Chào các bạn,

Hơn hai tuần ở huyện Bù Đăng trời mưa liên tục, anh em đồng bào nghèo trong các sóc làm thuê từng ngày cho người Kinh không được thuê làm. Không có việc làm, bố mẹ con cái ở nhà chơi trong sự lo lắng vì không đi làm thì gia đình không có tiền mua gạo. Chẳng hạn gia đình bố mẹ Minh ở sóc Bù Có, mình đến thăm vào ngày trời lúc nắng lúc mưa, bố mẹ Minh không đi làm được. Mình vào nhà lúc đó khoảng ba giờ chiều bố mẹ Minh ngồi nói chuyện chơi trên gian nhà trên, thấy mình đến mẹ Minh phân trần:

– “Mấy tuần nay trời ngày nào cũng mưa người Kinh không thuê không gọi đi làm, mình với bố Minh không có việc làm không đi làm được, ở nhà mà cái bụng thấy lo, trong nhà mình ba ngày nay đã không còn gạo để nấu cho hai người con nhỏ ăn. Thương các con hôm thứ Ba mình về nhà bố mẹ ở Minh Hưng làm cỏ cà – phê cho bố mẹ, được bố mẹ cho một bao gạo đem về nấu cho các con ăn hai ngày nay.”

– “Trời mưa sao mẹ Minh không nhận hột điều của công ty về cạo vỏ, kiếm tiền mua thức ăn cho gia đình?”

– “Bóc vỏ hột điều sấy mỗi kí ở đây chỉ trả có năm ngàn đồng, mình làm không quen mỗi ngày chỉ làm được hơn một kí chưa được mười ngàn đồng, trong khi mình đi cuốc rãy ăn cơm của chủ mỗi ngày được trả một trăm năm mươi ngàn đồng, đi cuốc rãy mệt nhưng có tiền nuôi hai người con nhỏ. Chắc trời cũng đã gần hết mưa bởi bây giờ đã gần hết tháng Mười, vài bữa trời nắng mình cũng có thể đi cuốc rãy cho người Kinh được rồi.”

Mình ở lại nhà bố mẹ Minh thêm một lúc sau đó chào về. Hai tuần sau trời hết mưa, một buổi chiều mình chạy xe máy vào sóc Bù Có để thăm và mang thuốc khớp cho mẹ Đơm, lúc chạy xe máy ngang qua nhà bố mẹ Minh, mình ghé vào đưa cho bố mẹ Minh một chai nước mắm. Lần này đến mình chỉ gặp mẹ Minh ở nhà, vì hai ngày nay mẹ Minh bị cảm sốt không đi làm được. Không thấy bố Minh mình hỏi và được mẹ Minh rất vui cho biết:

– “Mấy ngày nay cái bụng mình vui lắm! Do trời nắng người Kinh đã gọi bố Minh đi làm.”

– “Người Kinh chỉ gọi một mình bố Minh đi làm không gọi mẹ Mình sao?”

– “Lần này người ta không gọi mình bởi vì họ chỉ cần người làm việc nặng.”

– “Ở sóc mình làm việc nặng là việc gì?”

– “Đào hố trồng cây cà – phê.”

– “Công việc này được chủ trả lương theo ngày hay trả khoán?”

– “Họ trả theo làm khoán, mỗi ngày bố Minh đào được bao nhiêu hố cà – phê thì được tính theo hố để trả tiền.”

– “Người ta trả cho bố Minh mỗi hố trồng cà – phê bao nhiêu tiền?”

– “Mỗi hố được người chủ trả cho hai mươi ngàn đồng.”

– “Mỗi ngày bố Minh đào được bao nhiêu hố trồng cà – phê?”

– “Mình không biết tính, chỉ thấy bố Minh đi làm ba ngày về đưa cho mình năm trăm ngàn đồng nói: ‘Đi làm giấy khai sanh cho người con gái tám tuổi để con được đi học.’ Cái bụng mình vui vì không còn lo con không biết cái chữ.”

Matta Xuân Lành