SGTT.VN – Các nhà khoa học môi trường vừa gửi đến Quốc hội bản kiến nghị xem xét lại toàn bộ hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Theo họ, những vấn đề phát sinh khi có thủy điện có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường không chỉ cho hệ sinh thái vườn quốc gia Cát Tiên, đời sống văn hóa, tập tục của nhiều dân tộc mà còn cho nguồn nước sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp của hàng chục triệu người phía dưới hạ nguồn.

Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A sẽ bức tử rừng Cát Tiên.

Tiến sĩ Vũ Ngọc Long, viện phó viện Sinh học nhiệt đới, một trong những người ký tên vào bản kiến nghị, nói các nhà học đưa ra các luận cứ khoa học về tính được, mất của thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, đề nghị Quốc hội xem xét. “Tuy nhiên, nếu biểu quyết thì tôi và nhiều nhà khoa học khác sẽ nói không làm thủy điện trên sông Đồng Nai nữa, vì mật độ thủy điện ở đây đã quá dày đặc rồi, cộng thêm cái mất do thủy điện nhiều hơn cái được”.

Tiến sĩ Lê Anh Tuấn, viện nghiên cứu Biến đổi khí hậu đại học Cần Thơ cũng khẳng định: “Tôi phản đối xây thủy điện trên sông Đồng Nai!”. Ý kiến này của ông Tuấn dựa trên một kết quả nghiên cứu công phu về các tác hại của thủy điện đối với môi trường, dân sinh…

Theo các nhà khoa học, căn cứ để kiến nghị là dựa vào nghị quyết của Quốc hội số 49/2010/QH 12 và điều 7 Luật đa dạng sinh học số 20/2008/QH 12. Theo đó, tại điều 3 trong nghị quyết Quốc hội số 49/2010/QH 12 ngày 19.6.2010 đã nói tiêu chí về dự án, công trình quan trọng quốc gia đầu tư tại Việt Nam phải trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư: “… Dự án, công trình sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, khu bảo vệ cảnh quan, khu rừng nghiên cứu, thực nghiệm khoa học từ 50ha trở lên; rừng phòng hộ đầu nguồn từ 50ha trở lên”. Trong khi đó, hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A dự kiến chiếm dụng 372,2ha đất rừng, trong đó 136,98ha thuộc vườn quốc gia Cát Tiên, nên phải được Quốc hội có quyết định chủ trương trước.

Ngày 22.7.2011, tại cuộc họp báo thường kỳ, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng khẳng định: đã kiến nghị các cơ quan chức năng về tác động của thủy điện trên sông Đồng Nai và đề nghị dừng lại dự án.

Ngoài ra theo điều 7 Luật đa dạng sinh học số 20/2008/QH 12 ngày 13.11.2008 quy định: “Những hành vi bị nghiêm cấm về đa dạng sinh học” chỉ rõ việc nghiêm cấm “…Xây dựng công trình, nhà ở trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn…”. Do đó không nên cho triển khai hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A vì chúng nằm trong vườn quốc gia Cát Tiên.

Trước đó, trao đổi với phóng viên Sài Gòn Tiếp Thị, ông Lê Hoài Nam, cục phó cục Thẩm định và đánh giá tác động môi trường, thuộc bộ Tài nguyên và môi trường, cũng khẳng định: “Ngay từ đầu, báo cáo đánh giá tác động môi trường hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A đã không đủ điều kiện để thẩm định, vượt ngưỡng cho phép nên chúng tôi đã trả lại hồ sơ và đề nghị đưa hai dự án này ra lấy ý kiến của Quốc hội. Quốc hội phải đồng ý thì chúng tôi mới thẩm định”.

Ngày 21.7.2011, bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng khi được hỏi “ông có ý kiến gì khi các doanh nghiệp cứ lao vào rừng đặc dụng xây đập, lập dự án thuỷ điện như trường hợp dự án Đồng Nai 6 và 6A?”, đã trả lời: “Quan điểm trước sau như một của bộ Công thương là thuỷ điện không được đụng tới rừng đặc dụng, vườn quốc gia, trừ trường hợp là công trình quan trọng quốc gia, có ý kiến về mặt chủ trương của Quốc hội buộc phải xem xét thì lúc đó sẽ tính”.

Ngày 22.7.2011, tại cuộc họp báo thường kỳ, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng khẳng định: đã kiến nghị các cơ quan chức năng về tác động của thủy điện trên sông Đồng Nai và đề nghị dừng lại dự án. Theo một cán bộ cao cấp của tỉnh, phải bảo vệ rừng và di tích thay vì thủy điện thì mới phát triển bền vững được

Trước đó, tháng 11.2010, UBND TP.HCM đã có văn bản gửi đến Thủ tướng Chính phủ, bộ Công thương kiến nghị điều chỉnh quy hoạch, hạn chế tối đa việc xây dựng các dự án thuỷ điện trên sông Đồng Nai. Theo UBND TP.HCM, việc xây dựng nhiều công trình thuỷ điện trên đầu nguồn sông Đồng Nai đã và đang tác động lớn đến môi trường sinh thái lưu vực sông Đồng Nai, như nguồn nước bị ô nhiễm, làm suy giảm diện tích rừng do việc phá rừng đầu nguồn để lấy mặt bằng xây dựng thi công công trình thuỷ điện, cũng như quá trình tích nước, xả nước trong quá trình vận hành nhà máy là nguyên nhân gây ra lũ lớn trong mùa mưa bão. Do đó có thể gây tác động không tốt hoặc cạn kiệt nước trong vùng khô hạn cho vùng hạ lưu, khiến nước sinh hoạt, sản xuất thiếu trầm trọng.

Ngày 18.8, phóng viên Sài Gòn Tiếp Thị cũng đã liên lạc với nhiều nhà khoa học không chỉ thuộc lĩnh vực môi trường mà còn cả dân tộc học, khảo cổ học, lịch sử học, văn hóa học,… để ghi nhận các ý kiến thì đều nhận được câu trả lời dứt khoát: “Nên dừng hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A!”.

Mai Quốc Ấn