Chào các bạn,

Buôn Làng Sêđăng mình đang ở có năm thôn, và được anh em Buôn Làng gọi tên thôn theo số thứ tự: Thôn Một, thôn Hai, thôn Tư và thôn Năm. Riêng thôn Ba anh em Buôn Làng không gọi thôn Ba nhưng gọi xóm Đào, mình hỏi một số bố mẹ tại sao gọi thôn Ba là xóm Đào nhưng các bố mẹ cũng không biết.

Đặc biệt hai thôn trong Buôn Làng có nhiều trâu bò nhất: Thôn Một và xóm Đào, có những gia đình trong thôn có mười mấy con trâu hoặc trên ba mươi con bò. Chẳng hạn gia đình bố mẹ Gim, gia đình bố mẹ Bađanh bên thôn Một, hoặc gia đình bố mẹ Thép và gia đình bố mẹ Thiếu bên xóm Đào, mỗi gia đình có trên ba mươi con bò. Mỗi chiều tối khi bò đã về chuồng, mình có công việc trên đường đi ngang qua những chuồng bò của những gia đình này nhìn vào chuồng bò thấy rất thích. Nhất là vào mùa mưa Buôn Làng có nhiều cỏ, nhìn những con bò những con bê mập tròn khỏe mạnh rất vui.

Thường những gia đình nhiều bò, mùa có nhiều cỏ hoặc vào mùa lúa và hoa màu đã thu hoạch, chỉ cần một người đi chăn là mẹ hoặc bố. Nhưng về mùa khô nắng không có cỏ phải hai người đi chăn mới xuể.

Bên xóm Đào những gia đình nhiều bò thường mẹ và các con đi chăn, còn bố làm lò gạch hoặc đi phụ hồ cho các chủ thầu nhận xây nhà, nhận những công trình nhỏ trong Buôn Làng. Và hai gia đình có nhiều bò nhất xóm Đào đều có con ở nhà Lưu trú của mình: Em Phétly và em Thần Thoại. Một lần trong giờ chơi mình hỏi chuyện em Thần Thoại học sinh lớp Mười một:

– “Bố mẹ Thiếu chuẩn bị xây nhà chưa?”

– “Nhà mình làm gì xây nhà được vì bố mẹ Thiếu không có tiền.”

– “Gia đình em Thần Thoại có hơn ba mươi con bò, muốn xây nhà bố mẹ Thiếu bán bớt bò đi là có thể xây nhà được, đúng không?”

– “Mình không biết, chỉ biết nhiều lần mẹ Thiếu muốn xây nhà nhưng bố Thiếu chưa muốn. Có lần mẹ Thiếu nói với mình: ‘Mẹ đi chăn bò cả đời, đến bây giờ vẫn chưa có căn nhà đàng hoàng cho các con ở.’ Nghe mẹ Thiếu nói bố Thiếu nói lại là muốn để nhiều bò, để mười một chị em mình sau này đều được đi học. Bố Thiếu nói xong mẹ Thiếu im lặng địu em nhỏ đi ra phía chuồng gà, mình nhìn thấy và rất thương bố mẹ Thiếu.

– “Thương bố mẹ Thiếu em Thần Thoại có nói gì với bố mẹ Thiếu không?”

Em Thần Thoại nhìn mình im lặng gật đầu. Một lúc sau em Thần Thoại kể:

– “Trong nhà bố Thiếu rất nghiêm mình ít dám nói gì với bố Thiếu, tối đến bố Thiếu không cho đi chơi đêm. Hôm nào mình muốn đi phải đến xin và bố Thiếu chỉ cho đi đến chín giờ tối phải về. Còn mẹ Thiếu hay la nhưng chị em mình không sợ, chuyện gì cũng có thể nói với mẹ Thiếu. Biết vì chị em mình mẹ Thiếu muốn làm nhà và cũng vì chị em mình bố Thiếu chưa muốn làm nhà, mình nói với mẹ Thiếu: ‘Mẹ đừng buồn, ở nhà cũ nhưng chị em con hạnh phúc vì có cả bố và mẹ yêu thương chăm sóc.”

Matta Xuân Lành