Nghệ thuật phim ảnh là một thành tựu lớn của nhân loại khi đem đến cho con người ta sự hiểu biết rõ ràng và đầy tính thẩm mĩ về nhiều phương diện cuộc sống, văn hóa, lịch sử…

Tôi là một người nghiện phim, phim thể loại gì cũng xem để có sự hiểu biết bao quát, và trải rộng cảm xúc với những đường nét, những cung bậc khác biệt của cái đẹp trong sự kết hợp tuyệt vời của sự diễn xuất của con người, nền nhạc, và những cảnh quay phong phú, điệu nghệ, lúc giản dị lúc hoành tráng phi thường.

Khỏi phải kể thì ai cũng biết nền điện ảnh thế giới đã cho ra rất nhiều những tác phẩm kinh điển để lại dấu ấn sâu sắc cho lòng người, dù bộ môn nghệ thuật này mới ra đời cách đây không lâu từ cuối thế kỉ 19. Và con người hiện đại chúng ta thật may mắn được chứng kiến và tận hưởng sự phát triển của nghệ thuật phim ảnh, làm nên một lĩnh vực giải trí gần như quan trọng và mang tính đột phá nhất cho xã hội bây giờ.

Một bộ phim hay được tạo nên từ nhiều yếu tố: diễn viên nhập vai thể hiện tốt, tạo hình cảnh đẹp và phù hợp, góc quay sắc sảo, âm thanh phụ trợ gây cảm hứng, nhưng với một khán giả chú ý nhiều đến phần nội dung như tôi, cái quan trọng nhất khiến tôi yêu và nhớ mãi một bộ phim phải kể đến là phần lời thoại.

Có những bộ phim được quay và đóng rất bình thường, không cầu kì nhiều về tạo hình, kĩ thuật, nhưng vẫn đi sâu vào lòng người vì nội dung mang đậm tính nhân văn, và điều đó thể hiện qua những câu thoại rất ‘’đắt’’ xuyên suốt tập phim dài.

‘’Cuộc chiến thành Troy’’ hay ‘’Troy’’ (tên nguyên bản tiếng Anh) được thực hiện bởi hãng Wanner Bros năm 2004 là một trong những bộ phim xuất sắc nhất thời đại nhận được sự yêu mến của hàng triệu khán giả, cũng là bộ phim có lời thoại hay và thuyết phục nhất tôi được biết. Xuyên suốt tập phim dài được đầu tư với số kinh phí khổng lồ 175.000.000$, dàn dựng công phu và chỉ đạo bởi đạo diễn người Đức Wolfgang Petersen cùng dàn diễn viên hạng nhất, người xem đi từ hồi hộp đến say đắm với những thước phim vĩ đại nhắc lại cuộc chiến huyền thoại của quân Hy Lạp chinh phạt thành Troy.

Phim xoay quanh sự kiện là vua Agamemnon dẫn đoàn quân Hy Lạp đến chinh phạt vương quốc Troy dưới lý do đòi lại nàng công chúa xinh đẹp – Helen xứ Sparta (vợ của em trai vua Agamemnon là Alanaus) bị cướp bởi hoàng tử Paris của thành Troy, nhưng thật ra là nhằm thâu tóm thành Troy xinh đẹp trù phú. Chìa khoá cho sự thành công của quân đội Hy Lạp là Odysses và Achilles, chiến binh vĩ đại nhất. Kiêu ngạo, bất trị nhưng có sức mạnh vô địch, Achilles hầu như không thèm trung thành với ai hay với bất cứ điều gì, chỉ thích xây dựng vinh quang cho bản thân. Đối thủ của Achilles là hoàng tử Hector, dũng sĩ số 1 của Troy, toà thành bất khả chiến bại. Sau những cuộc chiến dài ròng rã, hàng lớp người ngã xuống trên chiến trận, toà thành hùng mạnh nhất châu Á rốt cuộc cũng bị tiêu diệt bởi kế “Con ngựa gỗ thành Troy” nổi tiếng của Odysses. Vì tình yêu, vì sắc đẹp, và sau hết là tham vọng quyền lực, một đế chế đã tan theo cát bụi, và cả những anh hùng huyền thoại…

Tôi rất thích những lời thoại của bộ phim đưa người xem về một không gian sử thi Hy Lạp hùng vĩ và trân trọng những giá trị con người đích thực trong suốt tập phim về cuộc chiến thành Troy thấm đẫm máu xương, tình yêu, sự giận thù, và bãn lĩnh của những chiến binh huyền thoại.

Tình mẫu tử và giá trị được soi sáng

Trong đoạn phim người mẹ – Thetis nói với cậu con trai Achilles về con đường cậu nên chọn khi được mời chiến đấu cho đoàn quân Hy Lạp:

Thetis: ‘’If you stay in Larissa, you will find peace. You will find a wonderful woman, and you will have sons and daughters, who will have children. And they’ll all love you and remember your name. But when your children are dead, and their children after them, your name will be forgotten… If you go to Troy, glory will be yours. They will write stories about your victories in thousands of years! And the world will remember your name. But if you go to Troy, you will never come back… for your glory walks hand-in-hand with your doom. And I shall never see you again.’’

Tạm dịch:

Lời của Thetis (nói với Achilles): ‘’Nếu con ở lại Larrissa, điều con có được sẽ là sự bình yên. Con sẽ tìm thấy một phụ nữ tuyệt diệu, và sẽ có những đứa con gái và con trai, và cháu con của chúng. Và chúng sẽ yêu con, nhớ mãi đến tên con. Nhưng khi con của con mất đi, và lớp cháu con đằng sau chúng cũng mất đi, tên con rồi sẽ bị trôi dần vào quên lãng. Nhưng con trai, nếu con đến Troy, vinh quanh rồi sẽ thuộc về con. Nhân loại sẽ viết những câu chuyện về chiến thắng của con cho ngàn năm sau nữa! Và cả thế giới sẽ phải nhớ đến tên con. Nhưng nếu con đến Troy, con cũng sẽ không bao giờ trở lại nữa, bởi vinh quang ấy sánh bước cùng sự kết liễu số phận này của con. Và ta cũng sẽ không bao giờ được gặp lại con thêm một lần nào nữa.’’

Đây dường như là những lời nói hay nhất của một người mẹ với lòng yêu thương muốn giữ con mình lại, nhưng vẫn những muốn con ra đi làm một anh hùng ngàn năm còn lưu tiếng. Lời thoại của Thetis, và của những nhân vật khác trong phim đều được diễn đạt theo phong cách anh hùng ca quyến rũ người xem vì tính thẳng thắn, trí tuệ và sử thi đầy ấn tượng.

Achilles, và lời xướng quân của tướng lĩnh

Đây là một lời hiệu triệu thúc giục tinh thần chiến đấu những người đàn ông dũng mãnh, phát  ra từ một chiến binh thực thụ, và một vị thủ lĩnh tinh thần – Achilles:

Achilles: ‘’Myrmidons! My brothers of the sword! I would rather fight beside you than any army of thousands! Let no man forget how menacing we are, we are lions! Do you know what’s waiting beyond that beach? Immortality! Take it! It’s yours!’’

Tạm dịch:

‘’Hỡi những người anh em của ta! Ta thà chiến đấu bên cạnh các người hơn là với một đạo quân hàng ngàn tên lính! Đừng để ai quên chúng ta dũng mãnh thế nào, chúng ta là những mãnh sư thực thụ! Và điều gì đang chờ ta kia trên bãi biển phía trước? Sự bất tử! Hãy giành lấy nó! Nó là của chính các anh em!’’

Đằng sau lời hiệu triệu, hang nghìn quân thuyền dong buồm thẳng tiến về bờ biển Troy với khí thế hừng hực của một binh đoàn Hy Lạp thần thoại, và Achilles vươn lên dẫn đầu đoàn chinh phạt.’’

Tình yêu, sự đắm say vô tận

Nguyên nhân lý giải cho cuộc chiến giữa hai thế lực hùng mạnh Hy Lạp và thành Troy đến từ tình yêu say đắm của hoàng tử Paris dành cho nữ hoàng sắc đẹp Helen. Và đây là lời giải thích cho tình yêu lạ kì ấy khi vua Priam hỏi con trai của mình – hoàng tử Paris:

‘’Priam: Do you love her, my son?

Paris: Father, you are a great king, because you love your country so much. Every blade of grass, every grain of sand, every rock in the river… You love all of Troy. That is the way I love Helen.’’

Tạm dịch:

‘’Vua Priam: Con yêu cô gái ấy chứ, con của ta?

Hoàng tử Paris: Thưa cha, cha là một vị vua vĩ đại, vì cha yêu vương quốc của mình vô hạn. Từng ngọn cỏ, từng hạt cát, từng viên của dòng sông… Cha đều yêu tất cả của thành Troy. Và tình yêu con dành cho Helen cũng là như vậy!’’

Tôi thích lời thoại này vì nó là một lời biện giải, dường như là thông minh nhất cho một tình yêu của hoàng tử Paris xứ Troy, rất ngắn gọn, thuyết phục và cũng không kém phần lãng mạn.

Tình cha con, Priam và Hector – thời con thơ bé!

Đoạn đối thoại của vua Priam và Hector trước cuộc chinh phạt sắp xảy đến của quân Hy Lạp nhắc lại tình yêu nguyên sơ của một người cha và đứa con mình yêu mến.

‘’Priam: When you were very young, you came down with scarlet fever. Your little hand was so hot. The healer said you would not last the night. I went down to Apollo’s temple, and I prayed until the sun came up. That walk back to the palace was the longest of my life. When I went into your mother’s room, and you were sleeping in her arms, your fever had broken. I promised that day to dedicate my life to the gods, I will not break my promise. For 30 years I have worked for peace, *thirty* years. Paris is a fool sometimes, I know that, but I will fight a thousand wars before letting him die. ‘’

Tạm dịch:

‘’Vua Priam: Khi con còn rất nhỏ, đã có lần ta suýt mất con khi con nằm trên giường bệnh. Đôi bàn tay con nóng rát. Và thần y đã bảo rằng con sẽ không qua khỏi đêm hôm ấy. Ta đi đến đền thờ Apollo, và cầu nguyện đến khi ánh mặt trời soi rọi. Bước đi trở về cung điện sau ấy là những bước đi dài và lâu nhất. Và khi ta đi vào phòng của mẹ con, và con đang ngủ ngoan lành trên đôi tay mẹ, cơn sốt đã qua rồi. Ta tự hứa từ ngày ấy sẽ dâng hiến cuộc đời mình cho các vị thần thánh. Và ta sẽ không phá vỡ lời hứa này. Gần 30 năm ta trị vì cho sự bình yên, cả 30 năm ấy. Paris có thể là kẻ ngốc một đôi khi, ta biết điều đó, nhưng ta sẵn sáng chuốc lấy một ngàn cuộc chiến tranh để giữ con trai ta ngoài cái chết.’’

Tình cha con – Vua Priam – Trả xác lại cho ta!

Và là bằng chứng cho tình yêu vô hạn của người cha, vị vua già Priam không một tấc sắc cầm tay đã độc mã đến xin xác con trai yêu quý từ kẽ thù – kẻ giết con mình không thương tiếc – Achilles. Mẩu đối thoại của vị vua đáng nể phục  thành Troy cùng kẻ giết con mình – Achilles làm nên một hình tượng đẹp đẽ đáng nhắc qua mọi thời đại của một vị vua trong vị thế người cha.
‘’[Priam kneels and kisses Achilles’ hands]

Achilles: Who are you?

Priam: I have endured what no one on earth has endured before. I kissed the hands of the man who killed my son.

Achilles: [realizes, stands abrubtly] Priam? How did you get in here?

Priam: I know my country better than the Greeks, I think.

Achilles: [walks forward, lifts Priam] You are a brave man. I could have your head on a spit in the blink of an eye.

Priam: Do you really think death frightens me now? I watched my eldest son die, watched you drag his body behind your chariot.

Achilles: He killed my cousin.

Achilles: He thought it was you. How many cousins have you killed? How many sons and fathers and
brothers and husbands? How many, brave Achilles?

   
Priam: [to Achilles] I knew your father. He died well before his time. But he was fortunate enough to not have lived long enough to see his son fall.
I loved my boy from the moment he opened his eyes until the moment you closed them.
Give him back to me. He deserves a proper burial, you know that. Give him to me.‘’


‘’Khi vua Priam đến và quỳ xuống hôn lên đôi bàn tay của Achilles.

Achilles: Ngươi là ai?

Priam: Ta phải chịu đựng một nỗi đau mà chưa từng ai trên thế gian này từng trải qua. Ta đã hôn đôi bàn tay của kẻ vừa giết chết con trai mình.

Achilles: Vua Priam? Làm sao ông vào đây được?

Priam : Ta biết đất nước của mình hơn những người Hy Lạp, đoan chắc là thế.

Achilles: Ông là một người dũng cảm. Ta đã có thể xiên qua đầu ông chỉ trong một chớp mắt.

Priam: Người thật sự nghĩ rằng cái chết có thể đe dọa ta vào lúc này nữa? Ta đã tận mắt thấy đứa con trai cả của mình chết đi, thấy cảnh ngươi kéo xác con ta chạy đằng sau cỗ xe độc mã. Achilles: Hắn đã giết chết em trai của ta!

Priam: Hắn đã nghĩ đó chính là ngươi! Đã bao nhiêu người em họ bị ngươi giết chết? Bao nhiêu người con, người cha, người anh, người chồng đã bị ngươi giết chết? Nói ta nghe là bao nhiêu, hỡi Achilles dũng mãnh?
Ta từng biết cha của ngươi. Ông ta đã chết trước khi đến thời của ông ấy. Nhưng ông ấy đã thật may mắn khi không phải sống đủ lâu thấy con trai mình nằm xuống!
Ta yêu con trai ta từ giây phút đầu tiên con ta mở mắt, cho đến khi chính ngươi khép cặp mắt đó lại!
Hãy trả xác hắn lại cho ta, con trai ta xứng đáng được chon cất theo mọi lễ nghi, ngươi biết điều đó. Hãy trả xác hắn lại cho ta!’’

……………………………………………………………………………………………….

Và tiếp nối cho chuỗi bi kịch huyền thoại oai hùng, mọi thứ chìm vào cuộc chiến dữ dội vang vọng đến mọi thời đại về bức tường thành Troy bị khuất phục, các người anh hùng chết trận hiên ngang cả phía này lẫn phía kia khiến câu chuyện trở thành bức tường lửa cháy mãi, đốt phế một triều đại và lưu danh muôn đời những chiến binh thành đồng đằng sau nó.

Bộ phim kết thúc với một lời kết khẳng định tên tuổi các chiến binh đã chiến đấu cho sự suy vong và phục hồi một tân đế chế! Để thành Troy còn sống mãi trong kí ức những hậu duệ sau này, và gắn liền cùng những người làm nên tên tuổi của nó:

Odysseus: “If they ever tell my story, let them say I walked with giants. Men rise and fall like the winter wheat, but these names will never die. Let them say I lived in the time of Hector, tamer of horses. Let them say I lived in the time of Achilles.”

Tạm dịch:
Lời dẫn kết của Odysseus: ‘’Nếu có ai đó kể lại câu chuyện của ta, hãy nói rằng ta bước đi cùng những người khỗng lồ vĩ đại. Con người đứng dậy và nằm xuống như những ngọn lúa mạch mùa đông, nhưng những cái tên của họ sẽ không bao giờ nằm lại. Hãy để họ nói rằng tôi đã sống cùng thời với Hector, người thuần ngựa. Hãy để họ nói rằng tôi sống cùng thời với Achilles hùng mạnh vô song.’’

Ca khúc ‘’Remember me’’ trình bày bởi Josh Groban làm soundtrack của bộ phim.

http://www.youtube.com/watch?v=BB2k01zqIjc