Chào các bạn

Xóm Đào thuộc thôn Ba là một trong năm thôn của Buôn Làng mình đang ở, cách nhà mình khoảng năm cây số. Trong tuần mình không đến thăm các gia đình thường xuyên như những gia đình ở các thôn gần nhà được, vì vậy những ngày nghỉ Tết Dương lịch vừa qua mình dành thời gian đến thăm các gia đình bên xóm Đào.

Gia đình mình vào thăm đầu tiên là gia đình bố mẹ Bíp. Nói chuyện với mẹ Bíp được khoảng mười phút, bố Bíp đi chơi nhà hàng xóm về cùng ngồi xuống chiếu tham gia nói chuyện.

Anh em Buôn Làng có đặc tính rất dễ thương. Đó là nói chuyện với mình rất cởi mở, chân thật, không giấu diếm kể cả những khuyết điểm, tật xấu của bản thân, nếu mình hỏi đến cũng sẽ được trả lời rất chân thật. Vì vậy sau khi nói về chuyện làm ăn, chuyện thu hoạch bắp lúa trong vụ mùa vừa qua, đến chuyện dựng vợ gả chồng cho những người con đã lớn, sau cùng đến việc học hành của các con còn nhỏ trong gia đình… Tất cả những chuyện trong gia đình đều được bố mẹ Bíp vui vẻ thay nhau kể. Có những chuyện mẹ Bíp kể như nỗi lòng mặc dầu có bố Bíp cùng ngồi nhưng mẹ Bíp không giấu diếm đã kể:

– “Khi mới cưới bố Bíp không uống rượu. Đến lúc có đứa con thứ hai bố Bíp bắt đầu uống rượu, và các con còn nhỏ mẹ Bíp khóc nhiều vì bố Bíp uống rượu, còn bây giờ mẹ Bíp không khóc nữa!”

Mình hỏi:

– “Bây giờ mẹ Bíp không khóc là do bố Bíp đã bỏ rượu?”

– “Mình không khóc nữa không phải do bố Bíp đã bỏ rượu không còn say xỉn. Nhưng vì các con đã lớn biết tự kiếm cái ăn. Trước kia các con còn nhỏ không tự làm việc được, trong khi bố Bíp cứ say xỉn mình sợ không nuôi được các con, sợ các con đói nên mình khóc nhiều!”

Mẹ Bíp nói có bố Bíp ngồi nghe không phản ứng gì. Mình nói:

– “Yăh nghĩ bố Bíp không chừa uống rượu do bố Bíp không sợ khi nhìn thấy mẹ Bíp khóc đúng không? Yăh hỏi thiệt bây giờ bố Bíp sợ gì nhất?”

Không cần đắn đo suy nghĩ, bố Bíp nói:

– “Mình sợ người không tốt nhất!”

Mình thấy rất thú vị về câu trả lời của bố Bíp nên hỏi:

– “Yăh thắc mắc làm sao để mình biết hoặc phân biệt được người tốt và người không tốt sống chung quanh mình hể?”

– “Ờ! Mình thấy nếu sống bình thường trong Buôn Làng thì khó phân biệt, nhưng có một cách để phân biệt người tốt với người không tốt dễ nhất là khi cùng ngồi uống rượu với nhau! Mình nói thật đó. Yăh không đi uống rượu nên Yăh không biết! Người không tốt là người trong khi uống rượu có người thấy không muốn uống nữa vì không muốn say đứng dậy chào về. Những người tốt để người ấy ra về, còn người không tốt không chịu, cứ nắm giữ, nài ép, uống thêm một ly, uống xong ly đó vẫn không để người ấy về lại ép thêm ly nữa, ly nữa… Cho đến khi say không về được!

Biết say rượu là không tốt, là làm cho vợ con người say khổ mà vẫn cứ mời ép uống cho say! Đó là người không tốt. Mình rất sợ những người không tốt này lắm!”

Matta Xuân Lành