Chào các bạn,

Ở Buôn Làng, mỗi gia đình được xã chia cho một số đất ruộng, theo như số đất họ đã phát hoang được khi họ mới đến định cư lập nghiệp. Tính chung mỗi gia đình được khoảng ba hoặc bốn sào ruộng, và ở vùng này mỗi năm anh em Buôn Làng làm hai vụ lúa: Vụ mùa lúa chính chủ yếu nhờ vào thời tiết nắng mưa của trời đất, và vụ mùa lúa đông xuân nhờ vào nước xả ở các đập.

Hiện tại, đa số các gia đình trong Buôn Làng đang gặt vụ mùa lúa đông xuân, gặt lúa theo kiểu đổi công rất vui! Và gặt lúa theo kiểu đổi công này anh em Buôn Làng mới học làm theo kiểu làm của người Kinh mấy năm gần đây. Trước kia ruộng lúa nhà ai chín thì nhà người ấy tự gặt, vì vậy có nhiều nhà lúa chín gặt không kịp nên hư hết, do lúa chín rục hoặc bị úng nước vì trời mưa trở lại. Từ khi anh em Buôn Làng biết làm đổi công, việc thu hoạch lúa của mỗi gia đình được nhanh hơn nên lúa không bị hư, và công việc gặt hái trên những cánh đồng ruộng cũng vui hơn.

Sáng nay, anh em Buôn Làng tập trung gặt đám ruộng lúa gần nhà mình nên mình cũng ra xem. Đến nơi, nhìn xuống đám ruộng mình thấy thật phấn khởi, mừng cho anh em Buôn Làng mình đã bắt đầu biết làm ăn, vì ngoài kiểu học cách làm đổi công theo kiểu của người Kinh mình còn thấy có một máy truốt lúa và một máy gặt lúa.

Lúc đó, cùng đứng trên bờ bên cạnh mình có bố Luôn. Mình hỏi bố Luôn: Máy truốt lúa và máy gặt lúa là của ai? Bố Luôn cho biết của hai người trong Buôn Làng mình, họ đem đến làm giúp, không phải trả tiền công, nhưng mình đổ dầu cho họ chạy máy. Nhờ hai máy này mà thời gian gặt lúa được rút ngắn lại rất nhiều đó Yăh!

Vừa nói chuyện với bố Luôn, mình vừa quan sát thấy những người gặt lúa hôm đó, không chỉ có người lớn và thanh niên mà còn có một số trẻ em. Mình nói với bố Luôn: Ở đây trẻ em cũng đi làm đổi công hay sao mà Yăh thấy một số em, cầm bao đi sau những người lớn đang gặt đó? Nói xong, mình chỉ cho bố Luôn đám trẻ khoảng bảy, tám em, đang lội bì bõm theo sau những người lớn ở dưới ruộng!

Bố Luôn nhìn theo và nói: Các em đi mót lúa đó Yăh! Đó là những em – con của những gia đình mùa này lúa bị cháy khô, hoặc con của những gia đình có ít đất ruộng hay già yếu, không thể làm ruộng làm rãy được. Buôn Làng mình nghèo nhưng luôn san sẻ cho những người nghèo hơn, bằng cách cho các em mót lúa mặc dầu mình gặt chưa xong!

Bố Luôn chỉ những đám lúa trước đây bị ngập nước nên bây giờ bị đổ rạp xuống nói: Yăh thấy đám lúa ngủ đó không? Máy gặt không gặt được những đám lúa ngủ, nên anh em Buôn Làng mình phải gặt bằng tay, và những người gặt đám lúa ngủ khi nào cũng không gặt hết, họ cố ý để lại một ít để những em đi mót lúa cũng có được một vài bữa no, như người chủ của những đám lúa đang gặt! Người Buôn Làng mình nghèo đói thật, nhưng không bao giờ bỏ mặc những người đồng bào nghèo đói hơn mình!

Matta Xuân Lành