân thọ

TT – BÔNG MAI – 14/02/2023 08:49

Mang hàng trăm triệu tích góp nhiều năm ròng tới gửi ngân hàng nhưng sau đó nhiều người tá hỏa không có khoản tiền tiết kiệm nào cả mà chỉ có hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.

Từ hy vọng nhận lãi cao, giờ lại mất ăn mất ngủ vì sợ gần như mất trắng khoản tiền đã gửi.

“Người như tôi biết cầu cứu ai”

Làm công việc rửa chén, bưng bê ở một quán phở tại quận Bình Tân (TP.HCM), chị Hiền (44 tuổi) cho biết đã tích góp nhiều năm rồi gửi ở Ngân hàng SCB và đến ngày gốc và lãi được khoảng 200 triệu đồng.

Ngay lúc dịch COVID-19 năm 2021, chị tới ngân hàng để rút ra một nửa cho em mượn, nửa còn lại tiếp tục gửi tiết kiệm. Tuy nhiên, chị được giới thiệu có hình thức gửi tiền khác với nhiều ưu điểm hơn nên chị đồng ý tham gia.

Tiền đã đưa nhưng sau khi về nhà chị Hiền thấy lấn cấn, nên nhắn tin nói muốn hủy tham gia hình thức mới, song lại nhận được câu trả lời từ nhân viên ngân hàng: “Chị ơi bên em ra hợp đồng rồi. Nãy thanh toán rồi ạ. Cái này như gửi tiết kiệm thôi à chị”.

Người này cũng trấn an qua tin nhắn: “Cái này là hợp đồng đầu tư trung hạn. Khách hàng có thể rút tiền một phần trong quá trình mình tham gia chứ không phải bảo hiểm nhân thọ nha chị”.

Sau khi chị Hiền dò hỏi nhiều lần, người này gửi cho đường link hướng về website của công ty bảo hiểm nhân thọ Manulife và được giải thích đây là công ty bảo hiểm, nhưng cái khách hàng tham gia là “đầu tư chứng chỉ quỹ”.

Dù vậy, một thời gian sau chị Hiền hỏi người thân mới vỡ lẽ cái đang cầm thực chất là hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. “Sốc lắm, không tin. Mất một tuần không ăn nổi, mệt lắm”, chị Hiền nói.

Chị Hiền chia sẻ có thể đối với nhiều người số tiền 100 triệu đồng không là gì, nhưng với đồng lương chừng 5 triệu đồng/tháng như chị thì phải nhịn ăn nhịn mặc nhiều năm mới có được. Dù làm thuê nhưng trong hợp đồng bảo hiểm có ghi chị là chủ kinh doanh với mức lương 40 triệu đồng/tháng.

“Người như tôi bây giờ biết đi đâu, cầu cứu ai được?”, chị Hiền bất lực bày tỏ.

Người tư vấn… “biến mất”

Nhiều khách hàng cho biết vì mang tâm thế tin tưởng nên trong quá trình nhân viên ở ngân hàng tư vấn, khách hàng đã không ghi âm/ghi hình làm bằng chứng. Họ cũng không có tin nhắn trao đổi với nhân viên ở ngân hàng. Đến khi khiếu nại, họ không liên hệ được người đã tư vấn cũng như người đại lý đứng tên trên hợp đồng bảo hiểm.

Chị Nga (quận Gò Vấp) cho biết cứ nghĩ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là “quà tặng”, còn khoản tiền 170 triệu đồng đã được SCB và Manulife mang đi đầu tư kiếm lãi, song mãi đến gần cuối năm 2022, khi nhận được cuộc gọi từ công ty bảo hiểm nhắc đóng phí hơn 170 triệu đồng/năm, mới vỡ lẽ không có “quà tặng” nào cả.

Chị Nga nói mình đã không có ý định mua bảo hiểm, trước giờ chưa từng được người đại lý đứng tên trên hợp đồng bảo hiểm tư vấn, chỉ làm việc với nhân viên ngân hàng nên chị tới phòng giao dịch bảo hiểm Manulife (quận 1, TP.HCM) xin số điện thoại người đại lý để liên lạc đối chất thì bị từ chối vì người này đã nghỉ việc.

Theo quy định, người đại lý đứng tên trên hợp đồng bảo hiểm phải có trách nhiệm tư vấn cho khách hàng khi mua bảo hiểm. Phần nhân viên ngân hàng, chị Nga gọi không bắt máy.

Sau thời gian dài gửi đơn khiếu nại không có mục đích mua bảo hiểm nhân thọ mà chỉ tới ngân hàng để gửi tiết kiệm, trong tuần cuối cùng của năm 2022 và đầu năm 2023, nhiều khách hàng khác nhận cuộc gọi từ bảo hiểm Manulife.

Ở tình huống ngặt nghèo này, một khách hàng tên Hương khẳng định trước kia đã bị tư vấn mập mờ. Tuy nhiên, phía công ty bảo hiểm đề nghị cung cấp thêm bằng chứng. Khách hàng nói nếu bản thân mang tâm thế nghi ngờ thì đã không vào ngân hàng.

Công ty bảo hiểm và ngân hàng có thể làm việc với nhau để trích xuất camera. Dù vậy, phía công ty bảo hiểm cho biết camera ngân hàng ghi hình chứ không ghi tiếng.

Khách hàng hỏi vì sao không liên hệ được nhân viên tư vấn ban đầu, phía công ty bảo hiểm cho biết vừa kiểm tra hệ thống, nhân viên liên quan đã nghỉ việc.

Người này còn cho biết công ty mặc dù không có quyền của người sử dụng lao động nữa, nhưng công ty vẫn tương tác với các nhân viên đã nghỉ để lấy giải trình về, “nhưng nó lâu, thời gian vô chừng”.

Chị Hương không chấp nhận lý lẽ trên, vì sự việc xảy ra trong lúc nhân viên liên quan còn làm việc. Đồng thời chất vấn nếu nhân viên tư vấn đầy đủ, rõ ràng thì tại sao chị gọi điện lại không bắt máy, nhắn tin không trả lời.

Đề nghị ngân hàng và công ty bảo hiểm phải ngồi lại giải quyết. Nghe xong phản ảnh của khách hàng, phía công ty bảo hiểm cho biết đã ghi nhận, đầu năm 2023 sẽ báo lại. Rút kinh nghiệm, lần này chị Hương ghi âm cuộc gọi.

Manulife: công ty có trách nhiệm bảo mật thông tin của tư vấn viên

Sau khi báo Tuổi Trẻ gửi công văn, bao gồm các câu hỏi và phụ lục danh sách các khách hàng phản ảnh bị chuyển từ tiền tiết kiệm tại ngân hàng sang mua bảo hiểm nhân thọ, vào ngày 19-1 bà Marilyn Wang – giám đốc khối tiếp thị và khách hàng Manulife Việt Nam – cho biết:

“Phía doanh nghiệp cho hay đang tiến hành xem xét cẩn trọng về các vấn đề mà khách hàng phản ảnh theo điều khoản hợp đồng bảo hiểm đã ký và theo quy định của pháp luật”. Hẹn sẽ có phản hồi chi tiết hơn.

Đến ngày 10-2, Manulife gửi văn bản trả lời các câu hỏi của báo Tuổi Trẻ, không cập nhật tình hình giải quyết các khiếu nại của những khách hàng có trong phụ lục đính kèm công văn (bao gồm khách hàng Hiền, Nga, Hương kể trên và nhiều khách hàng khác).

– Tuổi Trẻ: Khách hàng cần xin số điện thoại của người đại lý bảo hiểm (đã nghỉ việc), công ty có cung cấp không? Trường hợp khách gửi đơn khiếu nại về việc đại lý bảo hiểm tư vấn mập mờ (đã nghỉ việc), công ty làm gì để hỗ trợ khách hàng? Công ty làm gì để giám sát đại lý bảo hiểm tư vấn cho khách hàng một cách chính xác, rõ ràng, đầy đủ?

– Manulife: Công ty có trách nhiệm giải quyết các khiếu nại, phản ảnh của khách hàng cho dù nhân viên tư vấn đang còn làm việc hay đã nghỉ việc.

Chúng tôi cũng yêu cầu tất cả các tư vấn viên của chúng tôi duy trì các tiêu chuẩn ứng xử cao nhất khi giao dịch với khách hàng. Công ty có trách nhiệm bảo mật thông tin của tư vấn viên, của khách hàng và nhân viên.

Khi nhận được khiếu nại của khách hàng, bên cạnh việc thu thập thông tin từ các bên liên quan đến quá trình giao kết hợp đồng bảo hiểm, nội dung phản ảnh còn được xem xét và đối chiếu với cơ sở lưu trữ dữ liệu tại công ty, lập báo cáo từng trường hợp cụ thể của khách hàng và gửi đến hội đồng giải quyết khiếu nại khách hàng.

Hạ phí cũng không theo nổi

Nhiều khách hàng phản ảnh sau khi phát hiện đã bị chuyển tiền tiết kiệm sang hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phía công ty bảo hiểm đã tư vấn giảm mức phí đóng hằng năm.

Chẳng hạn mức phí ban đầu 100 triệu đồng/năm, đến năm hai khi sự việc bị bại lộ, khách hàng sẽ bị tư vấn ký vào giấy tờ để hạ mức phí đóng xuống 7 – 10 triệu đồng/năm.

Việc làm này có thể giúp đại lý bảo hiểm giữ được KPI (chỉ tiêu) về tỉ lệ duy trì hợp đồng tính theo năm, song khoản tiền đóng ban đầu của khách hàng gần như mất hết. Còn nếu đóng như mức phí ban đầu, khách hàng lại không đủ tiền.

***

Điều tra ‘Ép’ mua bảo hiểm: Ngân hàng – bảo hiểm và cú bắt tay ngàn tỉ

TT – BÔNG MAI – 15/02/2023 10:03

Đằng sau hàng ngàn tỉ đồng mà ngân hàng nhận được từ thương vụ ký kết hợp tác độc quyền với công ty bảo hiểm nhân thọ là những uất ức của khách hàng và là những “cơn ác mộng” của nhân viên ngân hàng.

Sau những cú ký kết này, không ít ngân hàng đã thiết kế sản phẩm theo hướng cài cắm bảo hiểm vào dịch vụ ngân hàng hoặc ép nhân viên phải tìm mọi cách để “đường nào cũng dẫn đến bảo hiểm”.

Thật khó hiểu khi mua bảo hiểm là tự nguyện, đã khó mới đến gõ cửa vay ngân hàng, vậy mà không ít trường hợp người vay lại bị “bắt chẹt” phải mua bảo hiểm.

Ngân hàng đã ký đành phải ép

Trong gần 10 năm trở lại đây, các thương vụ ký kết thỏa thuận độc quyền phân phối bảo hiểm qua kênh ngân hàng diễn ra sôi động. Khi đã ký, ngân hàng phải thực hiện, cứ thế, chỉ tiêu được trên ép xuống dưới, nhân viên ép khách vay… mua bảo hiểm.

Không chỉ có thời hạn kéo dài từ 15 năm trở lên, nhiều thương vụ hợp tác độc quyền còn có giá trị lên đến hàng ngàn tỉ đồng.

Từ thỏa thuận phân phối độc quyền giữa một ngân hàng và bảo hiểm Prudential, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) ước tính mức phí trả trước mà ngân hàng này nhận được từ thương vụ trên có thể lên đến 3.500 tỉ đồng, đồng thời ước tính doanh thu từ phí bảo hiểm cũng sẽ tăng khoảng 30 – 40% hằng năm trong vòng 5 năm tiếp theo.

Trong khi đó, theo VCBS, mức phí trả trước mà một ngân hàng khác có thể nhận được từ thương vụ ký độc quyền 15 năm phân phối bảo hiểm nhân thọ của Sun Life là 370 triệu USD, tương đương hơn 8.500 tỉ đồng.

Hợp tác này được kích hoạt từ năm 2021. Hãng tin Bloomberg cũng từng cho biết thỏa thuận độc quyền giữa một ngân hàng thương mại có vốn nhà nước và Manulife có thể được định giá cả trăm triệu USD, tức hàng ngàn tỉ đồng.

Trong năm 2022, một ngân hàng cổ phần lớn và bảo hiểm AIA ký gia hạn thỏa thuận hợp tác độc quyền lên 19 năm thay vì 15 năm như ban đầu.

Công ty Chứng khoán Yuanta ước tính ngân hàng này nhận về khoảng 8.000 tỉ đồng từ thương vụ này. Hiển nhiên ngân hàng này luôn đứng hàng đầu các ngân hàng về doanh số bán bảo hiểm nhân thọ, kể từ khi ký kết thỏa thuận lần đầu vào năm 2017 với AIA.

Mối quan hệ giữa ngân hàng và công ty bảo hiểm trở nên gắn kết, với quan hệ “mẹ – con”.

Chẳng hạn một ngân hàng có công ty con là Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ và trong năm qua đã thu về hơn 10.180 tỉ đồng từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm (+21% so với năm trước), đóng góp vào gần 72% tổng doanh thu mảng dịch vụ.

Ngân hàng không thể “cắm mặt” bán bảo hiểm

Đó là nhận định của ông Trần Nguyên Đán, giảng viên chuyên ngành bảo hiểm và quản trị rủi ro tài chánh Trường ĐH Kinh tế TP.HCM. Các thương vụ độc quyền giữa ngân hàng và công ty bảo hiểm thường kéo dài 15 năm, giá trị dao động từ 6.000 – 10.000 tỉ đồng.

Mỗi năm công ty bảo hiểm có thể thưởng cho ngân hàng, con số này không cố định mà phụ thuộc vào phong độ của ngân hàng dựa trên các tiêu chí như doanh thu phí bảo hiểm từ khách mới, tỉ lệ đóng phí năm tiếp theo của khách cũ…

Nếu không đạt phong độ như cam kết, ngân hàng sẽ bị cắt thưởng. Việc này tạo áp lực cho đội ngũ kinh doanh của ngân hàng.

Ngoài ra, để đảm bảo kế hoạch lợi nhuận đặt ra cho cả năm, ngân hàng tích cực phát triển các dịch vụ phụ mà trong đó có việc tham gia bán bảo hiểm.

Nếu ngân hàng cứ “cắm mặt” bán bảo hiểm, bất chấp nhu cầu và quyền lợi của khách hàng thì sẽ gây tổn hại niềm tin của khách hàng đến ngân hàng và cả công ty bảo hiểm.

Đối với những người đi vay, tức đang gặp khó khăn về tài chính, việc “ép” mua bảo hiểm chỉ càng khiến họ rơi vào bần cùng.

Cũng khó tránh khỏi trường hợp nhân viên ngân hàng phải “cắt máu”, tự mua bảo hiểm cho mình và người nhà, hứa hẹn hoàn tiền cho khách, để mình hoàn thành chỉ tiêu. Như vậy, việc bán bảo hiểm như gông treo trên đầu các nhân viên ngân hàng.

Ngân hàng là trung gian tài chính, dùng tiền của người gửi tiết kiệm để mang cho người khác vay nhằm hưởng chênh lệch. Do đó, điều quan trọng hàng đầu là phải đảm bảo hoạt động cho vay vận hành một cách an toàn chứ không phải đặt việc bán bảo hiểm lên hàng đầu.

Hệ lụy từ cú bắt tay ngàn tỉ

Là nhân viên trong bộ phận cho vay tại một ngân hàng lớn ở TP.HCM, chị Hương (đề nghị đổi tên) lúc đầu cứ nghĩ mình chỉ ngồi ở quầy giao dịch để thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến cho vay, “không hề nghĩ, không ai nói” phải bán bảo hiểm nhân thọ.

Nhưng do bị lãnh đạo áp chỉ tiêu xuống nên phải nói khách hàng bắt buộc mua bảo hiểm nhân thọ mới được giải ngân khoản vay. “Tụi em bán cũng bị khách chửi vào mặt”, chị Hương nói.

Nhiều khách hàng chấp nhận mua bảo hiểm để được giải ngân khoản vay. Một số khách hàng nói rằng khi tới ngân hàng khác vay vốn thì họ cũng bị “ép” mua bảo hiểm.

“Trong trường hợp khách hàng cứng rắn, không “ép” được, nhân viên ngân hàng phải “chơi lầy” bằng cách năn nỉ “làm cho khách thương” mà mua bảo hiểm” – chị Hương kể và cho biết nếu không đạt chỉ tiêu về bán bảo hiểm thì sẽ phải “họp riêng, khó chịu lắm”.

“Cấp trên đề nghị phải “làm mọi cách ra số”. Những nhân viên không đạt chỉ tiêu về bán bảo hiểm sẽ bị nằm trong “danh sách warning” (cảnh cáo). Mặc dù ngân hàng không đuổi, nhưng nhân viên cảm thấy áp lực nên tự động nghỉ việc”, chị Hương nói.

Dù phải “ép” khách mua bảo hiểm nhân thọ mới được giải ngân nhưng chị Hương thừa nhận nhiều nhân viên ngân hàng đều mong đừng bị ép chỉ tiêu xuống, đừng phải ép khách phải mua bảo hiểm nhân thọ.

Phản ánh qua mail bandoc@tuoitre.com.vn, chị Diễm, từng là nhân viên ngân hàng, cho biết việc “ép” mua bảo hiểm khi vay là một thực trạng phổ biến, bất kể vay tiền với mục đích gì đều phải mua bảo hiểm “bắt buộc”.

“Bản thân mình đã từng là nhân viên ngân hàng, từng chứng kiến rất nhiều người có hoàn cảnh khó khăn tìm đến ngân hàng vay vốn, họ bị ép mua bảo hiểm mới cho vay”, chị Diễm chia sẻ và nói để được vay vốn, nhiều người chọn mua gói bảo hiểm nhân thọ giá trị thấp, sau đó không đóng phí bảo hiểm nhân thọ nữa, tức hợp đồng bảo hiểm mất hiệu lực, chấp nhận mất trắng tiền phí đã đóng. “Mình thật sự thấy thương cho những người lao động nghèo đến vay tiền tại ngân hàng”.

Nhân viên ngân hàng cũng bị “ép” mua bảo hiểm nhân thọ, nếu không mua sẽ “rất khó làm việc” do cán bộ quản lý tra hỏi nguyên nhân mỗi ngày, mỗi giờ, rồi bị cô lập.

“Nếu tháng nào không đạt chỉ tiêu thì sẽ bị quản lý cấp cao hơn kêu đi họp, bắt giải trình, cho đi đào tạo nghiệp vụ bảo hiểm liên tục… Nó thật sự là một cơn ác mộng đối với nhân viên ngân hàng hiện nay”, chị Diễm chia sẻ.

Ép mua bảo hiểm nhân thọ: Dồn khách vay vào đường cùng

Trong khi các nhân viên ngân hàng bị ép bán bảo hiểm nhân thọ cho khách vay, sản phẩm này cũng là nỗi ám ảnh của nhiều khách hàng khi đi vay vốn.

Phản ánh với Tuổi Trẻ, bạn đọc L.N. cho biết vào năm 2022 có đi vay gần 1 tỉ đồng, thế chấp mảnh đất. Sau đó phía ngân hàng gọi tới, nói tham gia gói bảo hiểm nhân thọ với mức phí 15 triệu đồng hoặc 18 triệu đồng/năm.

“Tôi như ngồi trên đống lửa khi gần đến ngày cần giải ngân mà ngân hàng không giải quyết”, bạn đọc này cho hay.

Dù chấp nhận tham gia gói 15 triệu đồng/năm song anh L.N. chỉ nhận được lời ậm ừ từ nhân viên ngân hàng chứ không xúc tiến giải ngân. Sốt ruột quá, anh L.N. đành phải cam kết tham gia gói 18 triệu đồng/năm để được giải ngân.

“Nếu mình không mua bảo hiểm, phía ngân hàng sẽ lấy lý do này kia không giải quyết. Bản chất đi vay tiền là cần người ta mới đi vay, nên bước đường cùng người đi vay phải đành chấp nhận. Đây là nghịch lý, người dân bị đưa vào thế không thể không mua”, anh L.N. bức xúc.

Đại diện một doanh nghiệp (TP.HCM) chuyên kinh doanh nông sản xuất khẩu cho biết có làm hồ sơ vay vốn tại một ngân hàng lớn và đã được giải ngân một phần, nhưng sau đó ngân hàng bắt phải mua bảo hiểm mới tiếp tục giải ngân phần còn lại.

Theo vị này, dù doanh nghiệp ký hợp đồng vay vốn phục vụ sản xuất và xuất khẩu, nhưng ngân hàng không giải ngân mà ép mua bảo hiểm giá trị lớn. Việc mua bảo hiểm này không liên quan gì đến khoản vay sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

“Việc này là cố tình ép khách hàng, vô lý cho doanh nghiệp và người dân. Sản xuất và xuất khẩu nông sản là chuỗi sản xuất kinh doanh liên quan đến rất nhiều người lao động, nông dân và hỗ trợ phát triển kinh tế đất nước, nhưng ngân hàng chỉ vì lợi nhuận mà ép người dân và doanh nghiệp”, vị này nói.

Không chỉ đi vay mới gặp khổ, nhiều bạn đọc cho biết đã tới ngân hàng gửi khoản tiền tích lũy nhiều năm liền nhưng sau đó bị tư vấn mập mờ và “quẹo” sang tham gia bảo hiểm nhân thọ. Đến 1-2 năm sau, khách hàng mới biết nếu không đóng tiếp phí bảo hiểm thì gần như mất trắng hàng trăm triệu đồng đã đóng ban đầu.

Người dân mất niềm tin vào bảo hiểm

Bộ Tài chính vừa công bố thông tin tổng doanh thu phí bảo hiểm tháng 1-2023 ước đạt 21.358 tỉ đồng, tăng 13,38% so với cùng kỳ năm trước.

Trước đó, năm 2022, theo thông tin từ Hiệp hội Bảo hiểm VN, tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 251.306 tỉ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ. Trong đó, lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ tăng trưởng khoảng 15,33%, bảo hiểm nhân thọ tăng khoảng 15%.

Tuy nhiên, trao đổi với Tuổi Trẻ, một chuyên gia bảo hiểm cảnh báo nếu tình trạng ngân hàng – đại lý bảo hiểm ép khách vay phải mua bảo hiểm không được chấn chỉnh, ngăn chặn sớm thì thị trường bảo hiểm sẽ gặp khó khăn.

Bởi mục đích người dân mua bảo hiểm là được bảo vệ khi có ốm đau hoặc khi tai nạn xảy ra. Tuy nhiên, lâu nay nhiều khách hàng của ngân hàng bị ép mua bảo hiểm mà không hề biết hoặc buộc phải mua bảo hiểm để được vay tiền.

“Trong khi phải đi vay tiền để làm ăn, để xây nhà…, người dân lại phải cõng thêm một khoản tiền để mua bảo hiểm nữa. Rõ ràng bản chất của sản phẩm bảo hiểm bị bóp méo. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến người dân mất niềm tin về sản phẩm bảo hiểm” – vị này khuyến cáo.

L.THANH