Tranh giấy cắt được làm hoàn toàn bằng thủ công, chỉ cần một chiếc kéo, một tờ giấy màu là bạn đã có ngay những bức tranh bằng giấy với những hình ảnh thiên nhiên sống động. Tranh cắt giấy thể hiện tập quán, thẩm mỹ và thị hiếu khác nhau của các vùng miền trên khắp đất nước Trung Quốc

Tranh giấy cắt là một trong những nghệ thuật dân gian lưu hành nhất tại Trung Quốc. Cội nguồn tranh giấy cắt có từ bao giờ thì khó mà có thể tra cứu được. Thế nhưng, hơn nghìn năm trước, tranh giấy cắt đã được dùng để trang trí và tạo hình nghệ thuật. Theo sách sử ghi chép, phụ nữ thời nhà Đường từng lấy tranh giấy cắt để làm trang sức trên đầu, hoặc còn có tập tục dùng tranh giấy cắt hình cánh bướm để đón xuân. Đến thời nhà Tống thế kỷ thứ 12, có người dùng tranh giấy cắt nhỏ để trang trí cho lễ vật quà tặng, có người dán tranh giấy cắt lên rầm cửa và cửa sổ, hoặc trang trí tường, gương và đèn lồng. Từ đó đã xuất hiện nghệ nhân chuyên nghề tranh giấy cắt.

Tranh giấy cắt có đủ hình thù, đủ loại. Từ động vật nhỏ đáng yêu như con chim, con cá… đến những nhân vật trong truyền thuyết dân gian, những hình tượng trong tác phẩm văn học cổ điển, mặt nạ Kinh kịch …đều có trong tranh giấy cắt.

Do tập quán, thẩm mỹ và thị hiếu của nhân dân các địa phương Trung Quốc khác nhau, phong cách tranh giấy cắt của các địa phương mang bản sắc riêng của mình. Tranh giấy cắt miền Bắc phóng khoáng, mạnh mẽ, mang nhiều đề tài quy mô, tranh giấy cắt miền Nam xinh xắn, thường có cảnh non nước. Người xưa thường dùng giấy màu đỏ để cắt, bởi họ tin rằng màu đỏ sẽ đem lại cho họ sự may mắn và hạnh phúc trong cuộc sống. Song bất kể là mang đề tài gì, tranh cắt giấy đều đòi hỏi phải truyền thần như thật.

Với những người nghệ nhân tài hoa, để tạo ra một bức tranh giấy hoàn hảo, họ cần có đầy đủ dao kéo kích cỡ khác nhau để cắt. Tranh giấy cắt có thể cắt từng tờ một, cũng có thể một lần cắt nhiều tờ. Với những hình ảnh đơn giản có thể cắt trực tiếp, với những hình phức tạp thì thường phải thiết kế bản mẫu trước, rồi in lên mặt giấy, sau đó dùng mười mấy con dao khắc đường nét hình ảnh lên đó. Tranh giấy cắt đòi hỏi sự tỉ mẩn và kiên nhẫn đến từng chi tiết.

Hiện nay, tranh cắt giấy đã từ trang trí cho sinh hoạt hằng ngày, phát triển thành một loại hình nghệ thuật riêng biệt. Hình ảnh tranh giấy cắt cũng không ngừng phong phú theo thời đại phát triển, tô điểm thêm cho cuộc sống muôn màu.

Loan Subaru