Đây là chuyến thăm Philippines đầu tiên của ông Sang với tư cách chủ tịch nước
Việt Nam và Philippines vừa ký thỏa thuận tăng cường hợp tác trên Biển Đông nhân chuyến thăm Manila của Chủ tịch Trương Tấn Sang.
Tuy nhiên hai bên nhấn mạnh sự hợp tác này mang tính chất phi quân sự và không phải thỏa thuận giữa hai quân đội.
Ông Sang đang có chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Philippines với tư cách chủ tịch nước Việt Nam từ 26/10-28/10.
Các hãng thông tấn có mặt tại Manila cho hay hai bên cũng đã chia sẻ mong muốn thúc đẩy cách tiếp cận đa phương và dựa vào luật pháp quốc tế cho các tranh chấp ở Biển Đông.
Chính phủ Philippines mời Việt Nam tham gia đầu tư vào 15 lô dầu khí bên ngoài vùng tranh chấp giữa các nước.
Ngay ngày đầu của chuyến đi, Chủ tịch Trương Tấn Sang đã cùng Tổng thống Philippines Benigno Aquino chứng kiến lễ ký kết bốn thỏa thuận, trong đó có văn bản nói về hợp tác song phương trong 13 lĩnh vực bao gồm cả nông nghiệp, năng lượng và công nghệ.
Quan trọng hơn cả là thỏa thuận về chia sẻ thông tin và lập đường dây nóng để xử lý các vấn đề nảy sinh trên biển, như cướp biển, buôn lậu, cứu nạn thiên tai và bảo vệ nguồn lợi biển.
Tổng thống Aquino phát biểu sau khi hội đàm với phía Việt Nam: “Thỏa thuận thiết lập đường dây nóng giữa lực lượng tuần duyên hai bên cũng như tăng cường quan hệ giữa hai nền hải quân đánh dấu tiến bộ đáng kể trong quá trình bảo đảm vùng biển an ninh an toàn hơn trong khu vực”.
Vùng biển hòa bình
Về phần mình, ông Trương Tấn Sang hứa rằng Việt Nam sẽ hết sức ủng hộ đề xuất thiết lập vùng biển Hòa bình, Tự do, Hữu nghị và Hợp tác tại Biển Đông.
Theo ông, đề xuất này sẽ bổ sung hữu hiệu cho bản hướng dẫn thực hiện Tuyên bố chung về cách ứng xử ở Biển Đông mà các nước Asean đã đạt được với Trung Quốc.
Ông chủ tịch được dẫn lời nói: “Chúng ta khẳng định lần nữa tầm quan trọng của việc gìn giữ hòa bình, an ninh, ổn định và tự do hàng hải tại Biển Đông”.
Ông Trương Tấn Sang nói thêm rằng ông hy vọng Asean sẽ đưa ra được bộ quy tắc ứng xử trong thời gian tới.
Quan chức Philippines có mặt tại các cuộc hội đàm nói ông Sang đã trấn an người đồng nhiệm nước chủ nhà, rằng thỏa thuận về sáu nguyên tắc giải quyết bất đồng mà Việt Nam ký với Trung Quốc hồi đầu tháng trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng không đi ngược lại chủ trương đa phương và tuân thủ pháp luật trong giải quyết bất đồng trên biển.
Việt Nam và Philippines hy vọng phát triển hợp tác hàng hải
Nhân chuyến thăm Philippines của Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang, một học giả của Philippines cho rằng hai nước có thể tăng cường hợp tác trong vấn đề Biển Đông.
Giáo sư Aileen SP. Baviera, từ Đại học Philippines, cho BBC biết nhận xét của bà về đề xuất mới đây của chính phủ Philippines nhằm tìm giải pháp cho cuộc tranh chấp.
Giáo sư Aileen SP. Baviera: Đề xuất này mang tính xây dựng vì nó nhấn mạnh giải pháp khu vực có can dự của Asean, dựa trên luật quốc tế và cố gắng làm rõ tính chất cuộc tranh chấp để mở đường cho các nước tìm kiếm giải pháp và tìm hợp tác.
Tuy nhiên, đề xuất thiếu một số yếu tố quan trọng như một chính sách đưa Trung Quốc vào cuộc thảo luận và thiếu hành động về đề xuất Quy tắc Hành xử Asean – Trung Quốc. Ngoài ra, theo tôi, một số nước trong Asean chưa sẵn sàng cho cách tiếp cận trực tiếp như vậy. Các nước sẽ cần được thuyết phục rằng đây là cách làm thực tiễn.
BBC:Gần đây liên tục có nhiều hội thảo liên quan Biển Đông. Giáo sư có nhìn thấy sự gần lại trong quan điểm giữa các học giả, đặc biệt là giữa các nhà nghiên cứu của Philippines và Trung Quốc?
Theo tôi, một điểm chung có thể đạt được là nhìn nhận rằng tranh chấp lãnh thổ liên quan những vấn đề rộng hơn như an ninh hàng hải, lo ngại về môi trường biển (như Trung Quốc đã thừa nhận trong Sách Trắng gần đây về phát triển hòa bình). Vì thế, một hướng có thể theo đuổi là mở rộng cuộc đối thoại để bàn cả về hợp tác hàng hải trong khu vực.
Một số học giả người Hoa (không nhất thiết là làm việc ở Trung Quốc) cũng nói cần phải làm rõ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi quanh điểm này.
“Philippines và Việt Nam cần hợp tác không chỉ để đối phó với Trung Quốc mà còn để hiểu rõ hơn quan tâm và nhìn nhận chiến lược của nhau.”
Giáo sư Aileen SP. Baviera
BBC:‘Đường lưỡi bò’ của Trung Quốc có lẽ là điểm gây tranh cãi nhất. Chính phủ Philippines có đạt được tiến bộ nào để làm rõ vấn đề này?
Đây không phải là vấn đề cho Philippines mà là của Trung Quốc. Họ cần đưa ra một đòi hỏi được định nghĩa hợp lý để có thể làm điểm khởi đầu cho đàm phán và nó cần chứng tỏ mong muốn nghiêm túc giải quyết vấn đề trong hòa bình.
Việt Nam, Philippines và một số nước khác đã bắt đầu giải thích và theo cách nào đó cũng mềm hóa đòi hỏi thể hiện qua luật đường cơ sở của Philippines và hồ sơ thềm lục địa của Việt Nam. Chúng tôi hy vọng Trung Quốc cũng sẽ làm như thế.
BBC:Tại Philippines, giới học giả và những người làm chính sách có nghĩ rằng Việt Nam và Philippines có thể hợp tác thân hơn để đối phó với Trung Quốc?
Philippines và Việt Nam cần hợp tác không chỉ để đối phó với Trung Quốc mà còn để hiểu rõ hơn quan tâm và nhìn nhận chiến lược của nhau.
Là các nước trong Asean, chúng ta cũng cần hợp tác vì một kết quả giúp bảo đảm ổn định lâu dài trong khu vực, sự bền vững của Asean và ngăn chặn đối đầu quân sự có dính đến các cường quốc trong vùng biển chia sẻ chung giữa chúng ta.
Việt Nam đã mua nhiều tàu tuần tra từ Nga
Nga vừa tiếp tục giao hai tàu tuần tra cao tốc lớp Project 10412 Svetlyak cho hải quân Việt Nam, hai tuần sau khi giao hệ thống phòng thủ bờ biển Bastion thứ hai.
Truyền thông Nga cho hay lễ ký văn bản bàn giao hai tàu này đã diễn ra hôm 20/10.
Năm 2002, Nga đã chuyển cho Việt Nam hai chiếc tàu tuần tra lớp Svetlyak khác, phiên bản Project 10410, mà Việt Nam đặt số hiệu là HQ-261 và HQ-263.
Được biết ngoài bốn chiếc trên, Nga cũng đang thực hiện tiếp hai tàu tuần tra nữa để giao cho Việt Nam vào năm tới.
Việc hải quân Việt Nam mua nhiều chiến hạm và hệ thống phòng thủ biển chắc chắn sẽ gây chú ý cho các nước láng giềng, cho dù Việt Nam nhiều lần khẳng định chỉ tăng cường năng lực hải quân vì mục đích hòa bình.
Bộ Quốc phòng cũng nói việc nâng cấp quân đội là phù hợp với tiềm lực kinh tế ngày càng lớn của Việt Nam.
Ngân sách Quốc phòng năm 2011 được nói tăng lên tới 2,6 tỷ đôla, nhưng chưa thấm tháp vảo đâu so với con số 91,5 tỷ đôla của nước láng giềng Trung Quốc.
Đây là mức tăng 70% so với một năm trước đó, và giới quan sát nói con số thực tế có thể gấp đôi.
Đại hội XI Đảng Cộng sản Việt Nam hồi tháng 1/2011 đã đặt cao nhiệm vụ hiện đại hóa quốc phòng và trang bị vũ khí mới cho quân đội, nhất là trong thời gian 5 năm tới.
Phòng thủ biển
Tàu tuần tra cao tốc lớp Svetlyak được trang bị pháo, 8 hỏa tiễn chống hạm và 16 tên lửa phòng không.
Tàu có trọng tải 364 tấn, hoạt động với hệ thống thủy lực gồm ba động cơ diesel tự động, tốc độ tối đa 35 hải lý/giờ.
Hai tuần trước, Nga cũng đã giao hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển Bastion thứ hai cho Việt Nam theo hợp đồng ký từ năm 2005.
Truyền thông Nga cũng loan tin Việt Nam đang tiến hành đàm phán với chính phủ Nga nhằm ký thêm hợp đồng mới để mua thêm hệ thống Bastion, số lượng chưa công bố.
Báo Nga nói hệ thống Bastion là “thành tựu” của công nghiệp sản xuất tên lửa Nga, có khả năng tiêu diệt các loại chiến hạm từ tàu đổ bộ, tàu vận tải yểm trợ, cụm tàu chiến và máy bay thuộc nhóm tấn công, cũng như diệt các mục tiêu hạm tàu đơn lẻ ở cự ly đến 300 km.
Bastion còn có thể bảo vệ một khu vực bờ biển trải dài tới 600 km. Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc, Tân Hoa Xã, đã nhận định Việt Nam sẽ đặt hai hệ thống Bastion này tại bờ biển miền Trung để đối phó với đe dọa trên Biển Đông.
Mới đây, trong chuyến thăm Hà Lan hồi tháng Chín, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã ngỏ ý muốn mua bốn tàu hộ tống lớp Sigma của nước này.
Hải quân Việt Nam đã có 2 tàu hộ tống Gepard, 2 tàu tuần tiễu loại nhẹ BPS – 500, 5 chiếc lớp Petya-III, 4 tàu hỏa tiễn lớp Tarantul I và tàu chiến siêu tốc Molnya có trang bị tên lửa siêu âm chống hạm và tên lửa phòng không tầm ngắn.
Quân đội Việt Nam cũng đã đặt sáu tàu ngầm hạng Kilo từ Nga.
Đọt Chuối Non 