Kỳ 4: Rải tiền nơi cửa Phật
19/02/2013 3:20
   Ném tiền xuống trống đồng Ảnh: Ngọc Minh |
“Đi chùa mà ki bo, kẹt sỉ như chúng mày…”
Vừa bước chân vào cổng chùa sau một chặng xe điện giá 25.000 đồng/lượt/người từ bến xe sau chùa vòng lên, tôi và hàng trăm du khách đã bị một đội quân chuyên đổi tiền lẻ và tiền giả cổ xúm quanh chèo kéo. Khi có du khách tỏ vẻ quan tâm, ngay lập tức 3 – 4 người làm nghề này đồng loạt chìa ra những tập giấy bạc lẻ, tranh nhau giành giật khách về phía mình. Theo “giá quy đổi” được những người làm dịch vụ này quy định thì cứ 100.000 đồng tiền chẵn sẽ nhận về 70.000 đồng tiền lẻ… Nhẩm tính, mỗi ngày người đổi tiền này chỉ cẩn đổi được 3 – 5 triệu đồng thì lời to. Chính vì vậy, đây là một trong những dịch vụ thu hút đông đảo người dân quanh vùng tham gia.
|
||||||||||||||||
Cũng tại khu vực này, một đội quân chuyên bán sớ đã túc trực sẵn để chèo kéo khách. Họ hầu hết là những phụ nữ tuổi trung niên cầm trên tay những tập sớ viết sẵn gạ cho bằng được du khách mua để tâu bẩm với đức Phật cầu an, cầu tài cầu lộc.
Vừa thoát khỏi dịch vụ đổi tiền, bán sớ, chúng tôi gặp ngay đội quân những thợ ảnh đông đảo. Nhiều thợ chụp ảnh đã ném về phía chúng tôi cái nhìn khó chịu khi thấy mang theo máy ảnh. Giá chụp ảnh ở đây dao động từ 20.000 – 30.000 đồng/tấm tùy theo kích cỡ. Tức là nếu một người khách chụp 1 kiểu, lấy 1 tấm ảnh cỡ 12 x 15 cm, thì giá sẽ là 20.000 đồng. Và nếu chụp ảnh cả đoàn khách, thì thợ ảnh sẽ đếm người để làm ảnh, sau đó sẽ nhân số người với giá 20.000 đồng/tấm để lấy tiền. Nhiều du khách nhầm tưởng sẽ chỉ có một tấm phải trả 20.000 đồng, các tấm còn lại (cùng 1 kiểu) sẽ được giảm giá, nên đã chụp liên tục 5 – 7 kiểu. Chính vì sự mập mờ này mà không ít đoàn khách đã cãi nhau ầm ĩ với thợ chụp ảnh sau khi biết mình bị bắt chẹt.
 Giắt tiền vào tượng La hán để cầu may – Ảnh: Ngọc Minh |
Ông Hồ Văn Ứng, ở Q.Hoàng Mai (Hà Nội), bức xúc: “Lúc đầu khi mời chụp ảnh, họ nói là 20.000 đồng/kiểu, rửa thêm thì bớt tiền, nhưng khi chụp xong họ mang đi làm 12 tấm (12 người trong đoàn), rồi tính giá tiền lên tới 240.000 đồng. Khi chúng tôi phàn nàn thì họ buông ra những lời rất khó nghe, kiểu “đi chùa mà ki bo, kẹt sỉ như chúng mày thì trời phật nào thương cho nổi”. Tức lắm, nhưng vẫn phải trả tiền vì sợ phiền hà”.
Ép 500 vị La hán nhận tiền
Vượt qua chiếc cầu đá thênh thang vào cổng tam quan – nơi bắt đầu của hai dãy hành lang La hán, du khách được chiêm ngưỡng những pho tượng loang lổ với hai màu đen trắng đối chọi nhau. Do mới được tạc, những pho tượng đều có màu trắng của đá, nhưng những vị trí như đầu gối, khuỷu tay, bàn tay của các pho tượng đã trở nên đen bóng vì bị hàng vạn du khách sờ mó lấy may. Nhiều pho tượng còn bị du khách ngang nhiên bẻ ngón tay mang về nhà để lấy lộc. Đáng nói hơn, tất cả 500 vị La hán, vị nào vị nấy đều “ôm” trong lòng một bọc tiền lẻ của du khách. Không những bỏ vào lòng, tiền còn được các thí chủ giắt vào tay, vào miệng hoặc bất cứ chỗ nào có thể giắt được. Thi thoảng một cơn gió nhẹ thổi đến khiến những đồng tiền lẻ bay vương vãi dọc hành lang. Nhiều du khách thản nhiên giẫm chân lên bãi tiền, trong khi lại cố với lên để nhét tiền vào tay tượng.
Tại gác chuông chùa Bái Đính, nơi treo quả chuông nặng nhất Việt Nam, chúng tôi được chứng kiến cảnh tượng tiền trở thành rác vương vãi khắp nơi. Từng đoàn du khách trèo lên gác chuông rồi vo từng đồng tiền ném về phía chiếc chuông và mặt chiếc trống đồng phía dưới. Tiền giấy vốn nhẹ nên phần lớn đã bay xuống đất quanh chân chiếc trống đồng tạo nên những “bãi rác” hết sức phản cảm.
10 đội liên ngành cũng thua !
Năm nay tỉnh Ninh Bình triển khai 10 đội kiểm tra liên ngành xuống các khu du lịch, mà trọng tâm là Khu văn hóa tâm linh chùa Bái Đính để giữ gìn an ninh trật tự, bảo đảm vệ sinh môi trường, ngăn chặn và xử lý các đối tượng chèo kéo, ép khách mua hàng, chụp ảnh, đi xe ôm, trông giữ xe trái phép, bảo đảm an toàn cho du khách đến du xuân. Tuy nhiên, các lực lượng mới chỉ phần nào dẹp bớt được các đối tượng ăn xin hoạt động, còn hầu hết những dịch vụ tại chùa Bái Đính vẫn chưa được chấn chỉnh, quản lý một cách quy củ nên vẫn đang gây rất nhiều khó chịu cho du khách.
Hà Nội thanh tra các dịch vụ lễ hội
Ngày 17.2, UBND TP.Hà Nội có văn bản đôn đốc việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ kinh tế – xã hội năm 2013 và thực hiện Năm kỷ cương hành chính ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Quý Tỵ. Nghiêm cấm và xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ, công chức, tập thể cơ quan, đơn vị sử dụng xe công đi lễ hội, tổ chức đi lễ hội trong giờ làm việc. Các sở ngành chức năng tổ chức các đoàn thanh, kiểm tra tập trung vào các loại hình dịch vụ trong lễ hội đảm bảo theo quy định của pháp luật, xử lý việc sắp xếp hàng quán, dịch vụ, trông giữ xe, đảm bảo an ninh trật tự, xử lý việc đốt vàng mã tràn lan, ăn xin, ép giá, chèo kéo khách, cờ bạc, trộm cắp…
V.C
Ngọc Minh
>> Cảnh báo biến tướng lễ hội – Kỳ 3: Đi lễ phải biết… bật tường!
>> Biến tướng lễ hội – Kỳ 2: “Quan hóa”
>> Biến tướng lễ hội
>> Múa lân ngày xuân – Từ nét đẹp… đến biến tướng
>> Vợ mùa hè”: Biến tướng của du lịch tình dục ở Ai Cập
>> Bán hàng đa cấp biến tướng lừa đảo
>> Tịch thu, tiêu hủy hàng rong biến tướng
Kỳ 5: Trần tục hóa
20/02/2013 3:05
>> Cảnh báo biến tướng lễ hội – Kỳ 4: Rải tiền nơi cửa PhậtGắn bó với Tây nguyên là thế, vậy mà khi lễ hội cồng chiêng được tổ chức, nhà văn hóa Nguyên Ngọc lại từ chối không đến. Nhiều người biết ông buồn. Buồn vì cồng chiêng – thứ âm nhạc dùng để giao tiếp với thần linh – lại được mang ra đánh giữa đường, tách rời khỏi không gian thiêng của nó. Không chỉ mình ông Ngọc, GS Tô Ngọc Thanh có lần dở khóc dở cười vì một điệu múa dân gian trong lễ hội có biểu tượng con rùa – với ý nghĩa vũ trụ – đã bị “cải” thành con ba ba để khuyến khích phong trào sản xuất nông nghiệp.
 Lễ hội đền Trần hiện đang lập lờ về biểu tượng chiếc ấn lộc – Ảnh: Hoàng Long |
Mất thiêng
Theo một nghiên cứu của UNESCO, việc “thế tục hóa” lễ hội như vậy cũng đang diễn ra ở hội Gióng. Trước đây, những người dân đáp ứng đủ tiêu chuẩn để đóng các vai chính trong hội Gióng như ông hiệu, cô tướng có một vị thế xã hội nhất định trong cộng đồng. Được chọn làm ông hiệu, cô tướng là vinh dự của cá nhân, gia đình, thậm chí cả dòng họ. Sau lễ hội, họ vẫn phải cư xử đúng mực để bảo đảm sự linh thiêng của đức Thánh, đồng thời để lại tiếng cho đời, cho xóm làng. Tuy nhiên, do hiện nay việc vinh danh này đang dần mờ nhạt nên việc mời người vào vị trí ông hiệu, cô tướng trở nên khó khăn. Nó tiếp tục gây ảnh hưởng tới sự nghiêm túc trong thực hiện quy trình lễ hội. Một khảo sát của UNESCO cho biết: “Ngày xưa, hội diễn ra có nền nếp thứ tự. Mùng 8 âm lịch, các ông hiệu lên đền hết, ở lại đêm trên đấy. Bây giờ họ ở nhà. Đến trưa, trời nắng, các cô tướng nắng quá cũng bỏ vị trí, đi xuống bụi tre ngồi tránh nắng”.
|
||||||||||||||||
Một kiểu vi phạm tính biểu tượng của lễ hội khác xảy ra gần đây là đưa các yếu tố hiện đại body art, video art vào. “Họ đã bắt lễ hội này nói bằng ngôn ngữ cụ thể, trần tục thậm chí còn là ngây ngô và vô nghĩa nữa. Việc vẽ lên người trong lễ hội Lảnh Giang, vẽ lên mình trâu những nét nào đó trong lễ hội Tịch Điền của huyện Duy Tiên vừa qua cũng đã góp phần giải thiêng lễ hội”, GS Ngô Đức Thịnh nói. Theo ông, tại Lảnh Giang – một nơi thờ 3 vị thánh có công với nước – khó chấp nhận việc để các thanh niên vẽ lên người “tiếp nối truyền thống xăm người” ra múa.
Vào năm 2012, người ta đã cho lập kỷ lục hàng ngàn người cùng hát quan họ, biến lối hát quan họ giao duyên thành một kiểu biểu diễn số đông rất “nhà binh”. Chưa hết, khi các nhà nghiên cứu lên tiếng, đại diện nhóm tổ chức đã “kiện” lại các nhà khoa học. Điều này cho thấy, bản thân những người lập kỷ lục vẫn chưa hiểu gì về quan họ – biểu tượng của hội Lim. Cũng vì thế, họ đã xuyên tạc nó.
Văn hóa bị tổn thương
Mới nhất, nóng nhất chuyện “xuyên tạc” biểu tượng lễ hội chính là đền Trần. Theo PGS-TS Nguyễn Văn Huy, Ủy viên Hội đồng di sản, bài học lớn nhất ở đây là người ta đã làm sai lệch ý nghĩa của ấn đền Trần dẫn đến một cuộc chạy xô của xã hội. “Chắc chắn đây không phải là ấn tín của triều đình, của các vua Trần. Đây chỉ là chiếc ấn của nhà đền để thực hiện nghi lễ của mình. Có thời gian việc đóng ấn đền Trần trong ngày khai ấn lại do các quan chức nhà nước từ cấp cao cho đến cấp tỉnh, huyện, xã, thực hiện với ý nghĩa khai ấn mở đầu cho công việc của nhà nước. Việc làm sai lệch này trong nhiều năm dẫn đến nhiều hệ lụy tâm linh mà bây giờ đang phải giải quyết”, ông Huy nói. Thậm chí, theo PGS-TS Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Tôn giáo, sự cố tình làm sai lạc biểu tượng của lễ hội đền Trần còn gây tổn thương văn hóa. Sự tổn thương này rất rõ khi người dân không còn đến hội để cộng cảm, truyền thống bị nghi ngại không biết đúng hay sai.
Thế nhưng, mùa lễ hội 2013 năm nay việc “lập lờ” để gây hiểu sai lạc ý nghĩa ấn đền Trần vẫn tiếp diễn. Tại cuộc họp báo, bà Cao Thị Tính, Phó chủ tịch thường trực, cho biết quả ấn cổ sẽ được sử dụng để đóng lên các lá ấn tại hội đền Trần. Chính vì thế mới có nghi lễ rước ấn, hồi ấn. Tuy nhiên, con số 50 vạn lá ấn dự kiến phát ra khiến người ta phải nghi ngại về tính xác thực của việc này. Liệu có một cuộc tàn phá di sản là chiếc ấn ở đây khi sử dụng để đóng tới từng ấy lá ấn? Trong khi đó, tại họp trực tuyến về lễ hội năm nay, PGS-TS Nguyễn Chí Bền cho biết phải sử dụng vài quả ấn để đóng số ấn này. Ông Bền cũng là người chỉ đạo nghiên cứu về lễ hội đền Trần. Sự bất nhất này trong tuyên bố của hai người cho thấy lá ấn đền Trần – biểu tượng của lễ hội đền Trần đang “có vết”.
“Đã tới lúc cơ quan chức năng cần rà soát lại các lễ hội để hiện tượng sai lệch gốc văn hóa, sai lệch biểu tượng văn hóa này không tiếp diễn nữa”, GS Ngô Đức Thịnh kiến nghị.
Lắp thêm camera an ninh cho lễ hội Xuân Yên Tử
Tối 19.2, cùng với Lễ đón nhận bằng công nhận Di tích quốc gia đặc biệt, Lễ hội xuân Yên Tử đã chính thức được khai mạc. Trước đó, từ 10.2 (mùng 1 tết), Yên Tử bắt đầu đón du khách thập phương kéo về du xuân trên đỉnh non thiêng.
Theo Ban Quản lý khu di tích danh thắng Yên Tử, riêng trong 3 ngày (từ mùng 1 đến mùng 3 tết), đã có trên dưới 2 vạn lượt khách hành hương về Yên Tử, tăng 20% so với cùng kỳ. Các ngày sau đó trung bình Yên Tử đón khoảng 5.500 lượt du khách mỗi ngày.
Thượng tá Đỗ Văn Luyến, Phó trưởng công an TP.Uông Bí, Quảng Ninh, cho biết năm nay lượng khách kéo về Yên Tử sẽ đông hơn nhiều so với mọi năm nên công tác đảm bảo an toàn, trật tự an ninh đã được đầu tư kỹ lưỡng. Theo đó, một số camera có khả năng chống ẩm ướt và sương mù đã được lắp đặt thêm và kín đáo tại một số chùa chính của khu vực Yên Tử và tự động ghi lại những hình ảnh tại các khu vực này. Thông qua các camera, lực lượng an ninh sẽ thuận lợi hơn trong việc phát hiện những kẻ xấu trà trộn trong đám đông du khách để thực hiện hành vi móc túi, cướp giật… Bên cạnh đó, thêm nhiều lực lượng khác như cảnh sát hình sự, cảnh sát kinh tế được hóa trang và mật phục tại những khu vực lễ chính của Yên Tử như chùa Trình, suối Giải Oan, ga cáp treo, chùa Hoa Yên, chùa Đồng… để phát hiện và ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực lợi dụng lễ hội để trục lợi (đánh bạc, cò mồi, chèo kéo du khách, bán thuốc Đông y giả…).
Bích Ngọc
Trinh Nguyễn
>> Biến tướng lễ hội
>> Biến tướng lễ hội – Kỳ 2: “Quan hóa”
>> Cảnh báo biến tướng lễ hội – Kỳ 3: Đi lễ phải biết… bật tường!
>> Cảnh báo biến tướng lễ hội – Kỳ 4: Rải tiền nơi cửa Phật
Đọt Chuối Non 
Em cũng công nhận vậy anh Can ạ. Mê tín dị đoan quá mức!
LikeLike
Các lễ hội ở miền Bắc vừa nhiều lại vừa biến tướng…mê tín dị đoan. Dạo ra Bắc mình rất kinh ngạc về cách đốt vàng mã của người dân, họ đốt nhiều đến mức mình …không thể tưởng tượng nổi.
Điều lạ là các cơ quan chức năng hầu như…bất lực? 😀
LikeLike