Ông Cao Văn Suông bức xúc phản ánh Công ty Trầm Hương không trả đất lại cho dân

Bà con đang trồng sắn, tỉa ngô… trên rẫy của mình thì dự án trồng rừng bủa vây, lấn chiếm, và bỗng dưng dân không còn đất để sản xuất. Người dân 3 xã Khánh Đông, Khánh Hiệp, Khánh Bình (huyện Khánh Vĩnh) góp đất trồng rừng Chương trình 327 nhưng không hưởng lợi được gì, lại còn mất đất. Dân bí bách vì thiếu đất sản xuất, đành phá rừng, phá cây trồng của công ty, nảy sinh tranh chấp, khiếu nại kéo dài,…

Tranh lấy đất sản xuất của dân

Đêm 14.6, sau nhiều lần gửi đơn kiến nghị chính quyền địa phương can thiệp giao lại đất sản xuất cho dân bất thành, nhiều người ở thôn Cà Thiêu, xã Khánh Hiệp (huyện Khánh Vĩnh), đã bức xúc kéo đến khu rừng K25 chặt phá toàn bộ hơn 14.000 cây keo lai giâm hom chuẩn bị trồng của Công ty TNHH một thành viên lâm nghiệp Trầm Hương (Công ty Trầm Hương). Lão nông Cao Văn Suông (ở thôn Cà Thiêu), gương mặt khắc khổ, mắt trũng thâm quầng, tay cầm lá đơn, nói: “Bà con ở đây sản xuất ở khu rừng K25 vào những năm 1980.Đến năm 1997, Lâm trường Bắc Sông Giang đến bao chiếm trồng rừng keo lai. Dân phản đối thì cán bộ (tên Thuần) của lâm trường này “hứa” khi thu hoạch keo rồi trả lại đất cho bà con. Sau này lâm trường này lại bàn giao khu đất trên cho Công ty Trầm Hương. Đến nay, Công ty Trầm Hương khai thác rồi tiếp tục trồng lại keo ở K25 mà không giao đất cho dân. Bà con thiếu đất sản xuất nên đành phá cây và quyết tâm đòi lại bằng được nguồn đất này”.

Nhiều hộ khác ở thôn Cà Thiêu như Cao Thị Liếp, Cao Văn Lia, Cao Ty Lê,… trước đây cũng sản xuất từ 5 – 6ha/hộ tại khu rừng K25, giờ không còn đất nên khiếu nại kéo dài. Ông Cao Minh Tuấn – Bí thư xã Khánh Hiệp – khẳng định: Cái bụng của bà con không biết nói dối đâu, đất sản xuất ở K25 là do họ khai
hoang, chứ không lấn chiếm của ai. Trong khi tỉnh, huyện lại quy hoạch vùng đất này trồng rừng rồi giao cho lâm trường nên dân không biết. Bất cập nảy sinh là, đất rẫy của bà con nhưng quyền sử dụng đất (sổ đỏ) thuộc quản lý của lâm trường (nay là Công ty Trầm Hương)! Xã đã nhiều lần đấu tranh để lấy lại đất cho dân gieo trồng ổn định cuộc sống, nhưng bất thành.

Trước thực trạng tranh chấp quyết liệt đất khu vực K25 với diện tích 46,84ha, mới đây, UBND xã Khánh Hiệp đã ký các quyết định tạm đình chỉ đối với Công ty Trầm Hương để giải quyết tranh chấp đất, rừng ở K25. Tuy nhiên, Công ty Trầm Hương vẫn trồng rừng, lại còn yêu cầu UBND xã thu hồi các quyết định nói trên; đồng thời biện bạch cho rằng đất rừng đã được giao cho đơn vị nên một số hộ dân tự phát vào lấn chiếm, biến đất không tranh chấp thành đất tranh chấp là vi phạm pháp luật! Và vụ việc hiện vẫn chưa có hồi kết!

Trắng tay vì góp đất trồng rừng 327

Khánh Vĩnh là 1 trong 2 huyện nghèo nhất của tỉnh Khánh Hòa. Năm 1996, đồng bào 3 xã Khánh Đông, Khánh Hiệp, Khánh Bình bấm bụng góp 658ha diện tích rẫy để trồng rừng theo Chương trình 327. Năm 2004, chương trình này kết thúc, nhưng rừng không được trả lại dân, mà giao cho Công ty Trầm Hương tiếp tục trồng rừng. Điều này dẫn đến việc dân lâm vào cảnh thiếu đất sản xuất trầm trọng trong suốt thời gian dài, đành phải đi làm thuê, làm mướn.

Theo ông Võ Văn Thế – Phó Chủ tịch UBND xã Khánh Hiệp – toàn xã hiện có hơn 120 hộ thiếu đất sản xuất, trong đó đa số là những hộ đã góp đất để tham gia dự án trồng rừng 327. Sau khi chính quyền địa phương quyết liệt “đòi” đất, Công ty Trầm Hương đã bóc tách chỉ giao lại được 67,92ha rừng vừa khai thác thuộc khoảnh 1 tiểu khu 124a. Hiện xã đang phân chia số đất ít ỏi này cho 59 hộ dân.

Trước đây, UBND huyện Khánh Vĩnh đã đề nghị Công ty Trầm Hương giao lại 658ha rừng cho dân, huyện sẽ hoàn trả 2 tỉ đồng tiền đầu tư trồng, chăm sóc, nhưng công ty này không chấp nhận. Theo ông Nguyễn Duy Thiệu – Chủ tịch UBND xã Khánh Đông – toàn huyện có trên 291ha rừng 327, trong đó có hơn 210ha rừng trồng sản xuất vẫn chưa được giao lại cho dân. Ông Cao Văn Bân (ở xã Khánh Đông), bức xúc nói, năm 1996, bà con góp đất vào Chương trình 327 để trồng cây keo, điều, dầu với cam kết được hỗ trợ tiền chăm sóc là 5 triệu đồng/ha trong 3 năm. Diện tích trồng keo, điều sẽ giao cho người dân thu hoạch, còn diện tích trồng cây dầu thì Nhà nước thu hoạch và chia lại cho người dân 30%.

Tuy nhiên, từ đó đến nay, dân chỉ nhận được tiền hỗ trợ 2 năm, không được hưởng quyền lợi gì từ việc thu hoạch cây keo, và diện tích đất góp trồng rừng coi như mất trắng! Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Hào – Phó giám đốc Công ty Trầm Hương – giải thích rằng, công ty nhận đất Chương trình 327 theo chủ trương của tỉnh và không rõ việc thỏa thuận trước kia giữa Chương trình 327 với người dân như thế nào. Toàn bộ số tiền thu được từ việc bán cây trên diện tích đất 327 đều phải nộp vào ngân sách!

“Giải phẫu” bóc tách đất rừng

Khánh Vĩnh có đến 87.198,99ha đất rừng. Trong số đó, Công ty Trầm Hương quản lý 40.000ha rừng, đất rừng nằm trên địa bàn 6 xã Khánh Hiệp, Khánh Bình, Khánh Trung, Khánh Nam, Khánh Đông và TT.Khánh Vĩnh. Công ty này cũng đã trồng khoảng 4.000ha rừng. Đất rừng mênh mông như thế và Công ty Trầm Hương “quản” không xuể để lâm tặc phá rừng tràn lan, nhưng hàng trăm hộ dân ở đây lại thiếu đất sản xuất! UBND tỉnh Khánh Hòa buộc phải bóc tách đất lâm nghiệp của Công ty Trầm Hương (chưa bóc tách đất chương trình 327 tại xã Khánh Đông – PV) và các đơn vị, cá nhân khác để giao cho huyện Khánh Vĩnh 1.355ha đất.

Trước mắt huyện này sẽ giao 182ha cho 364 hộ nghèo, thiếu đất sản xuất. Trong khi đó, tại TX.Ninh Hòa, UBND tỉnh đã thu hồi 1.076ha đất ở các xã Ninh Thượng, Ninh An, Ninh Tây, Ninh Sơn, Ninh Trung do Ban quản lý rừng phòng hộ TX.Ninh Hòa quản lý, sử dụng để giao cho địa phương giao lại cho hộ nghèo, thiếu đất sản xuất.

Người dân huyện Khánh Vĩnh đau xót trước nạn đất rừng của họ bị đơn vị của Nhà nước chiếm dụng để trồng rừng. Ảnh LƯU PHONG

Theo ông Nguyễn Trí Tuân – Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lâm – không để dân thiếu đất, thiếu đói triền miên, huyện vừa tiếp nhận 417ha đất bóc tách từ đất của Ban quản lý rừng phòng hộ huyện để giao cho dân. Trong số đó, đất đã có chủ sử dụng hơn 161ha, chưa có chủ hơn 22ha, phần còn lại là đất trống.

Còn huyện miền núi Khánh Sơn được bóc tách 503ha để giao cho hộ dân thiếu đất. Bà Nguyễn Thị Hoan – Giám đốc Trung tâm kỹ thuật tài nguyên và môi trường (Sở TNMT) – cho biết, tất cả diện tích bóc tách đất lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh đã được trung tâm đo đạc lập bản đồ trích đo địa chính, cắm mốc theo quy định. Vấn đề còn lại là các địa phương nghiên cứu từng thửa đất bóc tách để phân chia giao lại cho dân.

Vướng mắc chia đất cho dân

Sau khi nhận đất bóc tách rừng, các địa phương phải lập phương án giao đất (chủ yếu là trồng rừng) cho hộ nghèo thiếu đất sản xuất trình UBND tỉnh trước ngày 1.7.2014. Thế nhưng, đến nay công việc này dường như vẫn “giậm chân tại chỗ”, một số huyện vẫn chưa có phương án giao đất. Hiện chỉ mới có huyện Khánh Vĩnh có tờ trình số 53 đề nghị UBND tỉnh cấp kinh phí để triển khai thực hiện việc cắm mốc ranh giới phục vụ cho việc giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ nghèo thiếu đất sản xuất trên địa bàn huyện, gồm 364 hộ với diện tích 182ha và tổng kinh phí gần 1,5 tỉ đồng.

Nhiều vướng mắc nảy sinh khi có diện tích đất rừng được bóc tách nằm ở lưng chừng núi, đất nông nghiệp chuẩn bị giao cho dân rất manh mún, đất xấu, núi đá, độ dốc, xa khu dân cư có nơi đến 15 – 20km,… dân không sử dụng được. Ông Lê Đức Dũng – Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Vĩnh – cho biết, dù huyện rốt ráo chỉ đạo giao đất bóc tách cho dân, nhưng tiến độ thực hiện chậm do phải rà soát danh sách hộ nghèo, bóc tách đất ở thôn nào giao cho thôn đó.

Theo hướng của UBND tỉnh là, Công ty Trầm Hương phải cho lại đất 327 tại xã Khánh Đông để dân sản xuất chứ không phải thu hồi, nhưng hiện cũng chưa thực hiện được. Hiện nay, TX.Ninh Hòa đang gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong việc giao đất cho hộ thiếu đất sản xuất, vì việc xác định sở hữu chủ đất lâm nghiệp trên địa bàn rất phức tạp, rắc rối, phát sinh nhiều tranh chấp, đặc biệt là tại khu vực xã Ninh Sơn. Trong khi đó, theo lãnh đạo huyện Khánh Sơn, vướng mắc trong việc giao đất là do hiện trạng đất lấn chiếm của người dân đang sản xuất càphê. Nếu thu hồi giao cho hộ thiếu đất thì việc sản xuất sẽ không hiệu quả.

Trao đổi với PV Lao Động, ông Vũ Xuân Thiềng – Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Khánh Hòa – cho biết, hiện phương án của các địa phương còn sơ sài, chưa cụ thể nên gây khó khăn cho công tác thẩm định, tham mưu. Vấn đề đặt ra là các địa phương phải vào cuộc quyết liệt lên phương án chi tiết, xem xét nguồn đất bóc tách giao cho dân gần đó để thuận tiện sản xuất ổn định; xây dựng kế hoạch giao đất thực địa rõ ràng, phân rõ đối tượng, khu vực, tiến độ, thời gian, số lượng cột mốc…