Sống giữa phố phường đô thị tấp nập người xe, náo nhiệt, chúng ta ít khi có điều kiện lắng nghe thiên nhiên. Chúng ta quá bận rộn với những giao tiếp của con người. Thực ra các loài động vật hoang dã đều có cách giao tiếp riêng của chúng. Nếu bạn đã có đôi lần đi chơi vùng thôn dã chắc các bạn đều đã được nghe một số tiếng loài vật giữa thiên nhiên.

Ngày xưa còn bé và cho đến gần đây, sau nhà tôi có một quả đồi nho nhỏ, và một cái ao bé, tôi vẫn được nghe những tiếng gọi của thiên nhiên mỗi ngày:

Tiếng những chú vịt quạc quạc trong ao nghe như chúng đang cười phá lên cùng chia sẻ một trò đùa nghịch. Đôi khi đi ra sau quả đồi con, tôi cúi xuống gỡ mấy bông cỏ may vương trên ống quần, và vui sướng làm sao nhìn thấy mấy chú sóc kêu nhau chia hạt rồi chuyền đi thoăn thoắt.

Những đêm nằm nghe mưa rơi tí tách, và sau khi mưa tạnh là tiếng của đêm bí ẩn với những tiếng côn trùng rả rích. Tôi nghe tiếng những chú ếch cùng hòa một hợp âm 3 khúc, tiếng dế gáy bên hiên. Buổi sáng, ơn trời, những chú chim vẫn về hót trên cây khế ba tôi trồng một bên nhà từ lâu lắm trước khi ông mất, để bây giờ tôi còn nghe được tiếng chim hót líu lo lúc bình minh. Đó cũng là niềm hạnh phúc của nhiều người sống ở trung tâm thành phố, lâu lâu được về với thiên nhiên, lắng nghe tiếng của tự nhiên, của muôn loài.

Lắng nghe thiên nhiên thực thú vị và giúp ta thư giãn. Nếu bạn chưa một lần có cơ hội dừng lại để lắng nghe thiên nhiên, bạn đã thiếu một giàn hợp xướng tự nhiên rồi đó.Thiên nhiên là một khu vườn âm thanh với vô số những thanh âm và cung bậc, nhịp điệu rất độc đáo.Viết đến đây trong tôi lại thấp thoáng mấy câu nhạc Trịnh Công Sơn : “Về trên phố cao nguyên ngồi/ Tiếng gà trưa gáy khan bên đồi/ Chợt như phố kia không người/ Còn lại tôi bước hoài”. Tiếng gà gáy trưa trong Lời Thiên Thu Gọi của nhạc sĩ Trịnh gợi nhớ và có chút buồn xa vắng, nhưng nghe tiếng chim hót ta thường thấy vui sướng.

Các chú chim đặc biệt rất giỏi về âm nhạc và thực sự có thể cất tiếng hót như những ngôi sao nhạc rock giỏi nhất. Thực hay là những ngôi sao nhạc rock này chẳng cần một thứ nhạc cụ nào ngoại trừ chính tiếng hót lảnh lót. Nghe các nghệ sĩ chim, ta cũng không thấy cảnh các nghệ sĩ nhạc rock cuồng nhiệt đập vỡ cây đàn hay quằn quại theo tiếng nhạc.

Ban mai là thời gian tốt nhất để nghe chim hót. Có một giả thuyết rằng buổi sáng sớm là thời gian tốt nhất cho âm thanh chuyển động, vì có ít gió, ít tiếng ồn và xáo trộn. Tiếng hót vào buổi sáng có thể hiệu quả gấp 20 lần vào buổi trưa.

Những điều bạn chưa biết về các ca sĩ thiên nhiên

Các chú họa mi có thể phô diễn đến 300 bản tình ca trong chương trình biểu diễn của chúng.
Chim hoàng yến thở 30 lần thở ngắn để làm đầy nguồn không khí của nó.
Chim chìa vôi sử dụng đến 40 nốt nhạc khác nhau, một số quá cao đến độ ta không thể nghe được.
Họa mi có thể hót một bài 500 ngàn lần trong một mùa.
Giống cầm điểu Úc châu có tiếng kêu lớn nhất trong các loài chim.
Vạc có tiếng kêu to bay xa nhất trong mọi tiếng chim kêu. Nó kêu liên tục cả ngày lẫn đêm.
Két kaka cũng có một trong những khúc hót bay xa nhất.
Những chú chim nhỏ đậu ở trên cao hót để giảm tối đa sự nhiễu âm thanh từ mặt đất và tán lá.
Họa mi nâu Bắc Mỹ có đến hơn 2000 khúc hót
Chim bông lau có khúc hót phức tạp nhất và dài nhất.

Các chú hồng tước thi hót để dành quyền ở vùng đầm lầy chúng sinh sống. Con trống thường trổ hết tài bằng những khúc hót khó nhất để quyến rũ được nhiều nàng chim nhất. Những chú chim có nhiều vốn, nhiều khúc hót hay nhất thường được nhiều nàng yêu thích hơn và vì thế cũng thường có đôi sớm hơn.
Khi chim trống từ nơi di trú bay về chúng thường hót cho đến khi kiếm được chim mái kết đôi.

Chim sẻ núi mái ngược lại hót để quyến rũ chim trống vì loài chim này kết đôi với rất nhiều chim trống để mỗi con đều hổ trợ nó chăm sóc chim con .

Chim sáo cánh đỏ mái hót hai khúc hót khác nhau suốt mùa sinh sản. Một điệu là một kiểu giao tiếp với con trống, còn điệu kia là dành cho những con mái khác xuất hiện như một kiểu khiêu khích của nó
Chim cổ đỏ Châu Âu trống hót quanh năm với 2 điệu hót. Điệu dài hơn và phức tạp hơn để quyến rũ các nàng chim mái vào mùa sinh sản, và một điệu ngắn đơn giản hơn để phòng thủ lãnh địa của nó vào mùa đông. Cả con trống và mái đều hót vào mùa đông bởi vì cà hai con trống mái đều bảo vệ lãnh thổ riêng để đảm bảo rằng mỗi con sẽ có đủ lương thực sống qua mùa đông.

Chim tước mỏ lớn đầu đen mái lại dùng điệu hót để đe dọa con trống của nó. Nếu có lúc nào chàng trễ nải, hay lơ là nhiệm vụ thay thế nàng ấp trứng, nàng sẽ hót vang một điệu phức tạp giả như điệu hót của một con trống. Đấy là cách nàng dụ chàng quay về vì tưởng rằng có một con trống khác đang xâm nhập gia cư bất hợp pháp.

Quạ học tiếng kêu của nhau. Khi một con trong đôi đi vắng, con ở lại  thường nhại tiếng kêu của con kia và kêu to cho nó  nghe để  quay về. Cả hai con trống và mái đều thi tài kêu luân phiên. Thi tài bằng tiếng kêu hay tiếng hót rất thường diễn ra với loài chim để duy trì quyền trên lãnh địa của chúng trong cả năm.

Mỗi con chim là một nghệ sĩ điêu luyện về phối âm. Nó còn có thể tạo ra trọn  khúc hót của riêng nó. Âm thanh tạo ra bởi một con có thể nghe vang và phức tạp như do 9 con chim hòa âm.

Con chim duy nhất không biết hót là con chim ruồi, có phải vì nó chẳng biết lời, chỉ phát ra tiếng vo ve do rung đôi cánh như ruồi?.

Lần sau bạn nghe chim hót, biết đâu đấy các cô chú chim này có thể đang thử giọng cho cuộc thi THẦN TƯỢNG CHIM VIỆT NAM sắp tới?

Còn tôi, dù ngọn đồi nhỏ và những lùm bụi sau nhà không còn nữa với tháng năm, và tốc độ đô thị hóa phát triển mạnh đến khu ven đô tôi ở, tôi thấy mình vẫn hạnh phúc bởi sáng sáng còn được nghe tiếng chim hót líu lo đầu ngày trên cây khế ngọt ba tôi để lại. Thức dậy nhanh và bắt đầu một ngày mới với công việc của mỗi ngày, trong công việc bình dị ấy, tôi tìm được không ít những niềm vui từ những người tôi gặp gỡ, tiếp xúc, và tác động đến tư duy, tâm hồn và hứng thú của họ.

Huỳnh Huệ
Tham khảo: Birds (Godsleuth)