Chào các bạn,

Lâu rồi mình mới gặp lại mẹ Thoại. Mẹ Thoại ở thôn Một trên bốn mươi tuổi, người nhỏ nhắn duyên dáng, có dáng vẻ bên ngoài gọn gàng sạch sẽ, nhanh nhẹn và ăn nói nhẹ nhàng. Gia đình mẹ Thoại có bốn người con, bố Thoại đã mất năm năm nay sau một vụ tai nạn xe công nông.

Mẹ Thoại là một trong số những mẹ mình biết ngay từ những ngày đầu mới về, do tính năng nổ nhiệt tình trong những công việc chung cũng như những sinh hoạt của đoàn thể.

Mình để ý thấy trong Buôn Làng gần như các mẹ có chồng đã mất, thường đi đâu cũng đi với nhau. Có lần mình gặp mẹ Thông, mẹ Phút, mẹ Nhang, mẹ Thoại, mẹ Thanh, mẹ Hreng… là những mẹ chồng đã mất đang ngồi nói chuyện với nhau, mình nói lên cảm nghĩ đó với các mẹ, mẹ Phút cười nói: “Đúng đó Yăh! Các mẹ mình có cùng hoàn cảnh dễ chia sẻ và thông cảm với nhau!”.

Đối với những mẹ trong Buôn Làng, mình còn thấy một điều cũng đặc biệt: Gần như các mẹ có chồng đã mất thường ở như vậy làm lụng nuôi con, mặc dầu có những mẹ còn giữ được vẻ duyên dáng và còn rất trẻ, như mẹ Thoại, mẹ Phút, mẹ Thanh… Nhiều lần trong khi nói chuyện mình hỏi nhưng các mẹ chỉ cười không trả lời.

Chiều nay mẹ Thoại đến chơi và giúp mình nhặt một ít rau, mình nói: “Lâu lắm không thấy mẹ Thoại, tưởng mẹ Thoại về Kontum thăm quê.”

Mẹ Thoai nói: “Mẹ chồng mẹ Thoại đau, nằm viện hơn một tháng, mẹ Thoại ở bệnh viện nuôi, hôm nay mẹ đã xuất viện hơn một tuần và đã đi lại ăn uống được bình thường, mẹ Thoại đến chơi thăm các Yăh.”

Mình hỏi: “Mẹ Thoại có đau gì không sao thấy ốm hơn trước nhiều?”.

“Mẹ Thoại không đau gì hết, chắc tại mẹ Thoại già rồi nó như vậy!”.

“Yăh thấy mẹ Thoại còn rất trẻ và duyên dáng, Yăh thắc mắc bố Thoại mất năm năm rồi mẹ Thoại còn trẻ, sao không tìm bố khác? Có phải do tục lệ của người Sêđăng không cho?”

“Mẹ Thoại không muốn, không phải do tục lệ người Sêđăng không cho, nhưng do mẹ Thoại thấy nếu về với nhau trong gia đình có hai ba thứ con, mẹ Thoại sợ có lúc đối xử với các con của các bên không đồng đều! Các con có bên không còn bố, có bên không còn mẹ… Bên nào cũng cần được yêu thương, nhưng có khi nó không nhận được tình thương như bố mẹ nó trước đây yêu thương nó, vì cái bụng mẹ Thoại có khi sẽ không công bằng, mặc dầu mẹ Thoại không muốn như vậy! Hoặc chính nó nhìn, nó nghĩ, nó hiểu theo cách của nó, nó thấy mẹ Thoại không công bằng với nó, do nó không phải là con ruột của mẹ Thoại và nó sẽ đau khổ!

Không phải chỉ một mình mẹ Thoại nghĩ như vậy đâu Yăh, các mẹ kia cũng nghĩ như vậy! Và đó là lý do chính để các mẹ ở như vậy nuôi con nhiều năm nay. Và các con của mẹ Thoại bây giờ đã lớn, hiểu được nhưng hy sinh mẹ Thoại dành cho các con, nên không để mẹ Thoại làm việc nhiều như khi các con còn nhỏ, và hiện tại mẹ Thoại thấy mình hạnh phúc vì đã hy sinh!”.

Matta Xuân Lành