TĐH: Bài thơ này đẹp, và có vẻ nhuộm tư tưởng Phật gia, mọi sự đều là ảo ảnh, hay tư tưởng Trang tử, không biết chắc điều gì ở đời thật hay mộng.
Hay, có gì trường tồn trong cõi phù du này?
Nhưng nói gì thì nói, bài thơ này vẫn như là một câu đố chờ lời giải. Mời các bạn giải dùm. Continue reading Hoa phi hoa – Bạch Cư Dị
TĐH: Ngày xưa được tấn cung cũng thường là bản án chung thân. Nội cung có hằng ngàn mỹ nữ. Nhiều người được tấn cung, và sống già trong đó đến hết đời, chẳng hề gặp được vua, hay người đàn ông nào, ngoại trừ thái giám.
Liễu ảnh sâm si yểm họa lâu
Hiểu oanh đề tống mãn cung sầu
Niên niên hoa lạc vô nhân kiến
Không trục xuân tuyền xuất ngự câu
(Tư Mã Lễ) Continue reading Cung oán – Tư Mã Lễ
Trong bối cảnh thành Trường An chìm trong cơn tao loạn thì nhà thơ Trương Kế, một đại quan tiến sĩ Ngự Sử đài, chẳng kịp theo đoàn hộ giá vương tôn lánh nạn mà đành lưu lạc xuống tận miền Giang Nam trên chiếc thuyền phiêu bạt. Một đêm ghé bến Phong Kiều, động mối u hoài chất chứa, gợi cảm cùng ngoại cảnh thê lương, bức xúc viết nên bài thơ tuyệt diệu, vượt qua cả không gian và thời gian, lưu truyền hậu thế (theo thi viện)
Phong Kiều dạ bạc
Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hoả đối sầu miên
Cô Tô thành ngoại Hàn San Tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Trương Kế, năm 756
Đậu đêm bến Phong Kiều *
Trăng lặn quạ kêu trời đầy sương
Phong sông lửa chài giấc sầu thương
Cô Tô thành, Hàn San chùa cổ **
Đêm chuông vọng thuyền khách tha hương
TĐH dịch
Feb. 7, 2019 (mồng ba tết Kỷ Hợi)
Stafford, VA, USA
Chú thích:
(*) Phong Kiều là Cầu Phong. Phong (maple) thường mọc thành rừng hay cụm, vì hạt rơi xuống mọc cây con rất dễ. Lá cây phong đổi từ màu xanh sang màu đỏ thẫm, rất đẹp trong mùa thu, trước khi rụng. Cầu Phong có lẽ ở bên rừng phong hay bãi phong.
(**) Cô Tô là tên cũ của thành phố Tô Châu, thuộc tỉnh Giang Tô, Trung quốc. Ngày nay Cô Tô là một khu thị tứ của thành phố Tô Châu.
Hàn San Tự (Chùa Hàn San) là tên một ngôi chùa cổ nằm ở phía tây Tô Châu, được xây vào năm Thiên Giám (502-519) đời Lương Vũ Đế, đến năm Trinh Quán (627-649) đời Đường Thái Tông được gọi là Hàn San Tự để tưởng nhớ nhà sư Hàn San cuồng sĩ đã tu ở đây. Trong chùa có tranh tượng hai nhà sư nổi tiếng Hàn San, Thập Đắc.
Hoàng Hạc lâu (黄鶴樓) (Lầu Hạc Vàng) là một ngôi tháp lịch sử, được cất trên vực đá Hoàng Hạc của núi Xà Sơn bên bờ sông Dương Tử, thuộc thành phố Vũ Hán tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Hoàng Hạc Lâu được xem là một trong bốn tứ đại danh tháp của Trung Quốc và là ngôi lầu nổi tiếng được các thi nhân ca tụng.
Lầu Hạc Vàng đầu tiên được xây dựng ở trên ghềnh đá Hoàng Hạc thuộc huyện Vũ Xương tỉnh Hồ Bắc vào năm Hoàng Vũ thứ 2 đời nhà Ngô thời Tam Quốc (223 Tây Lịch). Đến nay (2019) suốt 1796 năm đã có 12 lần bị thiêu hủy, 12 lần xây cất lại, mỗi lần lại cao hơn và có nhiều tầng hơn. Continue reading Hoàng Hạc Lâu – Thôi Hiệu
Tĩnh dạ tứ
Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương
Lý Bạch
Đêm lặng
Trước giường ánh trăng sáng
Ngỡ là đất có sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ quê hương
TĐH dịch
Feb 5, 2019 (Mồng 1 Tết Kỷ Hợi)
Stafford, VA, USA
Em qua phố chiều nay
Gió khẽ lay hàng cây
Mai vàng rung nhè nhẹ
Tóc dài bối rối bay
Đàn chim kêu ríu rít
Áo đỏ thắm đường mây
Trời xuân như hớn hở
Em bước như chẳng hay
TĐH
Feb. 4, 2019 (ngày cuối năm Mậu Tuất)
Stafford, VA, USA
Chào các bạn,
Mùa xuân là mùa trùng phùng hội ngộ, bởi vì ai ai dù ở xa đâu cũng thường về quê ăn tết, gặp lại cảnh cũ người xưa. Nhưng cũng rất thường khi, người ta chỉ gặp lại ký ức, vì ký ức cũng về với mùa xuân.
Gửi đến các bạn, ba bài thơ xuân đọc tết. Các bài này viết lâu rồi, giờ mang ra chỉnh lại.
Mến,
Hoành
_____________
Đào mai điểm chấm khắp phố phường
Lụa vàng tóc gió qua Hồ Gươm
Thấy em một quãng xa xưa đó
Nay đến Hồ Gươm vẫn vấn vương
Đả khởi hoàng oanh nhi,
Mạc giao chi thượng đề.
Đề thì kinh thiếp mộng,
Bất đắc đáo Liêu Tê (Tây).
(Kim Xương Tự) Continue reading Xuân oán – Kim Xương Tự
TĐH: Làm quan xa nhà, và chẳng thích làm quan.
Khúc giang kỳ 1
Nhất phiến hoa phi giảm khước xuân
Phong phiêu vạn điểm chính sầu nhân
Thả khan dục tận hoa kinh nhãn
Mạc yếm thương đa tửu nhập thần
Giang thượng tiểu đường sào phí thuý
Uyển biên cao trủng ngoạ kỳ lân
Tế suy vật lý tu hành lạc
Hà dụng phù danh bạn thử thân
Đỗ Phủ (năm 758)
Sông Khúc – 1
Một mảnh hoa bay áng xuân tàn
Gió lay khắp chốn buồn man man
Thử nhìn đến hết hoa rơi rụng
Chẳng ngại hại thân rượu vẫn tràn
Đầu sông nhà nhỏ chim làm tổ
Cạnh vườn ụ đất ngủ vện vàng
Ngẫm nghĩ sự đời thong dong sống
Há để hư danh mãi nặng mang
TĐH dịch
Jan. 19, 2019
Stafford, VA, USA
TĐH: Ngày xuân vạn dặm nhớ nhau
Yên thảo như bích ty,
Tần tang đê lục chi.
Đương quân hoài quy nhật,
Thị thiếp đoạn trường thì.
Xuân phong bất tương thức,
Hà sự nhập la vi?
(Lý Bạch) Continue reading Xuân tứ – Lý Bạch
về Đại Học Văn Khoa Sài Gòn và
cà phê lá me vỉa hè Nguyễn Du
Nắng sáng lá me bay
Cà phê gợn gió lay
Vỉa hè say trò chuyện
Ước mơ dệt suốt ngày
Cà phê vẫn còn say
Lá me xưa vẫn bay
Giờ cùng ôn chuyện cũ
Mắt nhòa thấy cay cay
TĐH
Wen., Jan. 30, 2019 (25 tết Mậu Tuất)
Stafford, VA, USA Continue reading Ngày đó – Those days
TĐH: Xuân ngủ quên, lo hơn là chơi.
Xuân miên bất giác hiểu
Xứ xứ văn đề điểu
Dạ lai phong vũ thanh
Hoa lạc tri đa thiểu
(Mạnh Hạo Nhiên)
Sáng sớm xuân
Ngủ xuân chẳng biết sáng
Nơi nơi chim hót vang
Đêm qua mưa gió đến
Hoa rụng có tan hoang?
(TĐH dịch
Jan. 23, 2019
Stafford, VA, USA)
Xuân giang hoa nguyệt dạ là bài thơ trữ tình nổi tiếng trong lịch sử văn học Trung Quốc. Nhà nghiên cứu văn học đời Thanh Vương Khải Vận khen bài thơ này là “chỉ một thiên tuyệt diệu, đủ xứng đáng là đại gia” (cô thiên hoành tuyệt, cánh vi đại gia); nhà thơ hiện đại Văn Nhất Đa thì ca ngợi rằng bài thơ này là “thơ trong thơ, đỉnh núi trên các đỉnh núi” (thi trung đích thi, đỉnh phong thượng đích đỉnh phong). Theo lời Lưu Kế Tài thì đối với người Nhật Bản hiện đại, hai bài thơ Đường được hâm mộ nhất là Xuân giang hoa nguyệt dạ của Trương Nhược Hư và Trường hận ca của Bạch Cư Dị. Continue reading Xuân giang hoa nguyệt dạ – Trương Nhược Hư
TĐH: Mùa đông xa nhau nhớ người. Xin nhờ chim xanh tới miền hạnh phúc đó hỏi thăm dùm.
Tương kiến thì nan biệt diệc nan
Đông phong vô lực bách hoa tàn
Xuân tàm đáo tử ty phương tận
Lạp cự thành hôi lệ thuỷ can
Hiểu kính đãn sầu vân mấn cải
Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn
Bồng Lai thử khứ vô đa lộ
Thanh điểu ân cần vị thám khan
(Lý Thương Ẩn)
Không tên
Gặp nhau đã khó xa càng khó
Gió đông hiu hắt mọi hoa tàn
Tằm xuân đến chết tơ mới hết
Nến cháy thành tro nước mắt khan
Soi gương chạnh buồn mây tóc đổi
Thơ đêm chợt lạnh ánh trăng tan
Bồng Lai đường đến không nhiều lối
Chim xanh xin giúp hỏi bình an
(TĐH dịch
Jan. 20, 2019
Stafford, VA, USA)
TĐH: Mùa xuân khóc tuổi xuân. Câu cuối bài này có từ “tận nhật”, có nghĩa là “ngày hết.” Đa số dịch giả cho rằng đó có nghĩa là cuối ngày, tức suốt ngày. Có người dùng “suốt ngày”, có người bỏ luôn vì thấy nó không quan trọng cho bài thơ. Thế thì rất oan cho Bạch Cư Dị, người được coi như đứng hàng đầu trong thơ Đường. Bài thơ chỉ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, mà câu cuối (câu quan trọng nhất) lại có đến 2 chữ dư, không cần thiết, thì chẳng thể nói đây là thơ của “thi tiên” (tiên thơ) được. Continue reading Thương xuân khúc – Bạch Cư Dị
Đọt Chuối Non 