Đào giếng ở cạnh kho thuốc ô nhiễm hàng triệu lần

Mấy chục năm trước, để phục vụ cho nhu cầu sản xuất nông nghiệp, nhiều loại thuốc BVTV đã được sản xuất hàng loạt để cung cấp cho các hợp tác xã (HTX). Các loại thuốc BVTV một thời gần gũi với bà con nông dân như 666, DDT,… thì nay đã bị cấm sử dụng vì gây nhiều tác hại cho người và môi trường.

Tuy nhiên, dù cấm sử dụng nhưng những loại thuốc BVTV này không được thu hồi, không được xử lý. Hàng tấn chất độc từ thuốc BVTV của các HTX phân bố khắp cả tỉnh nằm lăn lóc ở vườn nhà, nhà kho trong sự lãng quên. Rồi vì mưa bão, ngập lụt, những thứ chất độc chết người này đã ngấm ngầm vào lòng đất, len lỏi trong dòng nước.

Năm 1999, nhà kho chứa thuốc BVTV của HTX Bắc Long (thôn Phương Ngạn, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh QT) bị phá bỏ để xây dựng Trường Tiểu học (TH) số 2 Triệu Long. 15 năm đã trôi qua, nhiều thế hệ học trò đã được đào tạo ở ngôi trường này, nhưng ít tai biết được ngay trong khuôn viên trường, chỉ tiêu chất độc vượt quy chuẩn DDT gần 6.000 lần.

Thầy Nguyễn Dũng – Phó hiệu trưởng Trường TH số 2 Triệu Long bất ngờ trước kết quả của Sở TNMT tỉnh QT kiểm nghiệm ô nhiễm thuốc BVTV tại trường. “Chúng tôi có khoan giếng sâu 8 mét để lấy nước rửa tay, chân cho học sinh. Những hộ dân sống lân cạnh họ uống luôn nước giếng. Không biết mức độ ảnh hưởng như thế nào” – thầy Dũng lo lắng.

Địa điểm trước kia là nhà kho chứa thuốc BVTV của hợp tác xã. Mặc dù đã phá bỏ 15 năm trước, nhưng mức độ ô nhiễm vẫn còn rất cao.

Gia đình ông Trần Toàn (trú tại thôn Gia Độ, xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong) sống thấp thỏm ngay bên cạnh kho thuốc sâu của HTX Bắc Độ. Ông Toàn ngày trước là kỹ thuật pha chế thuốc của HTX. Năm 1977 xây dựng kho chứa thuốc ở ngay trong vườn nhà ông, đến năm 1983 kho thuốc bỏ hoang. “Ở trong kho còn nhiều loại thuốc lắm. Nhưng kho bị ngập nước nên một số đã bị trôi ra ngoài. Lo thuốc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe nên tôi đã tự đào hố lấp đi” – ông Toàn nói.

Số thuốc độc này ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào, gia đình ông Toàn và những hộ xung quanh chưa rõ. Nhưng đã có hai người khi sinh ra mắc dị tật ở chân, đó là anh Trần Phước An (SN 1990, con trai của ông Toàn) và Hoàng Kim Quý (SN 1989, ở cạnh nhà ông Toàn).

Tất cả những hộ dân ở quanh khu vực kho thuốc BVTV đều sử dụng nước giếng để sinh hoạt ăn uống. Thậm chí, giếng được đào chỉ cách vị trí chôn thuốc sâu khoảng 20 mét. Quá trình ấy mẫu đất kiểm tra, Sở TNMT kết luận ở kho thuốc sâu này chỉ tiêu 666 vượt QCVN 2,7 lần, chỉ tiêu DDT vượt QCVN 125 ngàn lần.

Ngay trong khuôn viên của ngôi trường tiểu học này, tồn tại điểm ô nhiễm kho thuốc sâu vượt QCVN gần 6 ngàn lần.

Cần xử lý ngay

Tại trụ sở cũ của HTX Duy Hòa (xã Triệu Hòa, huyện Triệu Phong) nằm giữa khu dân cư, có một nhà kho rộng khoảng 1,5 mét vuông. Không cửa che chắn, mái lụp xụp nên trời mưa nước chảy vào, ứ động thành từng vũng. Trong kho này có đến 15kg thuốc Falizan tồn động cấm sử dụng còn nguyên trạng đựng trong bao nilon.

Sự cẩu thả, vô trách nhiệm của cơ quan chức năng dễ dàng nhận thấy khi loại “thuốc độc” này đựng trong bao nilon không được buộc chặt. Thuốc cùng nước mưa loang thành từng vết, chảy ra ngoài. Cách đó chưa đầy 10 mét, là giếng nước sinh hoạt của người dân.

Tại HTX Quyết Tiến ở thôn Quy Thiện (xã Hải Quy, huyện Hải Lăng), kho chứa thuốc BVTV cũng tồn tại giữa khu dân cư. Chỉ tiêu DDT vượt QCVN trên 2,1 triệu lần. Nhưng người dân ở đây vẫn sử dụng nguồn nước giếng để sinh hoạt. Còn ở khóm 3A, thị trấn Khe Sanh (huyện Hướng Hóa), có khoảng 1 tấn thuốc 666 được chôn sâu dưới đất…

Thuốc Falizan tồn động cấm sử dụng la liệt trong nhà kho. Mỗi lần trời mưa, loại “thuốc độc” này bị trôi ra ngoài, thấm vào đất.

“Những hợp chất nguy hại trong thuốc BVTV ngấm vào trong đất sẽ gây ô nhiễm nguồn nước. Nếu trồng trọt, sản xuất ở khu vực ô nhiễm này có thể sản phẩm làm ra cũng bị ảnh hưởng. Tác hại ô nhiễm thuốc BVTV với chỉ tiêu QCVN vượt mức cho phép là rất lớn. Việc ô nhiễm này không phải thể hiện qua ngày một ngày hai, cũng giống như điôxin vậy” – ông Nguyễn Thanh Lợi, Giám đốc Sở TNMT tỉnh QT cho biết.

Để xử lý tình trạng ô nhiễm thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh QT, Sở TNMT tỉnh đã có báo cáo gửi Tổng cục Môi trường. UBND tỉnh QT giao Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố và các ban ngành liên quan xây dựng kế hoạch, phương án xử lý. Dự kiến, kinh phí để hoàn thành việc xử lý ô nhiễm thuốc BVTV này lên đến 134 tỷ đồng.

Người dân đào giếng ngay bên cạnh kho thuốc sâu rồi lấy nước để uống, sinh hoạt.