Chào các bạn,

Chúng ta đã tìm nguồn gốc Blues từ gốc Tây Phi – Niger and Mali – đến the King of Blues. BB King của Mỹ. Và chúng ta đã nói về anh em của Blues là Jazz, một dòng nhạc lớn khác của thế giới, qua Louis Armstrong.

Hôm nay chúng ta sẽ nói về Jazz Việt, có lẽ là phải bắt đầu với Quyền Văn Minh, người nghệ sĩ saxophone nhạc Jazz đầu tiên và có lẽ là số 1 của Việt Nam.

Quyền Văn Minh năm 1954 ở Hà Nội, và tự học Jazz bằng cách nghe radio trong thời chiến tranh, có lẽ qua hệ thống phát thanh của quân đội Mỹ (American Forces Vietnam Network), gồm các đài phát thanh ở Qui Nhơn, Nha Trang, Pleiku, Đà Nẵng, Huế (đài Huế bị sụp đổ trong trận Mậu Thân 1968 và sau đó được thay bằng một đài mới ở Quảng Trị), và đài phát thanh chỉ huy ở Sài Gòn. Continue reading Jazz Việt – Quyền Văn Minh →

Chào các bạn,

Nhạc Jazz sinh ra từ nhạc Blues. Blues là nhạc đầu tiên, buồn thảm, của nô lệ da đen ở miền Nam nước Mỹ, có gốc từ Châu Phi, đặc biệt là Tây Phi, nơi có nhiều người da đen bị bắt đưa sang Châu Âu và Châu Mỹ làm nô lệ, thời cuối thế ỷ 18 và thế kỷ 19. Sau đó Jazz sinh ra ở New Orleans, thành phố chính của bang Louisiana, là đất của Pháp được chính phủ Mỹ mua lại, cũng ở miền Nam nước Mỹ. Rồi từ đó Blues và Jazz chinh phục thế giới như ta thấy ngày nay.

Tình cờ mình thấy clip này của BBC TV – Show of the Week ở London, Anh, năm 1968 – của Louis Armstrong, một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất cho sự phát triển của nhạc Jazz. Louis Armstrong sinh ra và lớn lên ở New Orleans, cái nôi của nhạc Jazz, chơi kèn trumpet, hát và soạn nhạc, từ thập niên 1920s đến hết thập niên 1960s. Tiếng kèn trumpet và giọng ca nam của Armstrong được xem là đứng số 1 trong thế giới Jazz. Năm 2017, 46 năm sau khi Armstrong qua đời, ông được ghi vào “the Rhythm & Blues Hall of Fame”. Hall of Fame này chỉ mới được thành lập năm 2010. Continue reading Jazz – BBC Show of the Week – Louis Armstrong (1968) →

Chào các bạn,

Lễ Phật Đản (Vesak) là lễ kỷ niệm cho ba ngày khác nhau–ngày đản sinh, ngày chuyển pháp luân và ngày nhập niết bàn–của Đức Phật.

Lễ Phật đản tại Việt Nam và một số quốc gia được ấn định là ngày rằm tháng 4 âm lịch. Trong năm nay, đó là ngày thứ Tư 22/05/2024 dương lịch.

Liên Hợp Quốc cũng giữ Lễ Phật Đản “vào ngày trăng tròn tháng 5 [dương lịch]”, tức cũng thường trùng với ngày rằm tháng 4 âm lịch.

Thật ra Lễ Phật Đản thường kéo dài một tuần, nên đa số chùa đã bắt đầu từ ngày 15/05/2024, đến 22/05/2024 là ngày chính thức và kết thúc. Continue reading Chào mừng Phật Đản lần thứ 2648 (Phật lịch 2568 – dương lịch 2024) →

Chào các bạn,

Chúng ta đã đi tìm nguồn gốc của nhạc Blues nổi tiếng của Mỹ, từ nhạc truyền thống của Niger và Mali ở Tây Phi. Và đây là Blues Mỹ. Rất rõ ràng là nhạc Blues Mỹ, của những người da đen ở Tây Phi bị bắt sang Tân Thé Giới làm nô lệ ở thế kỷ 18, 19 chỉ là nhạc truyền thống Châu Phi, phát triển thành một dòng nhạc chính ở Mỹ rồi lan ra khắp thế giới.

Dưới đây chúng ta có một clip của BB King (tên thật là Riley B. King, 1925 – 2015), còn được là King of Blues (Vua nhạc Blues). BB King là người da đen mặc áo màu mè, chơi đàn và hát bản The Thrill is Gone (Hết rung động rồi).

Trong clip còn có Eric Clapton và một số các nhạc sĩ trẻ. Eric Clapton là người tóc dài ngồi bên tay phải của BB King. Báo nhạc Rolling Stone sắp hạng BB King thứ 6 và Eric Clapton thứ 2 trong “100 nghệ sĩ guitar hay nhất của mọi thời đại“. Eric Clapton người Anh và chơi nhạc rock là chính, chỉ những năm sau này mới chơi Blues, nhưng không chơi Blues chuyên nghiệp. Continue reading Từ Desert Blues tới Blue Mỹ 3 – Blues Mỹ – B.B. King →

Chào các bạn,

Mali là một quốc gia bị đất bao quanh ở Tây Phi, trong vùng samạc Sahara, láng giềng của Niger mà chúng ta đã nói khi nói về Les Filles de Illighadad. Giống như Niger, người Mali thuộc tộc người Tuareg, theo hồi giáo, và Mali cũng là cựu thuộc đia của Pháp như Niger. Nhạc Mali còn gần với Blues của người da đen Mỹ hơn cả nhạc tende của Niger.

Mali

Ali Ibrahim “Ali Farka” Touré (31 October 1939 – 6 March 2006) là một ca nhạc sĩ Mali, người nghệ sĩ âm nhạc của Châu Phi nổi tiếng quốc tế nhất. Touré chơi nhạc truyền thống Mali, và nhạc của Touré được xem là gạch nối giữa nhạc truyền thống với Blues của Mỹ. Người ta nói nhạc Touré tạo thành DNA cho nhạc Blues. Còn Touré thì nói: “Blues chính là nhạc Mali truyền thống.” Continue reading Từ Desert Blues tới Blues Mỹ 2 – Nhạc truyền thống Mali – Ali Fakar Touré →

Chào các bạn,

Đây là bài đầu tiên trong chuỗi 3 bài tìm gốc nhạc Blues Mỹ ở Châu Phi.

Nhạc Blues, một dòng nhạc lớn của thế giới ngày nay, bắt nguồn từ những người da đen bị bắt từ Châu Phi (phần lớn là từ Tây Phi) sang Châu Mỹ và Châu Âu làm nô lệ. Blues là nhạc đầu tiên của nô lệ da đen ở miền Nam nước Mỹ. Blue là buồn bã, đau khổ.

Nhưng chính nhạc Blues từ từ sinh ra nhạc Ragtime ở vùng Saint Louis, tiểu bang Missouri, và Jazz ở New Orleans, tiểu bang Louisiana, và dòng nhạc Gospel (thánh ca) da đen, B&R (Blues and Rhythm), Soul, và có thể vài thể loại khác.

Bluez và Jazz là hai dòng nhạc lớn ngày nay trên thế giới. Rất nhiều nhạc ngày nay có một chút Jazz trong đó dù không là nhạc Jazz. Ai có thể nghĩ rằng những người nô lệ nghèo hèn và đau khổ đã chinh phục cả thế giới bằng âm nhạc.

Những năm gần đây các nghệ sĩ và các nhà văn hóa da đen ở Mỹ tìm lại nguồn gốc nhạc Blues của người da đen. Trong việc “về nguồn” mọi người khám phá ra là nhạc truyền thống ở vùng Tây Phi giống y hệt nhạc Blues. Tức là nhạc Blues chỉ là nhạc truyền thống Tây Phi, ở các vùng Niger, Mali… có lẽ là nguyên dãy của giống dân Tuareg ở Tây Phi. Đây là vùng người da đen bị bắt nhiều nhất để đưa sang Châu Mỹ và Châu Âu làm nô lệ thời thế kỷ 18, 19.

Chính vì vậy mà nhạc của Niger, Mali và các nước Tây Phi ngày nay được gọi là Desert Blues.

Les Filles de Illighadad (Các Nàng Illighadad) tới từ một làng hẻo lánh ở trung Niger, một quốc gia bị đất bao quanh (landlocked country) ở Tây Phi, xa trong vùng sa mạc cằn cỗi tại rìa sa mạc Sahara. Làng này chỉ có thể đến bằng chạy xe hốc hác xuyên qua sa mạc mênh mông và có rất ít cơ sở hạ tầng, không điện và không nước ống đưa đến nhà. Nhưng vùng du mục này dù thiếu thốn giàu sang vật chất lại được đền bù bằng cá tính và truyền thống mạnh mẽ. Vùng hoang dã xung quanh giúp cho cả trăm gia đình sống bằng chăn nuôi (bò, dê, lừa…), sống chung với đàn thú của mình, như mọi gia đình đã sống hằng nhiều thế kỷ. Continue reading Từ Desert Blues tới Blues Mỹ 1 – Nhạc truyền thống Niger – Các Nàng Illighadad →