Các bản tin:
Phe Gadhafi ném bom xuống phía đông Libya
Biệt kích Anh sẵn sàng vào Libya
Vùng cấm bay và khả năng cam thiệp vào Libya
Phương Tây sẵn sàng dùng vũ lực với Gadhafi
Mỹ đưa quân áp sát Libya
Phe Gadhafi ném bom xuống phía đông Libya
Ít nhất hai máy bay chiến đấu của lực lượng ủng hộ chính phủ Libya hôm nay ném bom xuống kho đạn ở ngoại ô của một thành phố phía đông do phe nổi dậy kiểm soát.
 |
| Những người ủng hộ đại tá Gadhafi hô vang khẩu hiệu tại thành phố Tripoli hôm 2/3. Ảnh: AP. |
Hôm qua các lực lượng trung thành với đại tá Moammar Gadhafi đẩy lùi những người biểu tình tại hai thành phố Gharyan và Sabratha để tạo vùng đệm quanh thủ đô Tripoli. Họ cũng cố gắng chiếm Zawiya, thành phố gần thủ đô nhất nằm dưới quyền kiểm soát của phe nổi dậy, song không thành. Các máy bay chiến đấu của chính phủ Libya dội bom một kho đạn ở ngoại ô Ajdabiya, thành phố mà người biểu tình đang chiếm và cách thủ đô Tripoli chừng 750 km.
Các nhân chứng nói với AP rằng họ thấy hai phi cơ dội bom ở khu vực ngoại ô thành phố Ajdabiya vào lúc 10h sáng theo giờ địa phương. Họ cũng thấy các tay súng ủng hộ đại tá Gaddafi tiến vào thành phố Ajdabiya, còn những người biểu tình có vũ khí tiến về phía tây thành phố để nghênh chiến.
Lực lượng trung thành với đại tá Gaddafi tiến hành nhiều cuộc không kích nhằm ào các kho đạn dược mà phe nổi dậy chiếm được kể từ khi làn sóng biểu tình bắt đầu nổ ra tại Libya. Tuy nhiên, trong một số bản tin mà giới chức Libya bác bỏ, một số phi công đào ngũ nói họ nhận lệnh ném bom vào dân thường, AP cho biết.
Bộ Quốc phòng Anh đang lên kế hoạch dự phòng lập vùng cấm bay trên toàn Libya. Đây là một phần trong những nỗ lực quốc tế nhằm vào chính quyền đang bị cô lập của đại tá Muammar Gadhafi, trong bối cảnh lo ngại lãnh đạo này có thể tiếp tục lệnh cho không quân tấn công người dân biểu tình.
Các cuộc biểu tình ở Libya bắt đầu từ ngày 15/2, đã lan rộng ra gần một nửa đất nước, chủ yếu ở phía đông. Cho đến nay người biểu tình đã làm chủ nhiều thành phố. Trong khi đó ông Gadhafi và lực lượng ủng hộ vẫn giữ thủ đô Tripoli. Hàng trăm người thiệt mạng bởi bạo lực giữa phe nổi dậy với những người trung thành với chính phủ. Bạo loạn cũng khiến khoảng 140 nghìn người nước ngoài chạy khỏi Libya, khiến Liên Hợp Quốc lo ngại về nguy cơ của một cuộc khủng hoảng nhân đạo.
Đến nay cả Mỹ và Anh đều không còn úp mở về ý muốn đại tá Moammar Gadhafi phải rời ghế lãnh đạo Libya. Thủ tướng Anh David Cameron tuyên bố trước quốc hội rằng không loại trừ khả năng sử dụng quân sự với Libya, đồng thời nhấn mạnh sự ra đi của đại tá Gadhafi là “ưu tiên cao nhất của nước Anh”.
Trong khi đó, Lầu Năm Góc đang tích cực triển khai quân tới gần Libya để “linh hoạt” hơn khi có lệnh. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton hôm qua cảnh báo Libya đang đứng giữa ngả rẽ, với một bên là nền dân chủ và một bên là cuộc nội chiến. Theo đó Washington tuyên bố sẽ làm mọi cách để đại tá Gaddafi phải từ chức bằng cả kinh tế lẫn quân sự.
Minh Long
Biệt kích Anh sẵn sàng vào Libya
Lực lượng đặc nhiệm Anh (SAS) được cho là đang chuẩn bị tung vào Libya để chiếm những kho chứa khí độc có thể trở thành vũ khí huỷ diệt do chính quyền đại tá Gadhafi cất giấu tại vùng sa mạc.
> Khả năng can thiệp quân sự vào Libya
 |
| Biệt kích của Anh trên chiến trường. Ảnh: AFP |
Telegraph dẫn các nguồn tin từ Mỹ tiết lộ rằng, lực lượng SAS nhiều khả năng sẽ được huy động để đảm bảo hơn 10 tấn khí độc mustard và sarin đang cất giữ tại 3 địa điểm khác nhau trên sa mạc Libya được an toàn. Hành động can thiệp vào Libya này được cho là để chính quyền Gaddafi không sử dụng vũ khí hoá học chống người dân hay nguy cơ chúng rơi vào tay khủng bố.
Trước đó đã xuất hiện mối lo ngại về kho vũ khí hoá học được cho là vẫn nằm trong tay chính quyền Gadhafi. Hiện quân đội Anh chưa nhận được bất cứ yêu cầu đặc biệt nào về việc trưng dụng biệt kích SAS vào điệp vụ chiếm các kho vũ khí huỷ diệt này. Nhưng giới chức xứ sở sương mù cho rằng các kế hoạch cần sẵn sàng để có thể thực hiện khi cần thiết.
Cũng theo nhận định của giới chức Anh, các chất hoá học mà Libya còn cất giữ như mustard hay sarin cần phải được pha trộn và chiết xuất ra những quả đạn mới có thể được sử dụng làm vũ khí. Tuy nhiên sự hiện diện của chúng vẫn gây ra “mối lo ngại” và Anh muốn đảm bảo những hoá chất này phải được phá huỷ hoặc an toàn.
Trên thực thế, đặc nhiệm Anh đã có mặt ở Libya từ 10 ngày nay và đã tham gia với vai trò chủ chốt trong chiến dịch giải cứu hàng trăm công nhân nước ngoài làm việc trong lĩnh vực dầu mỏ bị mắc kẹt.
Trong khi đó, Thủ tướng Anh David Cameron hôm qua tiếp tục gia tăng sức ép với đại tá Gaddafi khi cảnh báo rằng, London có thể đàm phán với các nhóm đối lập ở Libya. Ông khẳng định nếu chính quyền Libya “sát hại thường dân bằng máy bay” thì sẽ có những kế hoạch được thực hiện để ngăn chặn.
Một số nguồn tin cho biết, Anh đã điều chuyển các máy bay chiến đấu Typhoon tới căn cứ trên đảo Síp, một dấu hiệu cho thấy Anh đang chuẩn bị cho kế hoạch dự phòng can thiệp quân sự vào Libya. Mỹ cũng đã có một số động thái chuyển quân, nhưng Washington khẳng định chưa sử dụng vũ lực trong vấn đề Libya.
Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp thượng đỉnh vào ngày 11/3 tới để tìm cách đối phó với cuộc khủng hoảng tại thế giới Ảrập. Còn Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đêm qua cho biết, chính quyền Obama có thể sẽ tìm cách truy tố đại tá Gadhafi vì vụ đánh bom máy bay tại Lockerbie năm 1988, làm chết 270 người.
Đình Nguyễn
Vùng cấm bay và khả năng can thiệp quân sự vào Libya
Bộ Quốc phòng Anh đang lên kế hoạch dự phòng lập vùng cấm bay trên toàn Libya và đây có thể là sự hiện thực hoá cho khả năng phương Tây can thiệp quân sự vào quốc gia Bắc Phi này.
> Mỹ đưa quân áp sát Libya / Phương Tây sẵn sàng dùng vũ lực
Đây là một phần trong những nỗ lực quốc tế nhằm vào chính quyền đang bị cô lập của đại tá Muammar Gaddafi tại Libya, trong bối cảnh lo ngại lãnh đạo này có thể tiếp tục lệnh cho không quân tấn công người dân biểu tình.
Vùng cấm bay đã từng được áp dụng và phát huy tác dụng tại Bosnia và Iraq. Nhưng tại Libya đây có thể là cách thức câu giờ của phương Tây hay là một thông điệp nhằm khiến đại tá Gaddafi chấp nhận ra đi, trước khi có bất cứ hành động quân sự nào từ bên ngoài.
 |
| Máy bay chiến đấu Mỹ trên tàu sân bay USS Enterprise, hiện có mặt gần Libya. Ảnh: Navy |
Vùng cấm bay là gì
Hai nước chủ chốt lập vùng cấm bay tại Libya sẽ là Mỹ và Anh, giống như họ từng làm trong chiến dịch Canh phòng Phương nam ở Iraq những năm 90. Khi đó máy bay chiến đấu Mỹ và Anh hàng ngày xuất kích nhằm phát hiện những hành động tấn công của chính quyền Saddam Hussein vào người Shiite ở miền nam.
Như vậy, mục đích chính của vùng cấm bay tại Libya nếu được áp dụng là các phi cơ của Mỹ và đồng minh sẽ làm mọi cách để buộc trực thăng và máy bay chiến đấu của chính quyền Gaddafi phải nằm yên tại các phi trường, ngăn không cho chúng cất cánh thực hiện mệnh lệnh tấn công người dân.
Với việc triển khai quân trong khu vực hiện nay, Mỹ và Anh hoàn toàn sẵn sàng cho lệnh cấm bay tại Libya nếu có lệnh. Trong đó hải quân Mỹ có hai nhóm tàu sân bay ở khu vực Địa Trung Hải và những căn cứ không quân nổi này có thể nhanh chóng thị uy sức mạnh dọc bờ biển Libya.
Trong khi đó, Anh có căn cứ không quân tại Akrotiri thuộc đảo Síp, nơi các phi đội máy bay chiến đấu Typhoon có thể được triển khai. Tuy nhiên từ căn cứ Akrotiri tới Libya xa hơn 1.600 km, nên có thể không quân Anh sẽ sử dụng đường băng gần hơn như tại Malta, đảo Sicily và đại lục Italy.
Một khả năng khác được tính đến là các máy bay của không quân Anh có thể sẽ được huy động để thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ, như tiếp dầu trên không cho các máy bay chiến đấu đi giám sát vùng cấm bay.
Trở ngại và rủi ro cuả vùng cấm bay
Trở ngại lớn nhất cho việc áp dụng vùng cấp bay tại Libya là tính pháp lý cho chiến dịch này. Sẽ là lý tưởng nếu kế hoạch nhận được sự ủng hộ bằng nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên ngoài Anh và Mỹ đã sẵn sàng, thì chưa có gì đảm bảo 3 thành viên thường trực còn lại là Nga, Pháp và Trung Quốc sẽ ủng hộ vùng cấm bay.
BBC dẫn lời Ngoại trưởng Anh William Hague ngụ ý rằng một vùng cấm bay có thể được áp dụng mà không cần một nghị quyết của Hội đồng Bảo an. Đây là khả năng hoàn toàn có thể xảy ra, nhưng sẽ làm chia rẽ một liên minh quốc tế đang dần hình thành chống lại chính quyền đại tá Gaddafi mà Mỹ và Anh là “đầu tàu”.
Bên cạnh đó, vấn đề hậu cần và chi phí cho chiến dịch xây dựng vùng cấm bay cũng rất lớn. Sở chỉ huy trung tâm cho chiến dịch sẽ đặt tại đâu và ai đứng ra trả chi phí cho hoạt động này là những câu hỏi gây thách thức cho các bên tham gia.
Các nguyên tắc hoạt động của vùng cấm bay như trong hoàn cảnh nào thì máy bay liên quân có thể bắn hạ máy bay Libya cũng gây tranh cãi. Vùng cấm bay sẽ áp dụng cho tất cả máy bay của Libya hay chỉ máy bay quân sự, chỉ áp dụng cho máy bay cánh cố định hay cả trực thăng là những nội dung sẽ phải bàn bạc rất nhiều.
Quan trọng hơn, việc phương Tây lập vùng cấm bay lên một nước Ảrập và Hồi giáo có chủ quyền sẽ mang đến tranh cãi gay gắt. Nhiều người đối lập với Gaddafi kêu gọi thực hiện vùng cấm bay ngay lập tức, trong khi những người khác cho rằng phương Tây nên tránh xa Libya. Hệ thống phòng không của Libya cũng là rủi ro đáng kể nếu phương Tây thực hiện chiến dịch.
 |
| Một trong hai chiếc máy bay chiến đấu Mirage của không quân Libya đào ngũ sang Malta, nhằm chống lệnh của Gaddafi. Ảnh: AP |
Khả năng can thiệp quân sự vào Libya
Đến nay cả Mỹ và Anh đều không còn úp mở về ý muốn đại tá Muammar Gaddafi phải rời ghế lãnh đạo Libya. Thủ tướng Anh David Cameron tuyên bố trước quốc hội rằng không loại trừ khả năng sử dụng quân sự với Libya, đồng thời nhấn mạnh sự ra đi của đại tá Gaddafi là “ưu tiên cao nhất của nước Anh”.
Ngoại trưởng Anh William Hague tối qua trả lời trên BBC rằng London đã có kế hoạch trong trường hợp đại tá Gaddafi gia tăng tấn công quân sự vào người dân. Kế hoạch quân sự được cho là đã có sẵn trên bàn của thủ tướng Anh và ông có thể ra lệnh sử dụng khi cần thiết.
Trong khi đó, Lầu Năm Góc đang tích cực triển khai quân tới gần Libya để “linh hoạt” hơn khi có lệnh. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton hôm qua cảnh báo Libya đang đứng giữa ngả rẽ, với một bên là nền dân chủ và một bên là cuộc nội chiến. Theo đó Washington tuyên bố sẽ làm mọi cách để đại tá Gaddafi phải từ chức bằng cả kinh tế lẫn quân sự.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates và sĩ quan hàng đầu của quân đội nước này là đô đốc Mike Mullen đều thừa nhận rằng, việc áp dụng vùng cấm bay tại Libya là “vấn đề cực kỳ phức tạp” và đến nay NATO vẫn chưa thống nhất về bất cứ sự can thiệp quân sự nào đối với chính quyền Gaddafi.
Như vậy, một cuộc can thiệp bằng quân sự vào Libya có thể chưa diễn ra ngay lập tức, nhưng những động thái của Mỹ và Anh là thông điệp rõ ràng cho đại tá Gaddafi. Washington và London đều nhắc đến hy vọng ông sẽ nhượng bộ trước khi có bất cứ máy bay phương Tây nào tiến vào không phận Libya.
Tuy nhiên, những thông tin mới nhất cho thấy đại tá Gaddafi vẫn quyết không lùi bước và cảnh báo Libya đối mặt nội chiến với “những dòng sông máu”. Chính quyền Gaddafi đang bám trụ với phần phía tây đất nước còn kiểm soát được, bất chấp sức ép gay gắt cả trong lẫn ngoài.
Đình Nguyễn
Phương Tây sẵn sàng dùng vũ lực với Gaddafi
Thủ tướng Anh David Cameron và các lãnh đạo phương Tây khác đang sẵn sàng ra lệnh có hành động quân sự chống chính quyền Gaddafi, trong bối cảnh lo ngại lãnh đạo Libya có thể sử dụng vũ khí hoá học.
> Mỹ đưa quân áp sát Libya
 |
| Máy bay chiến đấu Tornado của không quân hoàng gia Anh. Ảnh: RAF |
Người đứng đầu chính phủ Anh hôm nay tuyên bố không loại trừ khả năng sử dụng quân sự vì nước Anh “không thể tha thứ việc chính quyền Libya dùng vũ lực chống lại người dân của mình”. Quan điểm cứng rắn của London thể hiện qua tuyên bố của ông khi nói rằng sự ra đi của Gaddafi là “ưu tiên cao nhất của Anh”.
Ông nói trước các nghị sĩ rằng, Anh và đồng minh đang cân nhắc đưa máy bay chiến đấu đảm bảo vùng cấm bay tại Libya, tuần tra và bắn hạ những chiếc máy bay Libya tấn công người biểu tình. “Nếu đại tá Gaddafi sử dụng quân đội chống lại người dân của mình thì thế giới không thể đứng yên. Đó là lý do tại sao chúng ta nên cân nhắc về một vùng cấm bay”, Telegraph dẫn lời ông Cameron nói thêm.
Trước đây, vùng cấm bay đã từng được các nước phương Tây áp dụng tại Iraq và Bosnia với lý do ngăn chặn các chính quyền “cứng đầu” tại những nước này dùng không quân chống thường dân. Tham mưu trưởng quân đội Anh David Richards đã được đề nghị vạch ra các phương án cho những chiến dịch của quân đội Anh có thể thực hiện tại Libya.
Theo đó, nếu vùng cấm bay được áp dụng, Anh sẽ huy động các máy bay chiến đấu như Tornado và Typhoon từ căn cứ Akrotiri đặt trên đảo Síp. Trong các phương án của tướng Richards cũng bao gồm những chiến dịch dự phòng trên bộ trong trường hợp máy bay bị rơi hoặc trúng đạn.
Một phương án khác của Anh là cung cấp vũ khí và hỗ trợ cho các nhóm bên trong Libya. Bên cạnh đó, Pháp cũng khẳng định họ sẽ hậu thuẫn một chiến dịch can thiệp bằng quân sự với các đối tác NATO. Mỹ cũng bắt đầu “điều chỉnh vị trí đóng quân” tới gần Libya để linh hoạt thực hiện các quyết định sắp tới.
Lực lượng của Mỹ đang có mặt gần nhất tại Libya gồm tàu sân bay USS Enterprise ở Biển Đỏ cùng tàu tấn công đổ bộ USS Kearsarge, với một phi đội trực thăng và 2.000 lính thuỷ quân lục chiến. Ngoài ra Mỹ có căn cứ máy bay của hải quân ở Sigonella, trên đảo miền nam Italy Sicily, cách Libya gần một giờ bay.
Giới quan sát dự đoán các nước phương Tây có thể phát động ném bom lực lượng của Gaddafi khi vùng cấm bay có hiệu lực, nếu phát hiện Libya tiếp tục tấn công người biểu tình. Những người chống Gaddafi cũng đang kêu gọi NATO không kích vì lo ngại không thể đương đầu với lực lượng còn mạnh của chính quyền.
Những lời cảnh báo quân sự của phương Tây được đưa ra sau khi chính quyền Gaddafi bị cáo buộc đã ra lệnh cho máy bay tấn công một đài phát thanh do người biểu tình đang sử dụng tại thành phố Benghazi. Một kho vũ khí nằm trong tay lực lượng chống chính phủ tại thành phố Ajdabiya cũng nổ tung hôm qua.
Không quân Libya được trang bị các máy bay đa nhiệm vừa tiêm kích vừa ném bom Mirage do Pháp chế tạo. Ngoài ra lực lượng này còn có các trực thăng quân sự như loại trực thăng pháo hạm Mil Mi-24 do Liên Xô chế tạo. Các tin tức từ Libya cho biết chính loại trực thăng này đã được sử dụng để chống người biểu tình.
Trong khi đó, Telegraph dẫn các nguồn tin Anh cho rằng Libya vẫn đang cất giữ chất độc hoá học. Theo đó dù đã cam kết từ bỏ vũ khí huỷ diệt năm 2003, chính quyền Gaddafi được cho là vẫn giữ lại tới 14 tấn chất hoá học có thể sử dụng chế tạo khí mustard.
Cũng nguồn tin trên phán đoán số chất hoá học được cất trong những cơ sở tuyệt mật trên sa mạc. Một quan chức cao cấp chính phủ Anh cho rằng, các chất hoá học này cần phải được pha trộn và chiết xuất ra những quả đạn mới có thể được sử dụng làm vũ khí. Tuy nhiên sự hiện diện của các chất hoá học trên vẫn gây ra “mối lo ngại” và Anh muốn đảm bảo chúng đã được phá huỷ.
Đình Nguyễn
Mỹ đưa quân áp sát Libya
Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết họ đang tái triển khai vị trí của các lực lượng vũ trang tới gần Libya, trong khi phương Tây đang gia tăng khả năng can thiệp chống chính quyền Gaddafi.
Theo Lầu Năm Góc, động thái chuyển quân của họ nhằm “đạt được sự linh hoạt ngay khi các quyết định được đưa ra”. Trên thực tế quân Mỹ đã có sự hiện diện đáng kể từ trước tại khu vực gần Libya, như một số căn cứ đóng ở miền nam Italy, phía bên kia bờ Địa Trung Hải.
Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cho biết quân đội nước này có thể được huy động cho hỗ trợ nhân đạo. Trong khi đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Susan Rice tuyên bố Washington “đang cân nhắc nghiêm túc” về việc thiết lập vùng cấm bay tại Libya và bản thảo với NATO cùng các đối tác quân sự khác về vấn đề này.
 |
| Tàu sân bay USS Enterprise đang có mặt tại Biển Đỏ. Ảnh: Navy |
Việc quân đội Mỹ tái triển khai vị trí đóng quân gần Libya có thể nhằm đảm bảo thực hiện cho một lệnh cấm bay tại Libya áp dụng trong những ngày tới, với mục đích ngăn chặn khả năng các máy bay dưới quyền đại tá Gaddafi tấn công người biểu tình đối lập.
Giới phân tích cho rằng, tuyên bố của Lầu Năm Góc một phần được thực hiện nhằm gửi đi một thông điệp cho đại tá Gaddafi. Hiện chưa rõ liệu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc có ủng hộ cho kế hoạch áp dụng vùng cấm bay tại Libya hay không.
AFP thống kê lực lượng của Mỹ đang có mặt gần nhất tại Libya gồm tàu sân bay USS Enterprise ở Biển Đỏ cùng tàu tấn công đổ bộ USS Kearsarge, với một phi đội trực thăng và 2.000 lính thuỷ quân lục chiến. Thêm vào đó là việc Mỹ có căn cứ máy bay của hải quân ở Sigonella, trên đảo miền nam Italy Sicily, chỉ cách Libya chưa đến một giờ bay.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cho biết Washington đang tính đến mọi lựa chọn khi cân nhắc cách đối phó vấn đề Libya. Bà không đề cập biện pháp quân sự nhưng nhấn mạnh, chừng nào đại tá Gaddafi còn cầm quyền ở Libya thì Mỹ còn cân nhắc các biện pháp chống lại nhà lãnh đạo này.
Tờ New York Times hôm qua cũng đưa tin các nước phương Tây đang tìm cách lập “hành lang nhân đạo” dọc các nước láng giềng với Libya như Tunisia và Ai Cập để giúp đỡ người tị nạn. Thủ tướng Anh David Cameron thì tuyên bố nước này đang phối hợp với các đồng minh để lập vùng cấm bay quân sự tại Libya.
Libya rơi vào cảnh hỗn loạn khi người biểu tình xuống đường đòi đại tá Muammar Gaddafi từ chức hai tuần trước. Liên Hợp Quốc ước tính có khoảng 100.000 người đã bỏ chạy khỏi nước này trong tuần qua và hàng nghìn người thiệt mạng khi chính quyền dùng quân đội trấn áp biểu tình.
Người biểu tình Libya hiện kiểm soát vùng phía đông đất nước và đang bàn lập chính phủ lâm thời để tiến tới bầu cử. Phe ủng hộ Gaddafi đang cố đẩy lui người biểu tình để giữ phần phía tây bao gồm thủ đô Tripoli. Bản thân nhà lãnh đạo này hôm qua tuyên bố ông sẽ không ra đi vì vẫn được “nhân dân bảo vệ”.
Đình Nguyễn
Đọt Chuối Non 