Chào các bạn,
Nhiều chúng ta có một vấn đề rất lớn là ta chẳng yêu công việc của ta một chút nào. Dù ta đã thay đổi công việc nhiều lần, ta cũng không thể yêu thích công việc. Và dù đã cố hỏi trong đầu nhiều lần mình thích việc gì, thì cũng chẳng tìm ra câu trả lời, ngoại trừ một việc duy nhất—có sẵn một tủ vàng và ngồi đó đếm vàng của mình. 🙂 (Nhưng đây cũng chưa chắc là nghề hấp dẫn, vì ban ngày đếm vàng cũng vui, nhưng ban đêm thì không ngủ được vì luôn khơm khớp sợ chúng cướp 🙂 )
Kinh nghiệm cho chúng ta biết là những công việc chúng ta không thích thường là những nghề thiên hạ mơ mà không có—kỹ sư, luật sư, bác sĩ, quan chức—chứ chẳng phải nghề bán vé số hay ăn mày. Cho nên ta không thích công việc vì lý do nào đó, chứ không phải vì bản chất của công việc.
Thế thì các lý do mà ta không thích công việc là gì?
Mình nghĩ các lý do thường xuyên là:
1. Văn hóa:
Văn hóa của ta thường cho rằng làm việc lao tâm lao lực là khổ đau dại dột tham lam. Nhàn là thanh cao, xuất trần xuất thế. Và người khôn thì nói: “Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ, Người khôn người đến chốn lao xao.”
Mời các bạn đọc lại hai bài thơ mà ai trong chúng ta cũng bị học thời còn bé: Chữ Nhàn của Nguyễn Công Trứ, và Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Chữ Nhàn
(Nguyễn Công Trứ)
Thị tại môn tiền náo
Nguyệt lai môn hạ nhàn.
So lao tâm lao lực cũng một đàn,
Người trần thế muốn nhàn sao được
Nên phải giữ lấy nhàn làm trước
Dẩu trời cho có tiếc cũng xin nài
Cuộc nhân sinh chừng bảy tám chín mười mươi
Mười lăm trẻ, năm mươi già không kể
Thoát sinh ra thì đà khóc chóe
Trần có vui sao chẳng cười khì
Khi hỷ lạc, khi ái ố, lúc sầu bi
Chứa chi lắm một bầu nhân dục
Tri túc tiện túc, đãi túc, hà thời túc,
Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn, hà thời nhàn
Cầm kỳ thi tửu với giang sơn
Dễ mấy kẻ xuất trần xuất thế
Ngã kim nhật tại tọa chi địa
Cổ chi nhân tằng tiên ngã tọa chi
Ngàn muôn năm âu cũng thế ni
Ai hay hát mà ai hay nghe hát
Sông Xích Bích buông thuyền năm Nhâm Tuất,
Để ông Tô riêng một thú thanh cao
Chữ nhàn là chữ làm sao
Nhàn
(Nguyễn Bỉnh khiêm)
Một mai một cuốc , một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao
(Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Với lòng tôn kính tối cao đối với hai vị tiền nhân và là đại công thần của quốc gia thuở trước, mình nói với các bạn là nếu chúng ta lấy chữ nhàn làm trọng và xem lao động như là tham lam đau khổ, thì cá nhân chúng ta và cả quốc gia chúng ta chỉ có đi ăn mày.
Và nếu bạn đã yêu chữ nhàn, thì bạn có lẽ là sẽ không vui với công việc nào.
Nếu bạn có work ethics cao, xem lao động là việc thờ phượng Chúa, hay lao động là vinh quang, thì có lẽ bạn sẽ dễ yêu thích công việc hơn.
2. Không giỏi teamwork:
Nếu bạn làm trong một team mà không giỏi teamwork, bạn sẽ cảm thấy nằm ngoài hay lẹt đẹt phía sau mãi, và sẽ không thích công việc ở đâu cả.
3. Công việc không thích hợp với cá tính:
Nếu bạn là ngôi sao của mọi liên hoan, lúc nào cũng nói cười vui vẻ với một nhóm người quanh bạn, thì chắc bạn sẽ không vui trong các nghề có ít liên hệ con người, như là kỹ sư hay kế toán.
4. Công ty bạn không có văn hóa phục vụ đời:
Mọi người, nhất là các lãnh đạo công ty, chỉ chú trọng đến tiền, tiền, tiền… không chú trọng đến công ty như là một gia đình, và mục đích của mọi người trong gia đình là phục vụ cuộc đời. Rất khó hứng khởi trong một công ty như thế.
5. Công ty của bạn thiếu đạo đức:
Trốn thuế, gian dối với nhà nước, với khách hàng, hay với nhân viên… Rất khó cảm nhận tốt về con người của mình trong một công ty như thế.
6. Bạn chưa quen hòa hợp mọi người chung quanh:
Nếu giữa bạn và những người trong công ty không khác nhau nhiều về văn hóa và giá trị tinh thần, thì có thể là bạn chưa quen hòa hợp với mọi người. Điều này đi xa hơn sở làm, mà còn có thể mọi nơi có nhiều người.
Vậy thì bạn cần học cách nói chuyện với những người xung quanh bạn và thông hiểu họ.
7. Chưa hiểu mình muốn gì:
Rất nhiều khi ta không biết nghề ta yêu thích là nghề gì. Vậy thì chịu khó đợi cho đến khi ta gặp nghề ta yêu thích. Trong thời gian đó hãy làm việc mà bạn làm giỏi nhất, hoặc việc mà bạn ít ghét nhất.
Công việc cũng chẳng khác tình yêu là bao nhiêu—đôi khi bạn gặp người yêu rất sớm, đôi khi bạn phải qua nhiều người tình mới gặp được người trăm năm; nhưng nếu bạn ghét mọi đàn ông (hay mọi đàn bà) thì có lẽ chẳng thể có được người yêu bao giờ.
Chúc các bạn tìm được việc yêu thích.
Mến,
Hoành
© copyright 2012
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com
Đọt Chuối Non 
Em thấy ngoài các lý do anh nêu ra thì thu nhập từ công việc không cao làm mình không thích công việc, nếu tháng nào làm được tiền nhiều thì vui con it thì héo buồn, mà công việc của em liien quan đến sức khỏe bệnh nhân , nếu khong có Tâm thì rất dễ dính vào tiêu cực,
Mục đích làm ngành Y không phải để kiếm tiền mà để cứu người, giúp người phải không anh?
Mình rất thích coment của Chị Phonglan:” không có công việc nào có vấn đề, mà do mình sử dụng nó như thế nào…, ngẩm ra công việc mình đang thấy chán bỗng thấy lắm cơ hội để giúp người khác nữa, cố gắng làm tốt công việc của mình, người giỏi kỷ năng làm việc thiếu gì cơ hội giúp người khác. Nên việc bây giờ là, phát triển kỹ năng làm việc đến mưc cao nhất thay vì than thở công việc mình chán, hay vì mình thiếu cơ hội giúp ai, suôt ngày tiền, tiền, tiền….”
Khi nào anh có thể chia sẽ tụi em chủ đề PHƯỚC ĐỨC trong nhà Phật. Cam ơn Anh.
LikeLike
Mình thấy comments của bạn Phonglan rất hay. Mình cũng đang cố gắng tìm niềm vui từ chuyên môn được học như bạn đây, nhưng cũng không quên từng ngày vui đắp cho đam mê khác của mình, rồi thới gian sẽ tới.
Có người nói là tuổi lứa tuổi từ 20 đến 30 chủ yếu là để làm cứng cái đầu và sáng con mắt nhìn tương lai, không nên dán mắt vào tiền.
Có người nói là mình cố gắng làm và trao dồi kiến thức để lót đường cho tiền chạy theo chứ đừng chăm chú chạy theo nhặt những đồng tiền đang lăn long lóc.
Cũng có người nói là hãy sống như thể kẻ thù xung quanh mình đã chết hết từ lâu rồi, nghe giống như là sống không thù hằn hay là sống trong thương yêu và chia sẽ. Đôi lúc cũng thích bị người khác lừa gạt để thêm hương vị!
Mình nghe ông già vui tính nói là phần tiền kiếm được từ vai trở xuống thì hạn hữu nhưng phần tiền kiếm được từ cổ trở lên là “vô biên”.
LikeLike
Em nhớ ngày mới thăm ĐCN,anh Hoành có tư vấn cho em là : không có việc nào có vấn đề ,mà do mình sử dụng nó thế nào, thế là em thoát ra cái đống bùng nhùng trong đầu, vẫn với công việc đấy ,vẫn làm như vậy,không cần làm gì khác,chỉ cần thay đổi tư duy làm việc là giải quyết được vấn đề , nghẫm ra, công việc mình đang thấy chán bỗng thấy lắm cơ hội để có thể giúp người khác nữa , ít ra là những người trong công ty,họ cần một sự minh bạch để họ có thể cống hiến công sức của họ cho công ty .Em rất đồng ý với anh Hoành, là cố gắng làm tốt công việc của mình,người giỏi kĩ năng làm việc thiếu gì cơ hội để được giúp người khác .Nên ,việc bây giờ là, phát triển kĩ năng làm việc đến mức cao nhất thay vì than thở công ty mình chán,hay mình không có cơ hội giúp ai vì cái công ty suốt ngày tiền,tiền ,tiền …. 🙂
LikeLike
Mình có “ba phải” khi nghĩ rằng bạn Kim Nguyên nói rất có lý có tình, còn phân tích của anh Hoành thì…đương nhiên là đúng.
Mình nghĩ, bệnh nào thuốc nấy. Trẻ con thì có thuốc cho trẻ con, người già thì có thuốc cho người già, dùng sai thì có hại. Một “ông cụ non” hay một cụ “già mà ham” đều khó coi.
Đương nhiên là ai cũng nên “sống vui, sống khỏe, sống có ích”, trừ khi “lực bất tòng tâm”.
Còn công việc thì nên yêu. Bởi cuộc đời làm bằng thời giờ, mà phần lớn thời giờ là làm việc. Nếu bạn không yêu công việc, bạn có nguy cơ…chán đời.
Hạnh phúc là làm được việc mình yêu thích. Nhưng phải chăng khi “chưa có những gì ta yêu, ta nên yêu những gì ta có”.
Đối với công việc, mình nhớ ai đó có khuyên: “Hăng say và tuần tự”.
LikeLike
Anh Hoành ơi, bài này anh nhớ để vào quyển sách mới anh nhé, nhiều người cần lắm anh ạ, không chỉ ở Việt Nam, em thấy trên thế giới mọi người đều mắc ở việc chọn việc 🙂
LikeLike
Hi Kim Nguyên,
Đương nhiên là làm việc cần những lúc thoải mái, tĩnh lặng. Tức là những lúc nhàn.
Và Nguyễn Công Trứ và Nguyền Bỉnh Khiêm đã là những đại thần và danh tướng, chẳng nhàn một tí nào. Hai vị đã từng làm việc rất mệt.
Nhưng hai bài thơ vẫn tiêu cực 100% và không nên dạy cho học trò ngày nay như học là cách sống gương mẫu của tiền nhân ta nên bắt chước.
Nguyến Công Trừ cho rằng đời là buồn khổ:
Thoát sinh ra thì đà khóc chóe
Trần có vui sao chẳng cười khì
và lao động là việc của một “đàn” không đáng trọng chút nào:
So lao tâm lao lực cũng một đàn,
Người trần thế muốn nhàn sao được
Chỉ có các bậc xuất trần xuất thế mới biết nhàn, với cầm kỳ thi tửu (đàn, cờ, thơ, rượu) mới là đáng nói.
Cầm kỳ thi tửu với giang sơn
Dễ mấy kẻ xuất trần xuất thế
Và Nguyễn Bỉnh Kiêm thì không đến nỗi tiêu cực như thế nhưng đó là cái nhàn của đại tư bản, sống bình thản ưống rượu hàng ngày. Chẳng ai có thể nhàn kiểu đó trừ người có tiền.
Một mai một cuốc một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao
Nhưng điều chính không phải là các điểm trên, mà là chúng ta dùng hai bài thơ này trong học đường ngày nay để dạy các em thích nhàn, coi thường giá trị của lao dộng. Và sẽ làm chúng ta nghèo đói mãi nếu sống với kiểu nhàn đó.
Nếu học hai bài thơ này để phân tích và phê phán thì còn được. Nhưng thực tế là con em chúng ta đang được dạy để ca tụng lối tư duy đó, như đó là một cách sống kiểu mẫu.
Nếu nói về công dân giáo dục, thì rất tai hại cho đất nước.
Dĩ nhiên vào thời các cụ, có thể hai bài thơ đó không sao. Nhưng hai bài thơ này ngày nay rất có sao cho việc phát triển con người và đất nước.
LikeLike
Thu ăn năng trúc đông ăn giá >>> Chữ “măng” anh Hoành ơi
Mấy tháng nay em như người mất hồn, không làm gì nổi, lửng lơ, bèo dạt mây trôi, không động lực, không mục tiêu gì hết… Có cảm giác chán ghét bản thân nữa.
Chắc em phải đi gặp bác sĩ, em nghi em trầm cảm rồi.
LikeLike
Xin chào vườn chuối!
Rất cảm ơn Chú Hoành vì bài viết này!
Cháu nghĩ chữ “nhàn” đó không phải là sai trái, là lối sống tiêu cực lắm đâu. “Nhàn” không phải là nhàn rỗi, ngồi chơi, không chịu hoạt động, không chịu cống hiến. Theo cháu, chữ “nhàn” ấy có chút liên hệ với tĩnh lặng trong tâm hồn.
Hai vị tiền bối đó thực sự đâu có nhàn rỗi, họ là quan lớn và một mực yêu nước thương dân. Nhưng tình hình triều chính rối ren, vua không trọng dụng người hiền, họ đành “nhàn” vậy. Nhàn, trong trường hợp cùa họ, tuy có chút bất lực nhưng trong thời điểm đó lại thể hiện rõ phẩm chất liêm khiết, không vì danh lợi. Thời nay, chúng ta đâu thể đánh đồng giữa lòng hăng say làm việc và sự ham mê quyền lợi! Yêu công việc ta làm, ta sẽ thể hiện giá trị con người mình qua việc làm đó chứ không chỉ vì tiền lương công việc đó đem đến cho ta.
Mọi người thường bị cuốn vào vòng xoáy công việc, ăn hối hả, uống gấp gáp, làm quần quật , điều đó sẽ dễ biến thành họ cái máy. Chỉ có những giá trị cuộc sống mà ta thở chậm rãi, đi từ từ, lặng lẽ mới cảm nhận ra. Mỗi ngày chỉ có 24 tiếng,quá ít, nhưng nếu ai biết đễ tâm hồn nhàn nhã một chút, thảnh thơi một chút thì cuộc sống sẽ thú vị hơn nhiều!
Mỗi thời mỗi khác. Cháu nhất trí là lao động là vinh quang, sống trọn vẹn nghĩa là phải làm việc và cống hiến hết mình, phải làm việc với lòng nhiệt tình hăng hái nhưng không thể gọi “nhàn” như hai vị trên là “lầm đường lạc lối” được ạ!
LikeLike
Cám ơn anh Hoành,
Nếu theo bài anh viết, thì có thể có 2 nhân tố dẫn đến không yêu công việc: (1) là những nguyên nhân của chính mình, bao gồm mục 1,2,3,6,7 và (2) là những nguyên nhân từ phía công ty, bao gồm mục 4,5.
Như vậy nếu mình thấy nguyên nhân là nhân tố (2) thì hãy bỏ ngay công ty đó để tìm công ty khác, nhưng có thể không thay đổi công việc – ví dụ như kế toán, kỹ sư…. Còn nếu nguyên nhân là do (1) thì thay đổi chính bản thân mình (riêng mục 7 thì còn phải….chờ). Việc thay đổi bản thân mình rất quan trọng, vì nó là nguyên nhân chính dẫn đến ta không thích việc. Vậy là phải học lại bài học từ nhận thức (tại sao mình phải làm việc này? Mình có năng lực thực hiện không? Mình có yêu nghề này không? Mình có cần việc này không?). Rồi đến kỹ năng (giao tiếp – để hòa đồng, teamwork – để lớn lên trong nhóm, đàm phán – để đôi bên cùng có lợi, lãnh đạo – để mọi người làm việc cùng nhau…). và cuối cùng là nghiệp vụ chuyên môn. Còn cái mục 3 của anh thì có 2 cách giải quyết: hoặc bỏ việc, hoặc thay đổi cá tính (điều này là thách thức nhưng vẫn làm được).
Ngoài những nguyên nhân mà anh Hoành nêu, thì còn nhiều nguyên nhân khác nữa, nhưng cũng có thể vài cái trong đó trùng với những điểm lớn của anh. Chế độ đãi ngộ, đặc điểm công việc, điều kiện làm việc, khoảng cách tới công sở, phong cách của lãnh đạo, quy mô tổ chức….
Chúc mọi người luôn có việc và yêu việc.
LikeLike
Mong anh Hoành viết tặng cho tụi em những bài viết như : những yêu tiên trước nhất của lứa tuổi 20, sứ mệnh của lứa tuổi 20 hay từ góc nhìn của anh về độ tuổi 20 tới 30 của mình qua thời gian và trải nghiệm đúc kết được xin anh chia sẽ cho tụi em rằng chúng em cần làm gì, nghĩ gì ở lứa tuổi ấy…………..để không đi lầm đường lạc lối theo bước chân của cha, anh, những bậc thưởng trượng!
em hơi tham vọng khi hỏi anh điều này. em xin lỗi anh trước nhé
chúc cả nhà một ngày yêu.
LikeLike
Dear Anh Hai
Em rất tâm đắc với cái kết của bài, bài hôm nay được Anh Hai kết rất dzí dzỏm mà thực tế làm cho người đọc dễ nhớ và khó quên 😀
Đọc đoạn kết này xong chắc không ai còn muốn không yêu thích công việc cũng như không ai còn dám từ bỏ sự đợi chờ công việc mình yêu thích đến, vì trên cuộc đời này 100% không ai muốn mình sống đơn côi lẻ bóng 😀
Em cảm ơn Anh Hai nhiều chúc Anh Hai luôn may mắn và thành công trong mọi dự tính.
Em M Lành
LikeLike