Chào các bạn,

Mình cùng mẹ Hla, mẹ Gáo và mẹ Nóc đi bộ trên đường bê tông mới làm dẫn vào thôn Tư. Lúc đi ngang qua một căn nhà nhỏ xây bằng gạch không tô da, trong góc sân bên trái có một cây me rất lớn, trên cây me còn rất nhiều trái, dưới gốc me một đám trẻ và một người đàn ông trên sáu mươi tuổi đang dùng cây sào dài hái me.

Mình bước lên hiên nhà đẩy cửa nhìn vào, một cảnh tưởng khó quên đập vào mắt: Một gian nhà trống huơ trống hoắc, trên nền nhà xi măng chất chứa tất cả những áo quần rất cũ nhìn như một bãi rác, thêm vào đó một con chó vàng cuộn mình nằm ngủ trên đống áo quần đó! Nghe tiếng đẩy cửa, con chó mở mắt ra đứng dậy và đi ra không một tiếng sủa. Mình khép cửa lại đi thẳng đến gốc me. Các mẹ đi theo không còn đứng nhìn như khi mình mở cửa bước vào gian nhà trên, nhưng đến gần mình mẹ Gáo nói nhỏ:

– “Người đàn ông đang hái me không bình thường đâu đó Yăh!”

Lúc này mình mới để ý thấy các mẹ căng thẳng và lo sợ!

Mình hỏi nhỏ:

– “Nhà này có chuyện gì hay sao?”

Các mẹ nhìn nhau không nói. Mình lấy làm lạ hỏi các mẹ:

– “ Vậy đây là nhà của bố mẹ gì?”

Mẹ Gáo nói:

– “ Nhà này chỉ còn bố, người ta gọi là bố Na, còn mẹ Na đi với ông bà hơn hai năm rồi!”

Mẹ Gáo nói đến đây, mình và các mẹ cũng vừa đi đến dưới gốc me. Mình chào và hỏi bố Na hái me được nhiều chưa và hái me để làm đồ nhắm rượu phải không? Bố Na gật đầu xác nhận. Trong lúc nói bố Na cũng không ngừng tay hái me, và mình hỏi bố Na về chuyện làm ăn, chuyện uống rượu, chuyện đi lễ, chuyện làm gương sáng cho con cháu trong gia đình, cũng như sống tương quan với anh em Buôn Làng… Về tất cả được mình thẩm định bố Na có cuộc sống rất kém về mọi tương giao!

Cũng lúc mẹ Lát con gái bố Na đến mời mình vào nhà và trong khi nói chuyện, mình mới biết bố Na sau mười năm đi tù về không còn bình thường. Mình hỏi lý do gì khiến bố Na phải đi tù đến mười năm dữ vậy? Mẹ Lát nói bố Na giết người! Ngày đó bố Na giết một người trong Buôn Làng do hai người nói qua nói lại, xô sát nhau và bố Na đã giết người đó! Đến đây mình hiểu tại sao các mẹ đi với mình căng thẳng và lo sợ khi đến gần!

Trên đường về mẹ Hla nói:

– “Đi đường gặp bố Na mình tránh đi nơi khác, còn gặp trong rãy mình bỏ chạy vì nghĩ đến chuyện bố Na đã làm là không dám nhìn bố Na!”

Không chỉ mẹ Hla nhưng mẹ Gáo và mẹ Nóc đều nói lên cảm giác sợ đó! Mình hỏi:

– “Còn bây giờ thì sao?”

Mẹ Gáo nói:

– “Hôm nay nghe Yăh nói chuyện với bố Na, mình thấy bố Na rất đáng thương khi bị anh em Buôn Làng xa tránh, loại ra ngoài. Mình nghĩ không nên nhưng thường xuyên đến thăm để bố Na có cơ hội sống hòa nhập lại với cộng đồng Buôn Làng, như vậy bố Na mới có cơ hội làm người tốt hơn!”

Matta Xuân Lành