Chào các bạn,

Trong Buôn Làng cuối thôn Năm có một xóm được anh em Buôn Làng gọi là xóm Lý Tiểu Long. Có thể nói đây là xóm nghèo nhất Buôn Làng, đa số nhà cửa là những tấm phên đã mục nát hoặc những tấm bạt rách được dựng lên che chắn nhìn rất xập xệ, chỉ cần một cơn gió mạnh là không phải sập nhà nhưng là bay mất nhà.

Ngày mình mới về nghe tên xóm cũng gợi lên trong mình ít nhiều tò mò, và không lâu sau mình được biết đây là xóm có nhiều thanh niên nam nữ, con cái các gia đình trong xóm hư hỏng do cách sống đua đòi tóc xanh, tóc đỏ, môi son má phấn, được các em nam nữ thanh niên du nhập từ những nơi các em đi làm thuê xa về. Cũng là xóm có nhiều thành phần say xỉn nhất là đám thanh niên, mỗi lần uống rượu vào tưng tưng lên là quậy phá như xiếc, nên anh em Buôn Làng gọi là xóm Lý Tiểu Long. Mới đầu gọi cho vui nhưng gọi lâu dần thành thân quen, bây giờ tên Lý Tiểu Long đã trở thành tên thật của xóm.

Cũng chính vì đua đòi theo nhau quậy phá, các em nhỏ cũng như các em lớn trong xóm rất ít đi học, nếu có đi học cũng không học hết cấp I. Nhìn chung tỉ lệ mù chữ trong xóm Lý Tiểu Long cao nhất trong Buôn Làng, mình so sánh điểm này dựa vào số các em học ở các lớp giáo lý Vào đời III của mình, đây là lớp giáo lý cuối cấp.

Mình ở giáo xứ anh em đồng bào sắc tộc toàn tòng, giáo xứ có qui định nếu các em không có chứng chỉ của lớp giáo lý Vào đời III, các em chưa đủ điều kiện để học giáo lý hôn nhân. Vì vậy gần như nếu trước đây các em bỏ học quậy phá cỡ nào, đến lúc có người yêu muốn lập gia đình các em cũng không thể không có mặt trong lớp giáo lý Vào đời III của mình, kể cả các em đã có con trước hôn nhân muốn hợp thức hóa, muốn chứng hôn theo luật hôn nhân công giáo, các em cũng phải có chứng chỉ lớp giáo lý Vào đời III dù đã có hai hoặc ba người con. Học sinh của mình vào lớp học phải có bút vở, nếu không mình mời ra khỏi lớp trừ trường hợp em không biết chữ, và hầu hết là các em ở xóm Lý Tiểu Long.

Học giáo lý Vào đời III năm nay của mình có ba em không biết chữ, một em nữ là em Nhéh, hai em nam là em Khanh và em Tani. Cả ba đều ở xóm Lý Tiểu Long. Cuối giờ giáo lý mình nói với các em trong lớp:

– “Yăh về Buôn Làng ba năm thấy rất nhiều thanh niên và người lớn không biết chữ, Yăh đã xin Bok năm nay mở lớp xóa mù vào buổi tối, hy vọng các em không biết chữ trong lớp mình sẽ đi học. Được không em Khanh?”

– “Được chớ! Trước đây Bok mở lớp xóa mù mình ngại không đi học vì thấy mình quá lớn. Bây giờ lớn hơn đi học với những bạn biết chữ, mình mắc cỡ và mặc cảm yếu kém với các bạn mỗi khi Yăh hỏi và trả lời mình không biết chữ! Mình sẽ đi học lại tuy bây giờ mình đã già thêm.”

Matta Xuân Lành