Chào các bạn,
Hôm trước mình viết trong bài Chánh ngữ, có một điều rất quan trọng ở cuối bài, Đức Phật khuyến khích chúng ta dùng ái ngữ, nói lời chân thật nhưng cần thiết phải dịu dàng, và xuất phát từ tình yêu thực sự trong lòng thì mới gọi là lời nói đúng chánh pháp.
Trong thực hành tư duy tích cực hàng ngày, có lẽ chúng ta sẽ gặp phải một vấn đề hết sức tinh tế, đó là khi nói lời tích cực bằng ái ngữ, sẽ rất dễ nhầm lẫn với nói lời hoa mỹ. Bởi vì không ai có thể biết thực sự trong tâm người khác nghĩ gì, chúng ta chỉ có thể biết chính mình, cho nên cần thực tập để những lời nói của mình truyền tải được ý nghĩa chính xác nhất và giản dị nhất có thể.
Khi chúng ta còn trẻ và trong sáng, những điều chúng ta nghĩ/viết/nói luôn tràn đầy lý tưởng, hứng khởi và tuyệt đẹp, cho nên khó tránh khỏi dùng những từ hoa mỹ. Có thể sẽ có người nghĩ rằng đó là những lời nói ngây thơ, nhìn đời màu hồng và không hiểu đời. Hãy hoàn toàn không để ý đến những điều đó, từ hoa mỹ thì có sao nếu nó giúp bạn nói lên được suy nghĩ trực tiếp từ trái tim trẻ trung đầy nhiệt huyết và yêu thương của mình? Những xúc động sâu sắc mà trái tim trong sáng ngây thơ cảm thấy làm sao có thể diễn tả bằng những lời bình thường? Và tuổi của trái tim đôi khi liên hệ với tuổi đời, nhưng đôi khi lại hoàn toàn khác xa và chỉ được bộc lộ trong giao tiếp, là một điều kì diệu khác của đời sống.
Thế còn làm thế nào để tránh những lời hoa mỹ vô ích? Điều này cần đến một sự nhạy cảm trong giao tiếp, nếu chúng ta có tình yêu trong tâm để nói những lời ái ngữ, chúng ta sẽ có nhạy cảm để biết những lời nào có ích và lời nào vô ích, mặc dù cũng phải trải qua thời gian luyện tập và trải nghiệm mới có thể nhuần nhuyễn, và đó là lúc đạt tới sự giản dị. Đôi khi không nói gì mà chỉ sự hiện diện của chúng ta đã thể hiện một sự đồng cảm và yêu mến tự nhiên, tình yêu trong tim luôn tìm được cách để thể hiện ra bên ngoài. Điều quan trọng là nuôi dưỡng tình yêu trong sáng đó, và những lời nói hành động sẽ tự nhiên đúng chánh pháp.
Một điều phân biệt tinh tế nữa, như bạn Minh Châu đã có băn khoăn rằng: “Tích cực và tiêu cực vốn dĩ là hai mặt của cuộc sống, giống như hai mặt của đồng xu vậy. Liệu mình có thể và có nên chối bỏ một mặt này để luôn hướng về một mặt kia không?”. Nếu chúng ta chỉ nói về khía cạnh tốt của vấn đề, có thể nhiều người đáp lại với ý ám chỉ rằng chúng ta thiếu thực tế và “không theo kịp thời”, rằng không thể thành công nếu không hiểu “văn hóa thực dụng”. Những lời đó có thể không ảnh hưởng gì đến những trái tim mạnh mẽ và trong sạch, nhưng sẽ lung lay dữ dội những trái tim yếu đuối, khi mà “ai cũng nói thế, ai cũng làm thế” để có bệ đỡ cho thành công nhanh chóng.
Bởi vậy, giữ được trái tim trong sáng trong bất kì hoàn cảnh cám dỗ nào, là điều khó khăn nhất, không chỉ để không theo nó, mà còn để vẫn yêu người yêu đời, vẫn giữ ái ngữ ngay cả với những người yếu đuối “chạy theo thời”. Giữ ái ngữ không phải là không biết, không hiểu những mảng tối của xã hội, mà biết nhưng luôn hướng sáng, luôn giữ gìn và tỏa ra ánh sáng từ bên trong của mình bằng những lời nói tích cực.
Biết những điều tiêu cực nhưng cất giữ trong tim, giống như hình ảnh Chúa Giê-su chịu tội lỗi thay cho con người, và chỉ nói đến những điều tích cực, giống như hình ảnh Bồ tát vẩy cành dương rải nước cam lồ khắp chúng sinh. Tự quán chiếu chính mình như vậy, những bậc Thánh sẽ luôn ở bên cạnh và hỗ trợ chúng ta có đủ niềm tin vào sức mạnh trái tim linh thiêng của con người.
Phạm Thu Hường
Đọt Chuối Non 
Anh có cảm tưởng Thuận hiểu lầm tinh thần bài viết của Hường.
Hường đang nói là nhiệm vụ của mình dùng ái ngữ đối với người khác, để tỏ lòng yêu thương của mình.
Ái ngữ của người khác đối với mình không phải là vấn đề mình cần quan tâm, vì yêu người vô điều kiện là yêu thánh nhân lẫn kẻ giết người, huống chi là vài lời nói.
LikeLike
Em cám ơn chị Hường vì một bài viết hay. Đối với em, dường như ái ngữ chỉ quan trọng đối với người em lần đầu tiên gặp gỡ, còn những người đã ở lâu và mình có thể thấu hiểu, hay cảm được lòng họ thì trong một phạm vi hẹp, em thấy ái ngữ trở thành…”bình thường”
Em quan trọng hành động của người ta trong từng tình huống hơn là điều người ta nói.
Ví như em biết là có người thật lòng họ chẳng thích gì mình và chỉ hay mang lòng ghen tị, vắng mình thì điều họ nói có thể khác hoàn toàn, nên ái ngữ hay không đối với mình, tự nhiên không mấy ý nghĩa nữa.
Cám ơn chị về bài viết, vì nó nhắc nhở em biết điều đơn giản mà không đơn giản chút nào….
LikeLike
@ Thắng: Anh Hoành nói: Trăng đến rằm trăng tròn, tự nhiên sẽ đến ngày em thấy thật đơn giản để hiểu Phật pháp (mặc dù làm thì vẫn khó như lúc chưa hiểu ^^), và viết còn sâu sắc hơn chị nhiều. (Hmm không biết xưng chị có bị hố không, nhưng em gọi thì chị cứ nhận làm chị thôi ^^)
@Chị QL: Cảm ơn chị đã tóm tắt rất hay và chính xác ạ, em vẫn hoàn toàn đồng ý với chị như thường lệ 🙂
LikeLike
Một bài viết hay và sâu sắc. Cám ơn Hường. 🙂
Các suy nghĩ của Hường gợi cho mình thêm một số suy nghĩ tương tự, chia sẻ cùng Hường và cả nhà nhé.
Ái ngữ có lẽ chỉ cần định nghĩa bằng một 1 tiêu chí: lời nói xuất phát từ tình yêu thực sự trong lòng – điều đó cũng có nghĩa là chân thật, thật với lòng mình và đó là một tấm lòng yêu ái lan tỏa.
Lời hoa mỹ, nếu xét về khía cạnh khách quan thì từ này chỉ hàm ý là các ngôn từ đẹp. Thế nên lời hoa mỹ mà xuất phát từ tình yêu thực sự trong lòng thì cũng chính là ái ngữ. Lời hoa mỹ mà không có cội gốc yêu ái đủ thì trở thành lời sáo rỗng. (Sự đánh đồng giữa lời hoa mỹ và lời hoa mỹ sáo rỗng có lẽ phản ánh phần nào sự thiếu niềm tin ở tình yêu thương trong cộng đồng, hay cũng từ chính sự thiếu sự hiện diện mặc nhiên, phổ biến của tình yêu thương.)
Thế nên thực tập ái ngữ, ta không ngại lời hoa mỹ, ta chỉ tránh lời hoa mỹ sáo rỗng. Thế nên “Điều quan trọng là nuôi dưỡng tình yêu trong sáng” trong tim mình với người và với đời.
LikeLike
Hi chị Hường.
Em cám ơn chị đã post bài này, thú thực là em không hiểu về chánh pháp lắm nhưng em thấy không biết đến bao giờ mình mới viết nổi một bài như chị.
Hihi, em thấy hình minh hoạ cho bài viết rất bắt mắt, lần đầu tiên em được thấy hình này và hiểu hơn về từ THINK.
em rất thích đoạn :”nói lời chân thật nhưng cần thiết phải dịu dàng, và xuất phát từ tình yêu thực sự trong lòng”
Theo em lời nói dịu dàng đôi khi cũng không có nghĩa là nói nhỏ nhẹ. Nói như anh Hoành với cháu ngoại Gavin trong bài “không sợ” cũng là một cách nói dịu dàng vậy.
Em Thắng 🙂
LikeLike
Cảm ơn em Hằng và anh Hoành đã khen ạ, em sẽ cố gắng viết với những cảm xúc chân thành nhất đối với cả Phật pháp và cuộc đời.
Em khi mới bắt đầu thực hành TDTC hay sợ mình dùng nhiều lời hoa mỹ, vì yêu người vô điều kiện và thành thật khiêm tốn tĩnh lặng là những lý tưởng quá lớn lao, em sợ mình chỉ nói mà không làm cho nên rất hiếm khi comment. Thật bất ngờ là bây giờ em có thể đóng góp bài cho DCN để phần nào trả ơn cho những bài học đã giúp em mạnh mẽ lên nhiều trong suốt thời gian qua, và thêm nguồn động viên các bạn ^^
Từ nhỏ em đã nghe ám chỉ nhiều về “văn hóa thực dụng”, rằng tài năng là cần thiết, nhưng những “yếu tố hỗ trợ” cũng vô cùng cần thiết, em chưa bao giờ tin điều đó nhưng chưa bao giờ có đủ dũng cảm để phản bác hay chống lại. Chưa từng có ai nói với em điều ngược lại cho đến khi em đọc DCN và thanh lọc suy nghĩ của bản thân để tự làm mình mạnh mẽ lên.
Cảm ơn cả nhà đã tích cực luôn luôn 🙂
Em Hường
LikeLike
Hường viết bài này rất hay. Cám ơn em.
LikeLike
Cảm ơn chị Hường, bài viết của chị liên hệ những lời dậy của Đức Phật rất giản dị, thực tế
LikeLike