I BELIEVE IN THE LAW OF LOVE – Tôi tin tưởng vào luật lệ của tình yêu

Đó là kim chỉ nam cho một bài bào chữa trình bày trong bảy giờ đồng hồ của Clarence Seward Darrow trong vụ án Henry Sweet. Đây là vụ án đánh dấu một bước ngoặc của lịch sử nước Mỹ trong tiến trình khắc phục sự kỳ thị chủng tộc, tàn tích của chế độ nô lệ ngày xưa.

Dựa trên lập luận rằng chúng ta ai cũng có thành kiến, và cần gác bỏ thành kiến để xem xét lại vụ án, bài bào chữa cũng đã trình bày rất hay về vấn đề thành kiến của con người, với điển hình là thành kiến về sắc tộc và màu da.

Clarence Seward Darrow (18/4/1857 – 13/3/1938) là một luật sư người Mỹ, bào chữa trong nhiều án nổi tiếng, được mệnh danh là “luật sư đồng quê sừng sỏ” (“sophisticated country lawyer“). Ông cũng nổi tiếng về sự hài hước và học thuyết bất khả tri, điều đã giúp ông trở thành một trong những luật sư Mỹ nổi tiếng nhất và người hoạt động vì chủ nghĩa tự do dân sự (civil libertarians).

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – “Tôi tin tưởng vào luật lệ của tình yêu” – Clarence Darrow →

 
Woodrow Wilson (1856-1924) là vị Tổng thống thứ 28 của nước Mỹ. Ông là người đã lãnh đạo cuộc chiến chống đế quốc Đức vào cuối thời kỳ của Thế chiến Thứ nhất qua phương châm: “chiến tranh để chấm dứt chiến tranh” (“war to end war.”) Năm 1919, sau khi Thế chiến Thứ nhất chấm dứt, ông được trao giải thưởng Hòa bình Nobel về tầm nhìn rộng lớn của ông qua việc thành lập một tổ chức Liên Hiệp Quốc (League of Nations) nhằm bảo vệ nền hòa bình và dân chủ cho nhân loại. Các học giả và chuyên gia xếp ông vào hạng thứ 6 của những vị Tổng thống tài ba nhất.

Wilson sinh ra ở Virginia, là người có sức khỏe rất yếu, mang chứng bệnh cao máu bẩm sinh, và có lẽ vì bệnh mù từ (dyslexia) nên mãi đến năm 10 tuổi ông mới biết đọc. Sau đó, để bù lại, ông tự học ký tốc. Ông vượt qua tất cả khó khăn để thành đạt là do ý chí kiên định và kỹ luật phấn đấu của ông. Bắt đầu từ năm thứ hai của đại học, ông đọc rất sâu rộng về triết lý chính trị và lịch sử. Nhà văn phác họa (sketch writer) Quốc hội Anh, Henry Lucy, là nguồn cảm hứng của ông để bước vào đời sống phục vụ cộng đồng.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – “Thế giới phải được an toàn cho dân chủ” – Woodrow Wilson →

 
Các bạn thân mến,

Lần này mình xin giới thiệu với các bạn về bài diễn văn của Lenin với tựa đề “Trao quyền lực cho các Xô Viết”. Đây là bài diễn văn tiêu biểu cho một tư tưởng cách mạng mạnh mẽ, bạo dạn và triệt để, cái tư tưởng dẫn đường cho một cuộc cách mạng làm thay đổi bản đồ chính trị thế giới, chia thế giới thành hai cực trong suốt thế kỷ 20, cuộc cách mạng mà nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đã “bẻ lái” hướng phát triển của chủ nghĩa tư bản – Cuộc Cách Mạng Tháng Mười Nga 1917 vĩ đại.

Bối cảnh lịch sử và các khái niệm

Câu chuyện có lẽ nên được bắt đầu từ sự thất bại của cuộc cách mạng dân chủ tư sản ở Nga vào năm 1905-1907 khiến cho nước Nga vẫn tiếp tục là một đế quốc quân chủ chuyên chế dưới sự cai trị của Sa hoàng Nikolai II. Như một nước đế quốc, triều đình Sa hoàng cũng “hăng hái” tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ nhất với hi vọng mở rộng thị trường và thuộc địa. Tuy nhiên những thất bại liên tục trong chiến tranh đã khiến cho nhân dân Nga ngày càng bất mãn, kinh tế Nga ngày càng suy sụp, nạn đói xảy ra khắp nơi. Triều đình Sa hoàng tỏ ra bất lực, không thể cai trị được đất nước như trước.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – “Quyền lực cho Xô Viết” – Vladimir Ilyich Lenin →

 

Mohandas Karamchand Gandhi (1869-1948) là một chính trị gia và tư tưởng gia siêu việt. Ngài là người sáng tạo ra triết lý satyagraha. Satya (truth, sự thật) là đạo hay chân lý hàm ý lòng yêu thương. Lòng yêu thương phát sinh ra sức mạnh (agraha, force). Satyagraha là sức mạnh được sinh ra bởi lòng yêu thương. Satyagraha được thể hiện dựa trên nền tảng bất bạo động (ahimsa, nonviolence). Satyagraha là “vũ khí” đã giúp Ấn độ giành được quyền độc lập từ Anh quốc và là nguồn cảm hứng cho nhân quyền và tự do trên toàn thế giới.

Gandhi được tôn vinh là Mahatma, Linh hồn Vĩ đại (Great Soul) hay Tâm hồn rộng lớn, theo Phật giáo có nghĩa là Đại Bồ Tát, người quên mình vì lợi ích cho mọi người. Người Việt Nam tôn ông như bậc Thánh, người sống đời đơn giản, đức hạnh, vượt qua mọi cám dỗ của vật chất và dục lac để tập trung tinh thần vào việc rèn luyện nội tâm. Dân nước Ấn gọi ông là Bapu, Vị cha già dân tộc. Mỗi năm vào ngày sinh nhật của ông , 2 tháng 10, là ngày Gandhi Jayanti, lễ tưởng niệm Gandhi ở Ấn Độ. Đây cũng là ngày Bất Bạo Động Quốc tế.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – “Không có sự cứu rỗi nào cho Ấn Độ” – Mohandas Gandhi (1916) →

 
Marie Curie (Maria Skłodowska-Curie; 7/11/1867 – 4/7/1934) là một nhà hóa học người Pháp gốc Ba Lan và một người đi đầu trong ngành tia X, hai lần nhận giải Nobel (Vật lý năm 1903 và Hóa học năm 1911). Bà đã thành lập Viện Curie ở Paris và Warszawa.

Marie Skłodowska sinh ra ở thủ đô Warszawa, Ba Lan trong thời kì Nga chiếm đóng Ba Lan. Ngay từ thủa thiếu thời, ngoài việc học rất giỏi, bà đã thể hiện là một cô bé rất kiên nghị và yêu nước. Gia đình khó khăn, mẹ mất sớm, bà phải làm việc cật lực để có tiền cho mình và chị đi Paris học. Đến Paris, bà tiếp tục học rất cật lực – học nhiều môn và mượn thêm nhiều sách để đọc thêm ở nhà vào ban đêm. Bà đã tốt nghiệp cử nhân với thủ khoa trường Sorbone danh tiếng của Pháp. Bà gặp gỡ, yêu và cưới Pierre Curie, một nhà khoa học thiên tài – người chồng và cũng là người đàn anh, người bạn nghiên cứu khoa học của bà. Và tên Marie Skłodowska được đổi thành Marie Curie.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – “Lịch sử khoa học của radium rất đẹp” – Marie Curie (1921) →

 
Emmeline Pankhurst (14 Tháng 7, 1858 – 14 Tháng 6, 1928) là nhà lãnh đạo phong trào đấu tranh giành quyền bầu cử cho phụ nữ ở nước Anh. Bà là người thành lập Liên đoàn Xã hội và Chính trị Phụ nữ (Women’s Social and Political Union). Hoạt động của liên đoàn được công nhận là một yếu tố quan trọng trong việc đạt được quyền bỏ phiếu cho phụ nữ tại Anh. Năm 1999, báo Time vinh danh Pankhurst là một trong 100 người quan trọng nhất của thế kỷ 20. Tờ báo nhận định: “bà đã uốn nắn tư tưởng cho phụ nữ trong thời đại của chúng ta, bà đã chuyển đổi xã hội vào một mô hình mới mà từ đó không thể nào lui trở lại.” (“she shaped an idea of women for our time; she shook society into a new pattern from which there could be no going back”).

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – ‘Hoặc là phụ nữ bị giết hoặc là phụ nữ được quyền bầu cử’ – Emmeline Pankhurst →

 
Abraham Lincoln (12 tháng 2 năm 1809 – 15 tháng 4 năm 1865), phiêm âm tiếng Việt là Lincôn (còn được biết đến với tên Abe Lincoln, tên hiệu Honest Abe, Rail Splitter, Người giải phóng vĩ đại) là vị Tổng thống thứ 16 trong lịch sử Hoa Kỳ, tại nhiệm từ năm 1861 đến 1865. Ông là một trong những người đã thiết lập Đảng Cộng hoà năm 1854.

Lincoln thuộc mẫu người tự lập. Tự học, ông trở thành một luật sư hàng đầu tại Illinois. Ông là lãnh đạo Đảng Whig (và đã đại diện cho Đảng tại Hạ viện trong một nhiệm kỳ). Khi vấn đề về chế độ nô lệ xảy ra năm 1854, ông góp phần tạo dựng Đảng Cộng hòa mới và trở thành lãnh đạo tại Illinois. Lincoln phản đối lao động nô lệ và kiên quyết khước từ mở rộng chế độ nô lệ ra thêm trong liên bang. Những cuộc tranh luận của ông với lãnh đạo Đảng Dân chủ Stephen Douglas năm 1858 khiến ông được cả nước biết tới, và với tư cách ứng cử viên ôn hòa miền tây ông đã chiến thắng trong cuộc chạy đua vào chân ứng cử viên tổng thống năm 1860. Chiến thắng của ông trong cuộc Bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, 1860 là giọt nước làm tràn ly đối với phương Nam, nơi bảy bang quyết định ly khai, thành lập lên Liên hiệp các bang miền Nam, và chiếm quyền kiểm soát các pháo đài cũng như tài sản khác của Hoa Kỳ bên trong biên giới của họ, tạo bước khởi đầu dẫn tới cuộc Nội chiến Mỹ.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – Chính phủ của dân, do dân và vì dân sẽ không lụi tàn khỏi trái đất này – Abraham Lincoln và Diễn văn Gettysburg →

Napoleon Bonaparte (1769-1821) là một nhà lãnh đạo quân sự và chính trị nổi tiếng trong lịch sử. Ông là Hoàng đế của Pháp 9 năm (1804-1814) và 100 ngày (1915) với danh hiệu Napoleon I. Napoleon được biết đến cho sự cải cách pháp lý qua Bộ luật Napoleon (Napoleonic code). Đây là một bộ luật có ảnh hưởng lớn đến pháp luật dân sự (civil law) nhiều nơi trên thế giới, cho đến ngày nay.

Ông cũng được nhớ đến cho các cuộc chiến tranh ông đã lãnh đạo, “Chiến tranh Napoleon”, để chống lại một loạt liên minh (Coalitions) nhằm thiết lập quyền bá chủ trên lãnh thổ Châu Âu.

Continue reading Các diễn văn làm thay đổi thế giới – Những chiến sĩ Ngự Lâm Quân của tôi: Tôi xin chào chia tay – Napoleon Bonaparte →

Ông Thomas Jefferson đã đóng góp rất lớn lao vào các nguyên tắc của nền Dân Chủ Hoa Kỳ. Cùng với Tổng Thống George Washington, ông Jefferson là một trong các nhân vật vĩ đại của cuộc Cách Mạng Bắc Mỹ mà danh tiếng đã vang lừng trên khắp Thế Giới. Ông Jefferson đã ủng hộ các Quyền của Con Người, các tự do ngôn luận, tôn giáo và báo chí và cũng vì tôn trọng nền tự do sau này mà ông đã phải chịu đựng nhiều vụ nói xấu của các tờ báo vô trách nhiệm. 

Ông Thomas Jefferson đã được chôn cất bên cạnh vợ của ông tại Monticello. Trên mộ chí của ông, mọi người đã đọc được hàng chữ mà trước kia, ông đã viết ra cho thợ khắc mộ bia : “Nơi đây an nghỉ Thomas Jefferson, tác giả của Bản Tuyên Ngôn Độc Lập Hoa Kỳ, của Đạo Luật Virginia về Tự Do Tôn Giáo và là Người Cha của Đại Học Virginia”.

Đây là những thành tích vẻ vang mà chính ông Thomas Jefferson đã đánh giá cao hơn Chức Vụ Tổng Thống Hoa Kỳ.