Chào các bạn,

Trong giờ lao động ở nhà Lưu trú mình nói chuyện với em Hiểu học sinh lớp Mười, sau cuộc nói chuyện mình vừa mắc cười vừa thấy rất thương em Hiểu, bởi mới học lớp Mười đang tuổi ăn tuổi học nhưng em Hiểu đã sớm biết lo cảnh gia đình đông em sẽ không đủ ăn.

Em Hiểu là con gái thứ hai trong gia đình có sáu người con, ba người con trai và ba người con gái. Bố mẹ em Hiểu trên bốn mươi tuổi, ở cách nhà mình chưa đến một trăm mét, anh em Buôn Làng gọi bố mẹ em Hiểu là bố mẹ Zy. Thỉnh thoảng mình đến nhà thường không gặp bố mẹ Zy vì gia đình em Hiểu ít đất ruộng, bố Zy hằng ngày đi làm công nhân ở lò gạch ông Hòa. Mẹ Zy ở nhà vừa đi làm ruộng làm rãy vừa chăn năm con bò, có hôm chiều Chúa nhật mình đến mẹ Zy vừa đi cắt cỏ cho bò về.

Buôn Làng đã kết thúc mùa gặt lúa, mình biết gia đình em Hiểu ít ruộng. Trong giờ lao động buổi chiều ở nhà Lưu trú, lúc mình đi ngang qua phòng học nơi em Hiểu đang quét màng nhện trên trần nhà, mình hỏi:

– “Mùa gặt năm nay gia đình em Hiểu gặt được nhiều lúa không?”

– “Ít lắm! Vì gia đình mình không có nhiều ruộng.”

– “Gia đình em Hiểu ít ruộng vậy sau mùa gặt bố Zy có đi hái cà-phê thuê ở Đăkmin không?”

– “Không, bố Zy đi làm ở lò gạch nên không đi hái cà-phê thuê, mẹ Zy mọi ngày đi làm ruộng nhưng bây giờ không đi làm vì đang mang thai em bé.”

– “Mẹ Zy đang mang thai vậy nhà em Hiểu sắp có thêm người, em Hiểu có vui khi mình sắp có thêm em không?”

– “Không, mình không thích nhà có thêm em.”

– “Em Hiểu không thương em?”

– “Không phải mình không thương em nhưng vì nhà mình đang có nhiều em rồi. Hiện tại mình đã có một chị Razy đang học lớp Mười một và bốn em nhỏ tất cả là sáu chị em, trong đó mình và chị Razy được Yăh cho ở nhà Lưu trú nuôi cho ăn học. Ở nhà còn bốn người em nhỏ bố mẹ Zy đã làm cực khổ suốt ngày cũng không đủ cho các em ăn, bây giờ có thêm em lấy gì ăn? Một lần trưa thứ Bảy ở ngoài nhà Lưu trú về gia đình nghỉ cuối tuần, mình thấy em Phúc bốn tuổi đang ngồi khóc mình hỏi tại sao em Phúc khóc? Em Phúc nói em Phúc muốn húp canh bí đỏ nhưng em Luyện húp trước đã húp hết không để lại cho em Phúc. Các em mình thường không đủ ăn nên mình không thích có thêm em.”

– “Nhưng bây giờ em Hiểu cũng sắp có thêm em, em Hiểu có thương em không? Và em Hiểu thích em trai hay em gái?”

– “Mình không thích có thêm em nhưng khi đã có thêm em mình sẽ thương em, và mình thích em gái hơn em trai vì em gái hiền dễ nghe lời.”

Nghe kể về gia đình mình thấy rất thương nhưng để thử em Hiểu mình nói:

– “Em Hiểu lo làm gì! Em Hiểu không nghe anh em Buôn Làng thường nói: ‘Trời sinh voi Trời sinh cỏ’ sao?’”

– “Người chớ đâu phải voi! Voi chỉ cần ăn cỏ là được. Còn người ngoài ăn còn phải được dạy dỗ học hành nữa chớ Yăh.”

Matta Xuân Lành