Chào các bạn,
Đến nhà bố Lo ở thôn Một, mình ngạc nhiên và thắc mắc khi thấy một đàn gà khá đông, ước tính mỗi con nặng trên một kí rưỡi đang ăn quanh quẩn trước sân và trông chúng rất dạn dĩ. Thậm chí có những con thấy mình đến còn đi theo vào nhà, khác xa với gà Buôn Làng. Gà Buôn Làng rất nhát. Trời sáng chưa nhìn rõ mặt nhau nó đã đi kiếm ăn, tối về bay lên trên những cành cây cao nằm ngủ, chủ và gà ít khi thấy nhau, khác với những con gà mình thấy ở nhà Bố Lo hôm nay.
Bố Lo thấy mình chăm chú nhìn đàn gà nên nói: “Cách đây gần ba tháng, Hội Phụ nữ xã đã hỗ trợ kinh tế gia đình bố Lo 100 con gà con và hai bao cám hỗn hợp để chăn nuôi những con gà con trong thời gian đầu. Sau khi nuôi hết hai bao cám, gia đình tự lo lấy thực phẩm để tiếp tục chăn nuôi đàn gà.”
“Không! Nó không đau nhưng khi nhận gà nuôi, mình chỉ biết nuôi gà để ăn thịt. Khi đàn gà được hơn hai tháng, mỗi con cân nặng hơn một kí lô, bố Lo bắt đầu làm thịt cho cả nhà ăn, cũng như làm thịt để ăn trong những ngày gặt lúa, trong những dịp ma chay của họ hàng! Tính ra đã làm thịt hết ba mươi lăm con gà!”
Mình hỏi: “Bố Lo định đến khi nào sẽ làm thịt để ăn hết 65 con gà còn lại?”
Rất chân chất thật thà, bố Lo nói: “Không được làm thịt gà để ăn nữa!
Hôm Chúa Nhật, một số bà con Buôn Làng đến gặt lúa đổi công cho gia đình bố Lo, gặt xong đám ruộng cuối cùng, bố Lo đã làm thịt năm con gà để bà con gặt lúa đổi công cùng ăn. Hôm đó em Yoang – con gái thứ hai của bố Lo, năm nay đang học lớp Mười hai ở nhà Lưu Trú của Yăh về nghỉ, em Yoang thấy như vậy đã giận và khóc rồi không chịu ăn cơm tối hôm đó!
Em Yoang nói: Nhà nước cấp gà để nhà mình nuôi có vốn làm ăn sinh sống lâu dài, sao bố Lo cứ làm thịt ăn những con gà đó! Sau này gia đình mình lấy gì để sống? Bố Lo có biết, sau khi được cấp vốn như vậy, khoảng hai hoặc ba năm là nhà mình sẽ không còn được cấp sổ hộ nghèo nữa không? Bây giờ bố Lo cứ làm thịt gà ăn hết, đến lúc đó gia đình mình phải làm sao?
Mình hỏi em Yoang ai nói như vây thì em Yoang nói: Yăh nói hoài trong những buổi học chung mà bố Lo không hiểu sao? Yăh còn nói phải biết tính toán như bán gà để mua những con lớn hơn! Em Yoang muốn bố Lo bán những con gà này lấy tiền mua heo và mua cám để nuôi heo.
Em Yoang còn cho bố Lo biết nhà mẹ Knai cũng nuôi gà giống bố Lo, hôm qua mẹ Knai đã bán bốn con gà được năm trăm ngàn đồng, sao nhà mình bố Lo không làm như mẹ Knai mà cứ làm thịt ăn?
Mình vui quá! Em Yoang được đi học bây giờ biết tính toán làm ăn! Không như mình khi còn nhỏ, mồ côi không được học hành, bây giờ được giúp vốn làm ăn cũng không biết phải làm gì!”
Matta Xuân Lành
Đọt Chuối Non 
Hi Quỳnh Linh
Cảm ơn Quỳnh Linh đã thao thức trăn trở cùng anh em Buôn Làng. Đời sống du canh du cư ăn sâu trong máu huyết anh em Buôn Làng nên đối với họ để làm mãi một công việc là một cực hình.
Đối với anh em Buôn Làng làm việc là phải được thay đổi, hôm nay và ngày mai làm công việc này nhưng ngày mốt phải thay đổi qua việc khác…
Chính vì vậy hiện nay nhiều người chủ không muốn thuê anh em mình vì không ổn định công việc, làm vài ngày bỗng dưng biến mất vài ngày, sau đó lại xuất hiện và lại biến mất 😛 Thực trạng cụ thể là như vậy đó Quỳnh Linh 😛
Họ vẫn còn có già làng nhưng già làng không còn nhiều quyền như trong huyền thoại nữa! Và máu già làng cũng là máu của người du canh du cư 😛
Matta Xuân Lành
LikeLike
Soeur ơi, liệu mô hình … hợp tác xã có hiệu quả với anh em không nhỉ? Trong hợp tác sẽ, bên cạnh tiếng nói của Yah, của các chuyên gia, còn có tiếng nói của già làng nữa? Không biết trong cộng đồng anh em, có tiếng nói “nặng trịch” của già làng như em vẫn nghe nói trong các làng quê Việt Nam không soeur nhỉ? 🙂
Em không dám múa rìu qua mắt thợ, chỉ brainstorm với soeur thôi ạ. 🙂
LikeLike
Cảm ơn anh chị đã post bài viết mỗi ngày, đọc bài ở dotchuoinon là thích lắm!
LikeLike
Dear Anh Hai
Anh Hai làm em thật ngạc nhiên, Anh Hai hiểu tâm lý, cách sống, cách làm ăn của anh em đồng bào sắc tộc thật nhiều 😛
Có những điều em cố ý lờ đi nhưng Anh Hai vẫn biết 😛
Anh Hai khỏe nhé!
Em M Lành
LikeLike
Vấn đề làm ăn rất dễ hiểu, nhưng rất nhiều người không làm được. vì họ thích ăn hơn thích làm.
LikeLike