Và hôm nay, trên đường đi đến một quán lẩu tôi đã mục sở thị hình ảnh đốt lửa chống rét hết sức thô sơ này. Nó trở nên lạ kỳ vì diễn ra ngay ở đây, bây giờ, trên hè phố. Những con người kia đứng quây quần và mắt không rời ngọn lửa, họ có thể nhìn đi đâu ngoài sự nhảy nhót tuyệt vời của chúng.

Cái rét vẫn trườn theo từng đợt gió. Đường phố đã bắt đầu đông người, xe cộ lại ầm ào chạy… Và họ – những người đốt lửa giữa thành phố vẫn đứng như vậy. Ảnh: tác giả cung cấp

Kèm theo cái tết của Tây là đợt rét đậm đầu tiên kéo về Hà Nội. Vì thế, phố phường trở nên vắng vẻ lạ thường: vỉa hè, cửa hiệu, xe máy, ô tô… vốn ồn ã nay thưa thớt như muốn đi tránh rét. Có lẽ tưng bừng nhất vẫn là những nhà hàng ăn uống, đi đến đâu cũng thấy người thành phố ăn lẩu. Những nồi lẩu sôi nghi ngút, những miếng thịt tươi rói, những cọng rau xanh mướt, và những chén rượu ấm nồng trở nên tuyệt vời hơn bao giờ hết.

Những ngày này đố các vị đi vào nhà hàng nào mà không thấy lẩu. Các nồi lầu cháy đùng đùng, bốc hơi nghi ngút khiến cho thực khác quên đi cái lạnh bên ngoài. Một cậu bạn của tôi phàn nàn rằng, mấy ngày hôm nay đi tiếp khác lúc nào cũng ăn lẩu, khách nào cũng tiếp lẩu, hỏi ai cũng thích ăn lẩu… ngán kinh khủng!

Tôi đồ rằng, mấy ngày này người thành phố thích ăn lẩu không phải vì đói, hoặc thiếu chất, người ta ăn lẩu đơn giản vì nó ấm cúng, có ánh lửa bập bùng, khói hơi nghi ngút đánh tan cảm giác lạnh lẽo bên ngoài. Đó là một hiện tượng tâm lý, chứ người thành phố bây giờ đói khổ gì mà thèm ăn cái món chẳng đầu chẳng đũa ấy. Rét thế này nếu là các món ăn khác, vừa bưng ra đã nguội đi một nửa, để chút nữa thì nguội cả đôi bên, đóng băng kiểu mỡ đố mà ăn được.

Bây giờ nhiều người chẳng sợ rét nữa. Đố cái rét nào có thể sờ tới được cái lông chân của người phố phường. Ra cửa họ bước lên xe hơi, xuống xe họ vào phòng kín, đi ăn họ lại thích lẩu… Rét nào khiến họ sợ được. Càng rét hoá ra lại càng hay.

Thế nhưng. Vâng, vẫn là cái câu “thế nhưng” cũ rích. Nhưng vẫn phải thế nhưng rằng, nhiều người ở phố phường lại đốt lửa ngay giữa thủ đô để chống trọi với cái rét. Chuyện này thực ra cũng bình thường, nhưng lại hết sức kỳ lạ và đôi khi làm lòng chúng ta nhói đau.

Hôm qua, chính xác là ngày 4/1/2011 cái thằng tôi đây đang co ro trong chăn ấm ở nhà thì vài người bạn gọi đi ăn… lẩu. Vẫn là lẩu thôi chẳng có món gì trong thời tiết giá rét này. Dù ngại tôi vẫn phải cố gắng chui ra khỏi chăn ấm, cắn răng mà bò ra quán lẩu đã hẹn. Và thật ngạc nhiên, trên đường phố tôi thấy rất nhiều người túm tụm đốt lửa sưởi. Họ là dân lao động bình thường, hoặc các bà cô bán hàng rong trên phố. Không hiểu họ kiếm đâu ra củi, nhưng rõ ràng đống lửa của họ rất to, cháy đùng đùng… Họ cười nói hỉ hả, hoặc trầm tư nhìn lửa cháy.

Cái rét vẫn trườn theo từng đợt gió. Đường phố đã bắt đầu đông người, xe cộ lại ầm ào chạy… Và họ – những người đốt lửa giữa thành phố vẫn đứng như vậy. Nếu lúc này mấy ông làm công tác môi trường đi qua sẽ cho rằng, họ đang phạm luật, gây ô nhiễm môi trường, làm mất vệ sinh hè phố. Và nếu lúc này, mấy ông làm công tác giao thông đi qua cũng sẽ huýt còi vì rằng, họ đang vi phạm lòng đường vỉa hè, làm giảm tầm quan sát của các phương tiện tham gia giao thông… Riêng với tôi, cảnh đốt lửa chống rèt này gợi nhớ tới những năm tháng ấu thơ sống ở núi rừng. Những ngày rét như thế, chúng tôi chỉ có lửa làm bạn. Vạn vật từ chim muông, hoa lá, núi sông… đều co mình đứng im tránh rét, chỉ ngọn lửa là nhảy nhót không ngừng, ngoài năng lượng tuyệt vời của nó thì cái hành động nhảy nhót và làn khói mờ ảo bay lên cũng khiến con người cảm thấy mình còn tồn tại.

Và hôm nay, trên đường đi đến một quán lẩu tôi đã mục sở thị hình ảnh đốt lửa chống rét hết sức thô sơ này. Nó trở nên lạ kỳ vì diễn ra ngay ở đây, bây giờ, trên hè phố. Những con người kia đứng quây quần và mắt không rời ngọn lửa, họ có thể nhìn đi đâu ngoài sự nhảy nhót tuyệt vời của chúng. Chỉ những người ngồi trên xe hơi, quây quần bên nồi lẩu hưởng thụ sự ấm áp của vật chất mới hỉ hả nhìn ra đường phố đang đanh lại vì giá rét.

Và kỳ lạ hơn, ngay ở đây, giữa phố phường này lại có củi để đốt. Họ đốt ngay hè phố, góc tường, hoặc ngay tại bãi cỏ của một khuôn viên. Những đống lửa le lói ấy khiến đường phố lại càng trở nên nhếch nhác, đáng buồn hơn bao giờ hết. Nhưng không có lửa thì họ biết đi đâu tránh rét? Cũng vài người có trách nhiệm, chỉ trỏ, quát tháo những con người tội nghiệp kia, nhưng cũng chỉ nhắc nhở lấy lệ vậy thôi, rét thế này không có lửa thì ai sẽ cho hơi ấm? Khi bị nhắc nhở họ lảng đi chỗ khác, có lẽ cũng không muốn bị đuổi bởi hè phố là “công sở” của họ. Nhưng chỉ một lát sau, khi người chức trách phá xong đống lửa, không ai bảo ai họ lại lầm lũi tiến về nơi có hơi ấm. Họ lụi hụi vén lại đống lửa và lại đứng trầm tư, hoặc cười nói. Đơn giản vì hơi ấm quyết rũ bất cứ ai bị lạnh.

Tôi bỗng thấy nồi lẩu đang sôi sùng sục trên bàn trở nên chán ngắt. Cũng hơn nóng ấy, cũng mùi vị thức ăn ấy nhưng sao hôm nay, cái ngày đầu năm của tết Tây lại trở nên buồn bã thế? Và ngoài kia những người lao động vẫn quây quần bên đống lửa.