Chào các bạn,

Trong thực hành tư duy tích cực đôi khi chúng ta không biết chắc là điều gì, việc gì, hành động gì làm ta tích cực và điều gì, việc gì, hành động gì làm ta tiêu cực. Học trò chưa thành thục môn tư duy tích cực rất hay lẫn lộn một hành vi tiêu cực với một hành vi tích cực, vì nhiều khi họ nghĩ rằng “Mình làm việc này sẽ làm cho thế giới bớt xấu hơn một chút, như vậy đó là hành vi tích cực.”

Lỗi lầm này rất dễ hiểu nếu ta suy nghĩ cẩn thận một chút. Nếu có một người ăn trộm, ta bắn hắn cho chết đi rồi nói: “Tôi đã trừ khử một tên ăn trộm cho thế giới”, và ta cho rằng đó là hành vi tích cực? Làm sao sát nhân trong trường hợp này lại có thể là tích cực được?

Đây không chỉ là vấn đề cá nhân ta hay gặp phải, mà còn là vấn đề lớn của thế giới. Các lực lượng chiến tranh trên thế giới luôn luôn nghĩ rằng kẻ thù của họ là những kẻ tồi tệ, xấu xa, tội lỗi, cho nên giết kẻ thù của họ là hành động tốt, tích cực cho đời.

Si mê, si mê ! Tội lỗi, tội lỗi !

Những người đứng ngoài cuộc chiến thường có thể thấy rõ hai điều: (1) Mọi người bên trong cuộc chiến đều hủy diệt và si mê, (2) nhưng ai cũng tưởng là mình “đứng về phe thiện” và không bên nào thấy mình sai cả.

Các bạn, tính thiện và tính ác, hay nói cách khác, tính tích cực và tính tiêu cực, của một hành động không tùy thuộc vào l‎ý luận ta biện minh cho hành động đó, mà tùy thuộc vào 2 điều: (1) cảm xúc yêu thương hay thù hận ta có khi làm hành động đó, và (2) hành động đó có tương xứng với cảm giác yêu thương/thù hận đó không?

Ví dụ: Có một cậu bé đánh em của bạn, và bạn phải nhảy vào can thiệp để ngăn cản cậu bé đó. Đương nhiên là bạn yêu em bạn lúc đó, nhưng cảm xúc của bạn với cậu bé kia thế nào lúc đó? (1) Bạn cảm thấy cậu kia cũng khờ khạo lầm lỗi như em bạn và bạn cản cả hai cậu đi xa hơn? (2) Hay bạn nhủ thầm: “Thằng mất dạy này đánh em ông, ông sẽ cho mày què giò”? Trường hợp (1) là tư duy của tình yêu, đó là tư duy tích cực, và trường hợp (2) là tư duy của sân hận, đó là tư duy tiêu cực.

Và khi can thiệp, bạn dùng các phương cách hợp l‎ý để giúp hai cậu bé ngừng đánh nhau, như lời nói, đứng giữa cản cả hai, hay cùng lắm là vài đấm vài đá cho hai bên giãn ra, hay là dùng gậy gộc vũ khí đánh cho người ta gãy chân? Nếu bạn chỉ muốn giúp cả hai cậu bé ngừng đánh nhau mà lại dùng vũ khí đánh trọng thương người ta, thì đó có lẽ bạn có ác ý thì đúng hơn.

Tóm lại, hành động tích cực là (1) một hành động được thực hiện với trái tim yêu thương, trách nhiệm, đối với người sẽ nhận hành động của bạn, và (2) hành động đó được thực hiện trong một cung cách phù hợp với trái tim yêu thương đó.

Tich cực hoàn toàn không lệ thuộc vào lý‎ luận của bạn rằng làm thế này thế này thì tốt cho đời. Rất tiếc là nhiều người thích lạm dụng từ ngữ và định nghĩa tích cực cách đó. Rốt cuộc là thế giới đầy dẫy những người giết nhau để “làm tốt cho đời”.

Tích cực là hành động đặt căn bản trên tình yêu (lòng nhân ái), vì tình yêu luôn luôn tạo ra năng lượng tích cực. Tiêu cực là hành động đặt căn bản trên thù hận, sân hận, kiêu căng, trả thù, đánh cho bõ ghét, đánh cho nó chừa… vì những thứ này luôn tạo ra năng lượng tiêu cực.

Năng lượng tích cực này sẽ ảnh hưởng tích cực trên trái tim và cuộc đời bạn (giúp bạn khiêm tốn và an lạc) cũng như trên thế giới của bạn (giúp mọi người chung quanh khiêm tốn và an lạc hơn). Ngược lại, năng lượng tiêu cực sẽ ảnh hưởng tồi tệ lên bạn, cuộc đời của bạn, và thế giới của bạn.

Vì thế, đời bạn tốt xấu ra sao và thế giới của bạn tốt xấu ra sao lệ thuộc rất nhiều vào năng lượng tích cực hay tiêu cực cho chính bạn tạo ra thường xuyên trong cuộc sống.

Trước mỗi hành động hãy kiếm tra lại tim mình, để xem tim mình đang ở trong trạng thái yêu thương và khiêm tốn, hay trong trạng thái kiêu căng, thù ghét, sân hận. Đừng lầm lẫn.

Chúc các bạn một ngày tích cực.

Mến,

Hoành

© copyright 2011
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com