Chào các bạn,

Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Music Box. Do bài cũng khá dài nên mình tạm chia làm 2 phần. Phần đầu sẽ tìm hiểu về Music Box và nghe một số bản nhạc gốc Music Box (thu lại từ những nhạc cụ Music Box). Trong phần hai, chúng ta quay lại tuổi thơ với những chiếc hộp nhạc đồ chơi, nhạc anime music box của Nhật và bên cạnh đó chúng ta sẽ tìm hiểu về các bản Music Box trên máy tính và nghe thêm những bản nhạc trộn, dựa trên nền Music Box.

Phần một: Tìm hiểu về Musicbox

Music Box (hộp nhạc) là một nhạc cụ thường sử dụng vào thế kỷ 19, nó có thể tự động phát ra âm thanh bằng cách sử dụng một bộ trục đặt trên một trục quay hoặc đĩa nhạc để gảy những bánh răng âm thanh của một chiếc lược thép đặt trong hộp nhạc. Hộp nhạc được cải tiến từ những hộp thuốc lá có thể phát ra nhạc vào thế kỷ 18 và được gọi là carillons à musique.

Một số hộp nhạc có kết cấu phực tạp hơn cũng có một cái trống nhỏ bên trong và một chuông nhỏ, thêm vào là một cái lược kim loại. Đặc biệt âm thanh phát ra từ hộp nhạc không giống bất kỳ loại nhạc cụ nào khác (mặc dù nó thường được miêu tả có những chỗ có âm sắc giống như đàn mbira, một loại nhạc cụ của người Châu Phi).

Happy birthday (Music box)

Yiruma – River Flows In You (music box)

Trục quay thông thường làm từ kim loại và hoạt động nhờ lò xo. Một số mẫu hộp nhạc tốn kém hơn thì trục quay có thể được thay thế để thay đổi giai điệu, nhờ vào phát minh của Paillard vào năm 1862, được hoàn thiện bởi Metert tại Geneva vào năm 1879. Một số mẫu hộp nhạc đặc biệt thì có 4 lò xo, có thể phát nhạc liên tục trong 3 tiếng đồng hồ.

Chiếc hộp âm nhạc đầu tiên trên thế giới được sản xuất tại Sainte-Croix (Thụy Sĩ). Nhờ những sản phẩm này mà nó đã nhanh chóng vượt qua các ngành công nghiệp sản xuất khác có tiếng ở Thụy Sĩ như đồng hồ và ren, và mang danh tiếng về cho thành phố Sainte-Croix. Tại thời điểm này, ngành công nghiệp sản xuất hộp âm nhạc chiếm 10% tỉ trọng xuất khẩu của Thụy Sĩ.

Ave Maria on 1908 “Mira” Music box

https://www.youtube.com/watch?v=9L3bklMalZQ

Năm 1865, khi Charle Reuge, cha đẻ của hãng này chuyển từ bang Val-de-Travers (Thụy Sĩ) tới Sainte – Croix để mở xưởng làm đồng hồ có chuyển động âm nhạc thì khái niệm music box đã tồn tại ở thị trấn này được 54 năm. Tuy nhiên, Reuge lại là kẻ cứu rỗi những chiếc hộp âm nhạc khỏi thất truyền sau các biến cố của thời đại. Hơn thế nữa, Reuge còn đưa hộp nhạc trở thành một khái niệm luôn đồng nghĩa với sự xa xỉ – Reuge là cái tên duy nhất gắn liền với những chiếc hộp âm nhạc, được gửi từ Thụy Sỹ đến khắp nơi trên thế giới, trong các dịp lễ tặng quà.

Máy nhạc cơ khí của hãng Reuge

Những hộp nhạc đồ chơi thường làm trên trục nhựa, inox nên chóng hỏng. Đa phần chúng chỉ có 12 nốt nhạc. Trong khi đó những hộp nhạc có giá trị về âm nhạc và có thể sử dụng hàng trăm năm thì nay chỉ có vài hãng trên thế giới làm mà tiêu biểu là hãng Reuge của Thụy Sỹ.

Reuge được thành lập cách đây hơn 200 năm và hiện là nhà sản xuất hộp nhạc danh tiếng nhất trên thế giới.  Mỗi hộp nhạc của Reuge là một báu vật đúng nghĩa, được tạo nên từ hơn 100 loại gỗ quý hiếm sưu tầm từ khắp nơi trên thế giới, dưới bàn tay của những người thợ đóng đồ gỗ mỹ thuật giỏi nhất Thụy Sỹ và Ý. Các hộp nhạc của Reuge từng được dùng làm quà tặng những nhân vật tên tuổi vào các dịp đặc biệt như mừng ông Bush đắc cử Tổng thống Mỹ, Nhật Hoàng lên ngôi hay sinh nhật Giáo hoàng…

Các hộp nhạc có từ 12, 18, 32, 36, 50, 72, 144 nốt và có thể chơi từ 1 đến nhiều bản nhạc. Giá thành của chúng cũng rất khác nhau tùy vào độ khó, sự cầu kỳ cũng như chất liệu. Trung bình, để chế tác một hộp nhạc Reuge với 36 notes, những người thợ thủ công cần thời gian tổi thiểu là hai tháng.

Khi Giulio Ferari, tổng giám đốc của Ferrari, nhìn thấy hộp nhạc này, ông đã phải thốt lên: “đó là một món quà vĩnh cửu và vô giá.” Đó cũng là phản ứng thường thấy của bất cứ ai khi được tặng một chiếc hộp âm nhạc Reuge.

Các sản phẩm của hãng Reuge còn có: Singing bird và Automaton

+ Singing bird (hộp cơ khí phát ra tiếng chim hót) là “đặc sản” của Thụy Sĩ và chỉ có ở vùng đất Sainte-Crox, nơi Reuge ra đời.

Singing Bird được sản xuất với số lượng hạn chế 25 chiếc để thể hiện sự tri ân đến Farid al-Din Attar, một nhà thơ nổi tiếng thế kỷ 12 của Ba Tư và tác phẩm “Attitude of Birds” trong tập thơ “The Conference of Birds” của ông viết năm 1188.

Bộ máy của singing bird diễn tả một chú chim mô hình (automaton) theo một cách rất biểu cảm. Khi chiếc nắp hộp phía trên được mở ra, một chú chim rời khỏi tổ, vẫy đôi cánh và đuôi của nó và cất lên tiếng hót. Khi bản nhạc kéo dài từ 10-12 giây kết thúc, chú chim này biến mất như có phép thuật vào bên trong chiếc hộp.

Tạo ra chú chim mô hình này cũng rất công phu trong khoảng thời gian 8 giờ. Với mô hình có sẵn, người thợ gắn lên mình chim những lớp lông vũ tự nhiên sặc sỡ cùng với chiếc mỏ và đôi mắt.

Toàn bộ công đoạn làm chiếc hộp sơn mài và tráng men sứ được thực hiện hoàn toàn thủ công bởi hai nghệ nhân nổi tiếng Thụy Sỹ. Họ áp dụng những kỹ thuật đã tồn tại hàng trăm năm qua trong ngành công nghiệp đồng hồ và đồ lưu niệm. Biến Art Deco thành một singing bird độc đáo nhất trong lịch sử của Reuge.

+ Automaton (hình người cử động các bộ phận) có thể tìm thấy trong quá khứ trên những chiếc đồng hồ của Hy Lạp và A-rập. Những chiếc đồng hồ với automaton và âm nhạc là những thứ rất phổ biến trong nửa cuối thế kỷ 18. Cùng thời kỳ này, chiếc Libertine đã được chế tạo. Chiếc đồng hồ bỏ túi phát nhạc này ngay lập tức trở thành thứ được nhiều nhà sưu tập và người am hiểu tìm kiếm.