TĐH: Bài thơ này đẹp, và có vẻ nhuộm tư tưởng Phật gia, mọi sự đều là ảo ảnh, hay tư tưởng Trang tử, không biết chắc điều gì ở đời thật hay mộng.
Hay, có gì trường tồn trong cõi phù du này?
Nhưng nói gì thì nói, bài thơ này vẫn như là một câu đố chờ lời giải. Mời các bạn giải dùm.
Hoa phi hoa
Hoa phi hoa
Vụ phi vụ
Dạ bán lai
Thiên minh khứ
Lai như xuân mộng kỷ đa thời
Khứ tự triêu vân vô mịch xứ
(Bạch Cư Dị)
Hoa chẳng hoa
Hoa chẳng hoa
Sương chẳng sương
Nửa đêm tới
Trời sáng rời
Tới như mơ xuân nhiều khi nhỏ
Rời tựa mây cao chẳng tìm nơi
(TĐH dịch
Jan. 24 2019
Stafford, VA, USA)
Bài này được dịch lại, sau khi nghe bản nhạc Hoa Phi Hoa bằng tiếng Trung trên Youtube, để hợp với điệu hát: https://www.youtube.com/watch?v=sVTcZiWGDgU
HOA CHẲNG LÀ HOA
Hoa chẳng hoa
Sương chẳng sương
Đêm ghé chơi
Mai lại đi
Lưu như giấc mơ tràn ý Xuân
Đi như mây sớm làm sao tìm.
Mạc Đình.2024.
LikeLike
Nhân bài từ phẩm hoa phi hoa của Bạch Cư Dị, mình có làm bài thơ này, xin các bạn cho ý kiến ạ:
YÊU MÀ CHI
Chàng là sương
Thiếp là hoa
Trăng thu sáng
Gió thu ca
Hữu duyên trong chốc lát
Để rồi lại chia xa.
Thương mà chi
Nhớ mà chi
Không mừng đến
Chẳng buồn đi
Sầu mong tim tan nát
Bên nhau được mấy khi.
Tình là dây
Duyên là tơ
Xuân tìm đến
Đông bơ vơ
Yêu đương dù say đắm
Thời gian sẽ phai mờ.
Mạc Đình. 04/2024.
LikeLike
Cảm ơn anh Mạc Đình chia sẻ.
Hoành
LikeLike
Là hoa chăng
Là mây chăng
Nửa đêm đến
Sáng lại đi
Đến nhanh như giấc mộng Xuân thì
Đi như mây khói chẳng ghi dấu tìm.
LikeLike
“Tới như mơ xuân nhiều khi nhỏ” là sao ạ ? Anh dịch “kỉ đa thời” là nhiều khi nhỏ ??? nghe không ổn , xin lỗi nhé !
Còn bài dịch của họ Liêu , từ “Em” nghe cũng hay đấy chứ . “Em” không cần là người ( mặc dù cũng có thể hiểu là người nếu muốn , không bắt buộc ) cũng có thể là “tình yêu” đâu có gì là sai , tùy vào tâm trạng mỗi người khi dịch một bài thơ . Không nên áp đảo tư tưởng cứng ngắt lên những người dịch thơ khác . Làm sao anh biết được họ Bạch kia không nói về tình yêu khi viết bài thơ đó ? Chỉ vì ông ta không có “Em” trong bài thơ ? Em không được hiểu ngầm sao ? Và cuối cùng Trang tử và Phật giáo khác nhau nhé . Xin cám ơn .
LikeLike
Anh nghĩ là em nói đúng ý bài thơ, Hòa. Anh có cảm tưởng đây là tư tưởng Phật gia, mặc dù nó phảng phất tư tưởng Lão Trang. Điều này rất dễ hiểu vì Lão, Phật và Khổng đều có ảnh hưởng ở Trung Quốc, cũng như ở VN. Hơn nữa tư tường Lão gia có một số điểm tương đồng với tư tưởng Phật gia.
Hoa chẳng là hoa, sương chẳng là sương, nghĩa là nó vậy mà không vậy, nó không vậy mà vậy. Nó là hoa nhưng chẳng là hoa, chẳng là hoa mà là hoa. Bát Nhã Tâm Kinh nói là “sắc bất dị không, không bất dị sắc; sắc tức thị không, không tức thị sắc.”
Dùng ngôn ngữ Kinh Kim Cang thì nó là mộng nguyễn bào ảnh – mộng ảo bọt bóng.
“Nửa đêm tới, trời sáng rời” có vẻ như còn tối tăm, si mê, thì còn thấy; tỉnh ra, ngộ ra thì không còn thấy – tức là chỉ thấy Không.
Mọi sự đến đi chẳng biết được, vì mọi sự là vô thường, “tới như mơ xuân nhiều khi nhỏ” có vẻ như đến thì bất ngờ, có thể ồ ạt, và không lâu, và chỉ là mơ (ảo). Và “rời như mây cao chẳng tìm nơi”, đi thì cũng chẳng biết đi đâu, như mây bay trên không chẳng biết về đâu. Đó là trở về Không.
Anh có cảm tưởng là vậy.
Metta,
A. Hoành
LikeLike
Cảm ơn Vivian. Mình có thấy bản dịch này trước đây. Mình không có thói quen phê bình bài dịch của người khác, nhưng bài dịch này của LQN làm bình rất bực mình hộ thi tiên Bạch Cư Dị. Bài nguyên thủy chẳng có em nào hết. Cho một em vào đó phá hết bao nhiêu triết lý rộng rãi tác giả muốn chuyển tải, và biến nó thành bài thơ tình của học trò làm thơ.
LikeLiked by 1 person
Bản dịch của Liêu Quốc Nhĩ
Gửi bởi karizebato ngày 12/04/2009 20:17
Chẳng phải là hoa, chẳng phải sương
Nửa khuya em đến, sáng em về
Đến như giấc mộng xuân không đợi
Đi tựa mây trời không định nơi
LikeLike
Hoa không phải hoa mà chỉ tạm gọi là hoa, sương chẳng phải sương chỉ tạm gọi là sương. Từ hoa, sương cho đến tam thiên đại thiên đều chỉ là một hợp tướng duyên hợp, hiện hữu nhưng không thật có. Hoa và sương không đến cũng không đi, không từ nơi nào lại mà cũng không đi về đâu. Trong Hoa có sương, trong sương có hoa, có cả thế giới trong sương và hoa… bèn là chẳng có thể nói được.
Vài suy nghĩ của em dựa trên tinh thần kinh Kim Cang. Mong anh chỉ bảo em thêm ạ.
LikeLike