Chào các bạn,

Bài này mình dành cho (và phù hợp) với những bạn sinh viên, hay các bạn mới ra trường. Gần đây tình cờ mình có cơ hội giúp và hỗ trợ một số bạn trong khi nộp đơn tìm học bổng, xin việc bằng viết đọc và góp ý cho hồ sơ và thư xin học bổng hay xin việc. Có các bạn quan tâm đến những ngành học hay vị trí như là quản lý nhân lực, quản trị kinh doanh MBA, nói chung liên quan đến quản lý…

Có bạn nhờ mình giúp cho đọc đơn xin học ngành Quản lý nhân lực – Human resource management – HRM. Đây là ngành học khác với những gì bạn đang học liên quan đến tính toán, tài chính và các con số.

Viết tốt là một phần yêu cầu bắt buộc cho các bạn muốn học xin học bổng và làm việc trong môi trường quốc tế, đặc biệt là các trường ở Mỹ. Hồ sơ của bạn rất tốt, viết tốt, mình không có comment gì về điều này, có một điều mình cảm thấy thiếu và mình nói với bạn:

Mình thấy trong phần viết của bạn thiếu một chút gì đó để người đọc biết bạn là ai. Mình biết bạn nhưng người đọc không biết bạn là ai, và họ sẽ khó nhìn thấy bạn đặt mình trong quan hệ như thế nào về HR. Mình hỏi và chia sẻ với bạn:

Bạn thích điểm gì trong HR? Là quản lý, là control con người trong team hay là để có tương tác – interaction, để làm việc nhóm – teamwork trong mối liên hệ con người để hiểu con người hơn? Bạn muốn học và làm HR giỏi là để có thêm bạn, để hiểu bạn mình, đồng nghiệp hơn, để hỗ trợ nhau phát triển hay chỉ để quản lý con người thông thường bằng các công cụ hành chính?

Làm HR giỏi là những sự nhạy cảm trong liên hệ con người – interpersonal. Điều này cao hơn, sâu sắc hơn là những kỹ năng quản lý bình thường, bạn có cảm thấy mình có điều này so với những người khác? Nếu bạn có điều đó thì bạn sẽ là ứng viên – applicant – khác biệt và nổi bật so với người khác. Mình không học HR nhưng mình biết mình có khả năng làm HR tốt.

Và mình có gợi ý cho bạn đọc thêm rất nhiều các bài về kỹ năng  (ở cột bên trái ĐCN). Và hy vọng với thời gian, kinh nghiệm và sự tĩnh lặng bạn sẽ nhận ra.

Bạn mình nói:

– “Em đọc lại email của chị vài lần nhưng em chưa hiểu ý chị. Nhiều người nói với em là em có khả năng giao tiếp tốt làm việc liên quan đến con người hơn là những thứ liên quan đến tính toán khô khan như em đang học. Hơn nữa, em muốn sau này mở công ty riêng và làm việc trong môi trường quốc tế nên phải có kiến thức sâu và rộng và đặc biệt là con người.”

Mình nói với bạn:

Mình muốn bạn tự biết bản thân và cảm thấy mình thực sự muốn điều gì, yêu thích đam mê điều gì để theo học và làm. Mình chưa muốn nghe những gì người khác nói về bạn thế nào. Có kiến thức sâu rộng là tốt nhưng nếu sau này bạn thực sự muốn mở công ty thì bạn sẽ learning by doing, tức là học bằng cách làm về tất cả mọi điều liên quan đến công việc đó, trong đó có HR. Master về MBA, hay PhD về HR không phải là điều kiện tiên quyết để có thể mở và điều hành một công ty. Điều bạn cần là tinh thần khởi nghiệp. Bạn có thể thuê, mời các MBA hay những người có kinh nghiệm HR làm cùng mình.

Điều này mình trải nghiệm khi có dịp làm việc với nhiều bạn trẻ. Có nhiều bạn năng lực tốt, làm một mình rất tốt nhưng không hiểu liên hệ về con người trong teamwork nên khó làm được trong một team.

Mình đã và đang làm việc với nhiều bạn ở các tổ chức và công ty, những người chưa hề học qua một trường lớp kỹ năng hay là bằng cấp gì về HR hay PR – quan hệ công chúng nhưng làm HR và hiểu và làm trong liên hệ con người cực tốt. Đó là những người có khả năng đi dạy lại người khác bằng chính công việc và thực hành trong cuộc sống của mình chứ không phải do có bằng cấp về HR hay PR.

Hồi mình còn là học sinh, sinh viên mình hầu như không đọc các loại sách kỹ năng như là bí kíp dạy kỹ năng như là quản lý, lãnh đạo hay quan hệ công chúng. Một là mình thích đọc truyện các loại, tiểu thuyết và các loại sách tìm hiểu nhiều vấn đề văn hóa, lịch sử xã hội về thế giới hơn. Mình thường hay nói đùa với bạn mình, hay bạn mình cũng trêu mình là mình chỉ muốn cứu thế giới – save the world – và đúng là như thế.

Và ngành học của mình thì phải làm và thực nghiệm, và thực nghiệm và thực hành nó sẽ tạo thành kỹ năng. Điều này nhiều bạn biết rồi. Học và làm việc trong mấy ngành về khoa học thực nghiệm và kỹ thuật mà không có thực hành trong lab hoặc thực tế thì sẽ là thảm họa. Thậm chí trong lab thôi, nếu không cẩn thận sai 1 ly đi cả nghìn dặm và tốn rất nhiều công sức tiền của. Chẳng có một kỹ năng nào mà mình có được bằng cách ngồi đọc sách hay thậm chí đọc cả nghìn cuốn sách.

(Một lý do nữa mình có một cái duyên và may mắn là biết ĐCN trong năm cuối của đại học nên mình không bị lạc vào rừng rậm của các thể loại sách dạy kỹ năng.)

Và điều này cũng đúng trong “kỹ năng quản lý con người”, kỹ năng có được không thể bằng đọc sách. Mà mình có “kỹ năng” bằng việc thực hành, rèn luyện, quan sát chỉnh sửa bản thân khiêm tốn và thành thật hơn trong khi làm việc và trong khi liên với con người. Dù cho đó là khi làm việc một team hay trong tất cả các mối quan hệ, liên hệ về con người mà mình có.

Mình muốn chia sẻ đặc biệt với các bạn sinh viên trẻ, đọc và tập theo các kỹ năng là điều tốt nhưng chỉ có sự thành thật là điều mà người khác sẽ cảm nhận được trong liên hệ con người của bạn. Bạn có thể dùng kỹ năng nhưng nếu không thành thật thì không khó cho người không có kỹ năng gì nhưng cực kỳ thành thật để cảm nhận được kỹ năng đó của mình sâu sắc đến đâu. Đó là kỹ năng thật lòng hay chỉ là kỹ năng chiếu lệ.

Kỹ năng trong liên hệ con người, hay quản lý con người bậc nhất là sẽ không phải sử dụng kỹ năng nào cả mà có được đó là từ sự thành thật, trung thực, tỉ mỉ, cẩn thận trong liên hệ con người. Và đây là một sự thực hành, trong cách làm việc, cách sống hàng ngày trong mọi việc từ chính con người và trái tim của mình.

Chúc các bạn hiểu và thực hành tốt về liên hệ con người.

Thu Hằng