Chào các bạn,

Ở Buôn Làng năm nào trước lễ Noel hai tuần, mình cũng cảm nhận bầu khí trong Buôn Làng vui nhộn hẳn lên, các hàng quán cũng như các mặt hàng trong chợ Buôn Làng phong phú hơn. Nguyên nhân anh em Buôn Làng đã đi hái cà-phê thuê cho người Kinh ở các vùng có cà-phê về sẵn đang có tiền, thêm vào bản chất không biết lo xa, không biết dành dụm tiết kiệm nên mua sắm điện thoại di động, mua quà bánh cho con cái thoải mái. Thấy vậy mình nhắc, một số mẹ cười nói:

– “Con mình nó thèm nó thích, bây giờ đang có tiền mình phải cho nó chớ!”

Các mẹ trả lời như vậy mình thua luôn! Giống bố mẹ Trường mới chỉ có một bé gái ba tuổi, nhưng cả ngày em không ăn một chút cơm nào. Mỗi ngày bố mẹ Trường mất cho em mười ngàn đồng tiền sữa, và hai mươi ngàn đồng tiền bánh kẹo, tổng cộng ba mươi ngàn đồng một ngày. Nghĩa là em chỉ uống sữa và ăn bánh kẹo, không ăn cơm mặc dầu em đã được ba tuổi.

Nhưng cũng may vẫn còn có đó một số ít bố mẹ trẻ được học hành đến nơi đến chốn, nên biết lo đến tương lai gia đình một chút như bố mẹ Ban ở thôn Hai. Bố mẹ Ban đều là học sinh cũ của nhà Lưu trú sắc tộc Buôn Ma Thuột, sau khi học xong lớp Mười hai thi rớt tốt nghiệp THPT, hai em Ban và Kiết đã về Buôn Làng và lập gia đình với nhau. Hiện đang có một bé gái hơn hai tuổi, và mùa hái cà-phê này bố mẹ Ban đã gởi người con gái nhỏ cho ông bà ngoại, bố mẹ Ban đi hái cà-phê thuê ở Đăkmin gần một tháng rưỡi. Đi làm thuê về được gần một tuần, mình đến thăm và hỏi:

– “Mùa hái cà-phê thuê năm nay bố mẹ Ban đi làm về được bao nhiêu tiền?”

– “Mình với bố Ban đi hái cà-phê thuê ở Đăkmin gần ba tuần được người ta trả cho mười lăm triệu đồng.”

– “Bố mẹ Ban hái khoán hay hái ngày?”

– “Mình với bố Ban vừa hái khoán vừa hái ngày. Trong ba tuần mình hái cà-phê cho ba gia đình, hái xong cho gia đình này mình qua gia đình khác. Đến nơi thấy rãy cà phê nhiều trái mình nhận với chủ vườn hái khoán, còn nếu đến rãy cà-phê lơ thơ ít trái mình nhận hái ngày.”

Mình thấy các em đi làm thuê nhiều đã thành người hái cà-phê thuê chuyên nghiệp, đã biết tính toán hơn thiệt không giống thời gian mới đi hái cà-phê thuê, ai nói sao nghe vậy không bao giờ dám nói cũng như làm theo ước muốn của mình. Mình hỏi:

– “Từ hôm đi hái cà-phê thuê về đến bây giờ bố mẹ Ban đã tiêu hết bao nhiêu tiền rồi?”

– “Mình không tiêu nhưng để dành để mua đất cất nhà. Ba năm nay mình vẫn ở chung nhà với bố mẹ Kiết.”

Nghe mẹ Ban kể đã cất tiền mình thắc mắc hỏi:

– “Với nhà cửa trống trước hở sau, không cửa khóa cũng không tủ đựng, không biết bố mẹ Ban cất tiền bằng cách nào?”

– “Mình không cất tiền nhưng đã mua vàng để cất, mua được ba chiếc nhẫn.”

– “Mẹ Ban đã học ai mà biết tính toán mua vàng cất giỏi quá vậy?”

– “Bây giờ không học nhưng nhớ và làm những gì được học trước đây.”

Matta Xuân Lành